اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۶ مهر ۱۴۰۲

ابوبکر، دِین پیامبر(ص) را ادا می‌کند

متن فارسی

از ابن عمر و ابوهریره آمده که گفته اند: رسول خدا از عربی شترهای ماده ای را به طور نسیه خریداری فرمود، اعرابی عرض کرد: اگر حادثه ای نسبت به شما رخ دهد (یعنی بمیرد) چه کنم؟ رسول خدا فرمود: ابوبکر دینم را می دهد و به پیمانم عمل می کند، اعرابی گفت: اگر او نیز بمیرد چه کنم؟ فرمود: عمر جای او می نشیند و در راه خدا از ملامت کسی نمی هراسد، اعرابی گفت: اگر عمر او نیز به پایان آید چه کنم؟ فرمود: اگر می توانی بمیری بمیر!!

این روایت از ساخته های خالد بن عمر و قرشی است که به نام ” لیث ” آن را ساخته است. ذهبی آنرا در میزانش جلد 1 صفحه ی 298 آورده و از ابن عدی حکایت کرده که او بعد از ذکر این حدیث و احادیث دیگر گفته است: بنظر من خالد بن عمرو این احادیث را ساخته است، زیرا نوشته ی ” لیث “از یزید بن حبیب پیش من موجود است و در آن از این روایات خبری نیست. و ابن درویش حوت بیروتی در ” اسنی المطالب “صفحه ی 249 آن را اینطور نقل کرده که: مردی از اهل بادیه شتری (به مدینه) آورد و رسول خدا آن را از آن مرد خرید، آنگاه آن مرد با علی ملاقات کرد و علی به او گفت: چه آوردید ؟در جواب گفت: شتری آورده و رسول خدا آن را خریده است.علی به او گفت: آیا شتر را نقد برسول خدا فروخته ای؟ در جواب گفت: خیر، بلکه به نسیه فروخته ام. علی به او گفت: برو پیش رسول خدا و به او بگو: اگر حادثه ای رخ دهد چه کسی دینت را ادا خواهد کرد؟ آن مرد پیش رسول خدا رفت و جریان را عرض کرد، رسول خدا فرمود: ادا کننده ی دینم ابوبکر است، او گفت: اگر برای ابوبکر حادثه ای رخ دهد به کی مراجعه کنم؟ فرمود: به عمر، او باز گفت: اگر عمر هم بمیرد کی باید دینت را اداء کند؟ رسول خدا فرمود: وای بر تو اگر عمر بمیرد در آن وقت اگر توانستی بمیری بمیر! ابن درویش گفته است: در این روایت فضل بن مختار قرار دارد که جدا ضعف و سست است که نمی شود به گفته ی او اعتماد کرد، و در میزان الاعتدال جلد 4 صفحه ی 449 آمده که ابو حاتم گفته است: احادیث او (فضل بن مختار) نادرست است و او مطالب نادرست روایت می کند.و ” ازدی ” گفته است: او جدا احادیث نادرست روایت می کند.و ابن عدی گفته است: تمام احادیثش منکر و غیر قابل پیروی است.

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص:  558 و 559

متن عربی

– عن ابن عمر و أبی هریرة قالا: ابتاع رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم من أعرابیّ قلائص إلى أجل فقال: أ رأیت إن أتى علیک أمر اللَّه؟ قال: أبو بکر یقضی دینی و ینجز موعدی، قال: فإن قُبض؟ قال: عمر یحذوه و یقوم مقامه لا تأخذه فی اللَّه لومة لائم، قال: فإن أتى على عمر أجله؟ قال: فإن استطعت أن تموت فمت.

من موضوعات خالد بن عمرو القرشی على اللیث، ذکره الذهبی فی میزانه «1» (1/298) و حکى عن ابن عدی «2» أنّه قال بعد ذکر هذا الحدیث و أحادیث أخرى: عندی أنّه- خالد بن عمرو- وضع هذه الأحادیث، فإن نسخة اللیث عن یزید بن أبی حبیب عندی ما فیها من هذا شی‏ء.

و ذکره ابن درویش الحوت البیروتی فی أسنى المطالب «3» (ص 249) بلفظ: قدم

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 559

رجل من أهل البادیة بإبل فاشتراها رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم، ثمّ لقی الرجل علیّا فقال: ما أقدمک؟ فأخبره أنّه قدم بإبل و باعها من رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم، فقال علیّ: هل نقدک؟ فقال: لا، لکن بعتها بتأخیر، قال: ارجع إلیه فقل له: إن حدث بک حادث فمن یقضی عنک «1»؟ فقال: أبو بکر، قال: فإن حدث بأبی بکر؟ فقال: عمر. فقال: فإن مات عمر فمن یقضی؟ فقال: ویحک إن مات عمر فإن استطعت أن تموت فمت.

 قال ابن درویش: فیه الفضل بن المختار ضعیف جدّا، و إنّه واهٍ لا یعوّل علیه، و فی میزان الاعتدال «2» (4/449): قال أبو حاتم «3»: أحادیثه منکرة یحدّث بالأباطیل، و قال الأزدی: منکر الحدیث جدّا، و قال ابن عدی «4»: عامّة أحادیثه منکرة، عامّتها لا یتابَع علیها.