اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۱۳ خرداد ۱۴۰۲

ازدواج حضرت علی(ع) با فاطمه(س)

متن فارسی

و در این شعر عبدی:

کان الاله ولیها

و امینه جبریل خاطب

اشاره است، به این که خدای تعالی، فاطمه را به ازدواج علی (علیهما السلام)درآورد و این پیوند را خود سرپرستی فرمود و جبرئیل امین نیز خطبه خوان آن بود؛چه این خبر از جابر بن سمره رسیده است که گفت رسول خدا (صلی الله علیه واله وسلم) فرمودند:آیا می پندارید که من دخترم فاطمه را به ازدواج علی بن ابی طالب در آوردم حال آنکه بزرگان قریش به خواستگاری وی آمدند و من نپذیرفتم؟ در این کار به انتظار خبر آسمانی (وحی) بودم تا آنکه در شب بیست و چهارم ماه رمضان جبرئیل بسوی من آمد و گفت ای محمد،خدای علی اعلی بر تو درود می فرستد، او روحانیان و کروبیان را در جایگاهی که به آن ” افیح ” گویند، به زیر درخت طوبی جمع کرده، فاطمه را به ازدواج علی در آورد. مرا نیز فرمان داد که خطبه خوان این پیوند باشم و خدای تعالی خود ولی (عقد) بود(الحدیث) ص 164 کفایه الطالب محب الدین طبری در ص 31 ذخائر از علی(علیه السلام) روایت کرده است که گفت:رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود ند:ملکی بر من فرود آمد و گفت: یا محمد همانا خدای تعالی بر تو درود می فرستد و می گوید: من دخترت فاطمه را، در ملاء اعلی به ازدوج علی درآوردم تو نیز در زمین وی را بعقد او درآور. “نسائی ” و ” خطیب ” در ص 31 تاریخش، باسناد از عبد الله بن مسعود(رض)آورده اند که گفت: در بامداد عروسی، فاطمه دختر پیغمبر را لرزش در بدن افتاد رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) به وی فرمود: ای فاطمه من ترا به ازدواج مردی که در دنیا، سرور و در آخرت از صالحان است، در آوردم و چون خواستم ترا به علی دهم؛خداوند، جبرئیل را مامور کرد و او در آسمان چهارم بپاخاست و فرشتگان صف ها بستند، پس جبرئیل برای آنان خطبه خواند و خداوند تو را بعقد علی در آورد. سپس به درخت بهشت فرمان داد تا زیب و زیور ببار آورد آن را بر فرشتگان ببارد و هر فرشته ای که(این زیب و زیور ها را) بیشتر یا بهتر از دیگران برداشت، تا روز قیامت، به آن می نازد.

 “ام سلمه ” گفت: فاطمه بر دیگر زنان سر افرازی میکرد، به اینکه نخستین خطبه خوان(عقدش) جبریل بوده است. این روایت را ” گنجی ” در ص 16 کفایه آورده و گفته است: این، حدیثی حسن و عالی است و ما آن را به همین طریق روایت کردیم محب الدین طبری هم در ص 32 ذخائر آن نقل کرده است. و صفوری در ص 225 ج 2، نزه المجالس، آورده است که جبرئیل به رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) گفت: همانا خداوند رضوان را فرمان داد. تا منبرکرامت را بر باب بیت المعمور بگذارد و فرشته ای بنام ” راحیل ” را فرمود. تا بر آن منبر بالا رود او بر منبر نشست و خدا را به سزاواری، ثنا و ستایش نمود. پس در آسمانها نشاط و سرور بر پا شد و بمن وحی فرمود که عقد این پیوند را میخوانم. من فاطمه کنیز خود و دختر پیغمبرم محمد را به ازدواج علی در آوردم، پس من عقد کردم و فرشتگان را بر آن گواه گرفتم و شهادت ایشان را در این پارچه حریر نوشتم. اینک من مامور آن را بر شما عرضه کنم و به خاتمی از مشک سپید مهر نمایم و به رضوان خازن جنان بسپارم. در این باره اخبار بسیار دیگری نیز هست.

(الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ج2ص445)

متن عربی

قوله:

          کان الإلهُ ولیَّها             و أمینُه جبریلُ خاطبْ

إشارةٌ إلی أنَّ اللَّه تعالی هو زوَّج فاطمةَ علیّا، و کان ولیّ أمرها، و خطب فیه

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 445

الأمین جبرئیل علیه السلام کما

ورد عن جابر بن سَمُرة، قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم: «أیّها الناس، هذا علیُّ بن أبی طالب أنتم تزعمون أنَّنی أنا زوّجته ابنتی فاطمة، و لقد خطبَها إلیَّ أشراف قریش فلم أُجِب، کلُّ ذلک أتوقّع الخبر من السماء حتی جاءنی جبرئیل لیلة أربع و عشرین من شهر رمضان فقال: یا محمد، العلیُّ الأعلی یقرأ علیک السلام، و قد جمع الروحانیِّین و الکرّوبیِّین فی وادٍ یُقال له: الأفْیَح. تحت شجرة طُوبی و زوّج فاطمة علیّا، و أمرنی فکنت الخاطب، و اللَّه تعالی الولیّ». کفایة الطالب «1» (ص 164).

 

و أخرج محبُّ الدین الطبری فی الذخائر (ص 31) عن علیٍّ قال:

قال رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم: «أتانی مَلَکٌ فقال: یا محمد، إنَّ اللَّه تعالی یقرأ علیک السلام و یقول لک: إنّی قد زوّجت فاطمة ابنتک من علیِّ بن أبی طالب فی الملأ الأعلی فزوِّجها منه فی الأرض».

و أخرج الغسّانی و الخطیب فی تاریخه (4/129) بالإسناد عن عبد اللَّه بن مسعود رضی الله عنه قال: «أصاب فاطمة بنت رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم صبیح العُرس رِعْدة، فقال لها رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم: یا فاطمة، إنّی زوّجتُکِ سیِّداً فی الدنیا و إنَّه فی الآخرة لمن الصالحین.

یا فاطمة إنّی لمّا أردت أن أُمْلِکَکِ لعلیٍّ أمر اللَّه جبریل فقام فی السماء الرابعة فصفَّ الملائکة صفوفاً ثمّ خطب علیهم جبریل فزوّجک من علیّ، ثمّ أمَرَ شجَر الجِنان فحملت الحُلِیَّ و الحُلَل ثمّ أمرَها فنثرتْهُ علی الملائکة، فمن أخذَ منهم یومئذٍ أکثر ممّا أخذ صاحبه أو أحسن افتخر به إلی یوم القیامة.

قالت أمُّ سلمة: فلقد کانت فاطمة تَفخَرُ علی النساء، حیث أوّلُ من خطب علیها جبریل».

و ذکره الکنجی فی الکفایة «2» (ص 165) ثمّ قال: حدیثٌ حسنٌ عالٍ رُزِقناه

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 446

عالیاً. و محبُّ الدین فی الذخائر (ص 32).

و روی الصفوری فی نزهة المجالس (2/225) عن جبرئیل أنّه قال لرسول اللَّه صلی الله علیه و سلم:

إنَّ اللَّه أمَر رضوان أن یَنصِب منبر الکرامة علی باب البیت المعمور، و أمر ملکاً یُقال له راحیل أن یصعده، فعلا المنبر و حمد اللَّه و أثنی علیه بما هو أهله فارتجّت السماوات فرحاً و سروراً، و أوحی اللَّه إلیَّ: أنِ اعقِدْ عُقدةَ النکاح، فإنّی زوّجتُ علیّا بفاطمة أمَتی بنت محمد رسولی، فعقدتُ و أشهدتُ الملائکةَ و کتبت شهادتهم فی هذه الحریرة، و إنّی أُمرت أن أعرِضَها علیک، و أَخْتِمَها بخاتَم مسکٍ أبیض، و أدفعها إلی رضوان خازن الجنان.

و هناک فی هذا المعنی أخبارٌ کثیرةٌ.