اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۶ خرداد ۱۴۰۴

این آهنگ صومعه‌ها چیست؟!

متن فارسی

متوکل  از ابن جهم پرسید از میان شعرا از همه برتر کیست؟ او شعرای دوره جاهلیت و اسلام را یاد کرد، آنگاه همین سوال را از ابی الحسن (امام علی بن محمد الهادی علیه السلام) کرد او گفت حمانی است. در آنجا که گوید:

لقد فاخرتنا من قریش جماعه               بمد خدود و امتداد الاصابع

فلما تنازعنا المقال قضی لنا               علیهم بما یهوی نداء الصوامع

ترانا سکوتا و الشهید بفضلنا               علیهم جهیر الصوت فی کل جامع

فان رسول الله احمد جدنا               و نحن بنوه کالنجوم الطوالع

“از قریش گروهی به چهره های گشاده و انگشت های کشیده بر ما افتخار جستند.

وقتی در این گفتار با ما به نزاع پرداختند، آهنگ صومعه ها به نفع ما و علیه آنان داوری کرد.

ما در این نزاع ساکت به نظر می رسیم، ولی بانگ بلند مساجد بزرگ علیه آنها، به فضل و بزرگی ما گواهی می دهد.

مگر نمی دانید رسول الله ” احمد ” جد ما است و ما فرزندان او اختران فروزانیم. “

متوکل گفت: این آهنگ صومعه ها چیست؟ امام فرمود: اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله آیا او جد من است یا جد تو؟ متوکل خندید و گفت جد تو است ما او را از تو نمی گیریم.

این حدیث را جاحظ ” در المحاسن و الاضداد ” 104 و بیهقی نیزد در المحاسن و المساوی خود 74 هر دو نقل کرده اند با این تفاوت که بیهقی به جای ابن الحسن، رضی را نام برده و گمان می رود رضی تصحیف شده ی مرتضی باشد که لقب امام (ع) است.

همچنین ” شیخ طوسی ” در ” امالی ” 180 و ” بهاء الدین ” در ” تاریخ طبرستان ” 224 و ” ابن شهرآشوب در ” مناقب ” 5ر 118 چاپ هند، این روایت را نقل کرده اند.

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏3، ص: 88

متن عربی

سأل المتوکّل ابن الجهم: من أشعر الناس؟ فذکر شعراء الجاهلیّة و الإسلام، ثمّ إنّه سأل أبا الحسن الإمام علیّ بن محمد الهادی فقال: «الحِمّانی، حیث یقول:

لقد فاخرتْنا من قریشٍ عصابةٌ             بمطّ خُدودٍ و امتدادِ أصابعِ‏

فلمّا تنازعنا المقالَ قضى لنا             علیهم بما یهوى نداءُ الصوامعِ‏

ترانا سکوتاً و الشهیدُ بفضلِنا             علیهم جهیرُ الصوتِ فی کلِّ جامعِ‏

فإنّ رسول اللَّه أحمدَ جدُّنا             و نحن بنوهُ کالنجومِ الطوالعِ»

 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏3، ص: 89

قال: و ما نداء الصوامع یا أبا الحسن؟ قال: «أشهد أن لا إله إلّا اللَّه، و أشهد أنّ محمداً رسول اللَّه، جدّی أم جدّک؟» فضحک المتوکّل، ثمّ قال: هو جدُّک لا ندفعک عنه.

هذا الحدیث ذکره الجاحظ فی المحاسن و الأضداد «1» (ص 104)، و البیهقی فی المحاسن و المساوئ «2» (1/74) غیر أنّ فیها: الرضی مکان أبی الحسن، و أحسبه تصحیف المرتضى، و هو لقب الإمام الهادی- سلام اللَّه علیه.

و رواه شیخ الطائفة فی أمالیه «3» (ص 180)، و بهاء الدین فی تاریخ طبرستان «4» (ص 224)، و ابن شهرآشوب فی المناقب «5» (5/118) طبعة الهند.