اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۷ خرداد ۱۴۰۲

این آهنگ صومعه‌ها چیست؟!

متن فارسی

متوکل  از ابن جهم پرسید از میان شعرا از همه برتر کیست؟ او شعرای دوره جاهلیت و اسلام را یاد کرد، آنگاه همین سوال را از ابی الحسن (امام علی بن محمد الهادی علیه السلام) کرد او گفت حمانی است. در آنجا که گوید:

لقد فاخرتنا من قریش جماعه               بمد خدود و امتداد الاصابع

فلما تنازعنا المقال قضی لنا               علیهم بما یهوی نداء الصوامع

ترانا سکوتا و الشهید بفضلنا               علیهم جهیر الصوت فی کل جامع

فان رسول الله احمد جدنا               و نحن بنوه کالنجوم الطوالع

“از قریش گروهی به چهره های گشاده و انگشت های کشیده بر ما افتخار جستند.

وقتی در این گفتار با ما به نزاع پرداختند، آهنگ صومعه ها به نفع ما و علیه آنان داوری کرد.

ما در این نزاع ساکت به نظر می رسیم، ولی بانگ بلند مساجد بزرگ علیه آنها، به فضل و بزرگی ما گواهی می دهد.

مگر نمی دانید رسول الله ” احمد ” جد ما است و ما فرزندان او اختران فروزانیم. “

متوکل گفت: این آهنگ صومعه ها چیست؟ امام فرمود: اشهد ان لا اله الا الله و اشهد ان محمدا رسول الله آیا او جد من است یا جد تو؟ متوکل خندید و گفت جد تو است ما او را از تو نمی گیریم.

این حدیث را جاحظ ” در المحاسن و الاضداد ” 104 و بیهقی نیزد در المحاسن و المساوی خود 74 هر دو نقل کرده اند با این تفاوت که بیهقی به جای ابن الحسن، رضی را نام برده و گمان می رود رضی تصحیف شده ی مرتضی باشد که لقب امام (ع) است.

همچنین ” شیخ طوسی ” در ” امالی ” 180 و ” بهاء الدین ” در ” تاریخ طبرستان ” 224 و ” ابن شهرآشوب در ” مناقب ” 5ر 118 چاپ هند، این روایت را نقل کرده اند.

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏3، ص: 88

متن عربی

سأل المتوکّل ابن الجهم: من أشعر الناس؟ فذکر شعراء الجاهلیّة و الإسلام، ثمّ إنّه سأل أبا الحسن الإمام علیّ بن محمد الهادی فقال: «الحِمّانی، حیث یقول:

لقد فاخرتْنا من قریشٍ عصابةٌ             بمطّ خُدودٍ و امتدادِ أصابعِ‏

فلمّا تنازعنا المقالَ قضى لنا             علیهم بما یهوى نداءُ الصوامعِ‏

ترانا سکوتاً و الشهیدُ بفضلِنا             علیهم جهیرُ الصوتِ فی کلِّ جامعِ‏

فإنّ رسول اللَّه أحمدَ جدُّنا             و نحن بنوهُ کالنجومِ الطوالعِ»

 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏3، ص: 89

قال: و ما نداء الصوامع یا أبا الحسن؟ قال: «أشهد أن لا إله إلّا اللَّه، و أشهد أنّ محمداً رسول اللَّه، جدّی أم جدّک؟» فضحک المتوکّل، ثمّ قال: هو جدُّک لا ندفعک عنه.

هذا الحدیث ذکره الجاحظ فی المحاسن و الأضداد «1» (ص 104)، و البیهقی فی المحاسن و المساوئ «2» (1/74) غیر أنّ فیها: الرضی مکان أبی الحسن، و أحسبه تصحیف المرتضى، و هو لقب الإمام الهادی- سلام اللَّه علیه.

و رواه شیخ الطائفة فی أمالیه «3» (ص 180)، و بهاء الدین فی تاریخ طبرستان «4» (ص 224)، و ابن شهرآشوب فی المناقب «5» (5/118) طبعة الهند.