اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۳ مهر ۱۴۰۲

بدعت عثمان از دیدگاه عمار یاسر

متن فارسی

علی (ع) فرزندش امام حسن را با عمار یاسر بسوی کوفه فرستاد هنگامی که وارد کوفه شدند اولین کس که بر آنان وارد شد مسروق پسر اجدع بود پس از ورود بر ایشان سلام گفت سپس رو به عمار کرد و گفت ای ابا یقظان به چه سبب عثمان راکشتید عمار گفت: او را بدین سبب کشتیم که به اعراض ما ناسزا میگفت و بر سر ما میکوفت. مسروق گفت بخدا سوگند که بان کیفری که سزاوار بودید نرسیدید (و اگر صبر پیشه میکردید نیکو عملی بود برای صابران) پس ابو موسی وارد شد و به حسن (ع) برخورد کرد و او را بسینه چسبانید و سپس رو بعمار کرد و گفت ای ابا یقظان به همراه کسانی که بر امیرالمومنین (عثمان) تجاوز کردند بودی و خود را در میان بدکاران قرار دادی؟ عمار گفت: من این کار نکردم ولی از آنهم بدم نیامد، در این بین حسن (ع) سخن این دو را برید سپس رو به ابوموسی نمود و گفت: ای ابو موسی چرا مردم را از دور ما می پراکندی، بخدا سوگند که ما جز اصلاح قصدی نداریم و شخصی چون امیرالمومنین (عثمان) از چیزی ترس نداشت ابو موسی گفت راست میگوئی پدر و مادرم فدایت باد، ولی یک موضوع هست کسی که مورد مشورت قرارگیرد باید امین باشد، از رسول خدا شنیدم که می فرمود: بزودی فتنه ای برپا خواهد شد که در این فتنه آنکه نشسته بهتر از آنست که بر خواسته و آنکه بر پا ایستاده بهتر است از آنکه راه میرود و آنکه راه میرود بهتر است از آنکه سواره است و خداوند عزیز ما را برادر نمود و تعدی به اموال و خونهامان را حرام کرد و فرمود: ای کسانیکه ایمان آورده اید اموالتان رادر بین خویش به باطل مسرف نکنید و خردهایتان را نکشید که هر آینه خداوندبه شما رحیم است و همچنین خداوند میفرماید: هر که مومنی را از روی عمد بکشد جزایش جهنم خواهد بود (تا آخر آیه) در این هنگام عمار غضبناک شد و از این سخن بدش آمد برخواست و گفت ای مردم بدانید که این سخن رسول خدا شامل حال این شخص است، توئی که اگر در این فتنه نشسته باشی بهتر است تا ایستاده باشی مردی از طائفه تمیم برخواست و به عمار گفت: ساکت باش ای بنده تو دیروز در جمع شورندگان بودی و امروز امیر ما را بیخرد می شمری در این هنگام بود که زید بن صوحان از جای خود پرید. (تا آخرحدیث).

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 167

متن عربی

أرسل أمیر المؤمنین ابنه الحسن و عمّار بن یاسر إلی الکوفة، فلمّا قدماها کان أوّل من أتاهما مسروق بن الأجدع فسلّم علیهما، و أقبل علی عمّار فقال: یا أبا الیقظان علام قتلتم عثمان رضی الله عنه؟ قال: علی شتم أعراضنا، و ضرب أبشارنا «2». فقال: و اللَّه ما عاقبتم بمثل ما عوقبتم به، و لئن صبرتم لکان خیراً للصابرین.

فخرج أبو موسی، فلقی الحسن فضمّه إلیه، و أقبل علی عمّار فقال: یا أبا الیقظان أ عدوت «3» فیمن عدا علی أمیر المؤمنین، فأحللت نفسک مع الفجّار؟ قال: لم أفعل و لم یسؤنی، فقطع علیهما الحسن، فأقبل علی أبی موسی فقال: «یا أبا موسی لم تُثبّط الناس عنّا؟ فو اللَّه ما أردنا إلّا الإصلاح، و ما مثل أمیر المؤمنین یخاف علی شی ء»، فقال: صدقت بأبی أنت و أُمّی، و لکن المستشار مؤتمن، سمعت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم یقول: «إنّها ستکون فتنة القاعد فیها خیر من القائم، و القائم خیر من الماشی، و الماشی خیر من الراکب»، و قد جعلنا اللَّه عزّ و جلّ إخواناً و حرّم علینا أموالنا و دماءنا و قال: (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَأْکُلُوا أَمْوالَکُمْ بَیْنَکُمْ بِالْباطِلِ إِلَّا أَنْ تَکُونَ تِجارَةً عَنْ تَراضٍ مِنْکُمْ وَ لا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إِنَّ اللَّهَ کانَ بِکُمْ رَحِیماً) «4» و قال عزّ و جلّ:

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 166

 (وَ مَنْ یَقْتُلْ مُؤْمِناً مُتَعَمِّداً فَجَزاؤُهُ جَهَنَّمُ ) «1» الآیة. فغضب عمّار و ساءه، و قام و قال: یا أیّها الناس إنّما قال رسول اللَّه له خاصّة: «أنت فیها قاعداً خیر منک قائماً». و قام رجل من بنی تمیم فقال لعمّار: أُسکت أیّها العبد أنت أمس مع الغوغاء و الیوم تسافه أمیرنا. و ثار زید بن صوحان. الحدیث «2».

تاریخ الطبری (5/187)، شرح ابن أبی الحدید (3/285)، الکامل لابن الأثیر (3/97) «3».