و امام، حافظ واحدی بعد از ذکر حدیث غدیر گوید: این ولایتی که پیغمبر صلی اللّه علیه و آله برای علی علیه السّلام بر قرار فرمود، در روز قیامت مورد پرسش قرار خواهد گرفت، در قول خدای تعالی: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ
– روایت شده:
یعنی از ولایت علی رضی اللّه عنه، و معنی چنین میشود: همانا از آنان سؤال میشود آیا بر طبق سفارش پیغمبر صلی اللّه علیه و آله حق موالات او را ادا نمودند یا امر ولایت را ضایع و مهمل گذاردند؟!! تا بمقام مطالبه برآیند و بر کیفر اعمال خود برسند.
و شیخ الاسلام حموینی در «فراید السمطین» در باب چهاردهم، و جمال الدین زرندی در «نظم درر السمطین» و ابن حجر در «صواعق» ص 89، و حضرمی در «الرشفه» ص 24 این حدیث را با بررسی در طریق روایت و ذکر نموده اند.
و حموینی، از طریق حاکم ابی عبد اللّه ابن البیّع و او، از محمّد بن مظفّر با بررسی طریق آن روایت نموده که روایت کرد بما عبد اللّه بن محمّد بن غزوان، از علی بن جابر، از محمّد بن خالد حافظ ابن عبد اللّه، از محمّد بن فضیل، از محمّد بن سوقه، از ابراهیم، از اسود، از عبد اللّه بن مسعود که وی گفت: رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمود: فرشته نزد من آمد و گفت: یا محمّد سل من ارسلنا قبلک من رسلنا علی ما بعثوا؟؟- یعنی ای محمّد از پیغمبران پیش از خود سئوال کن؟ بر چه امری مبعوث شدند؟ آنها (پیغمبران پیشین) گفتند: بر ولایت تو و ولایت علی بن ابی طالب.
و گفته که از علی علیه السّلام روایت شده که فرمود:
«جعلت الموالاة اصلا من اصول الدین»
، یعنی: قرار داده شده است موالات، اصلی از اصول دین، و نیز وی از طریق حاکم ابن البیّع با بررسی طریق روایت نموده از حدیث محمّد بن علی، از احمد بن حازم، از عاصم بن یوسف یربوعی، از سفیان بن ابراهیم حرنوی از پدرش، از ابی صادق که او گفت: علی علیه السّلام فرمود: اصول الاسلام ثلاثة، لا ینفع واحد منها دون صاحبه: الصلاة، و الزکاة، و الموالاة یعنی اصول اسلام سه چیز است که هیچیک از آنها بدون آندیگری سود ندهد، نماز، و زکات، و موالات و در ص 360 همین مجلد گذشت که: عمر بن خطاب نفی ایمان نمود از کسیکه امیر المؤمنین علیه السّلام مولای او نباشد.
و آلوسی در جزء 23 تفسیرش ص 74 در قول خدای تعالی: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ
بعد از تعداد اقوالی که در تفسیر آن رسیده، گوید: و بهترین (مقدم ترین) این اقوال اینست که: سؤال از عقاید و اعمال است و سرآمد آنها: لا إلاه الّا اللّه است و از بزرگترین آنها ولایت علی کرّم اللّه تعالی وجهه میباشد.
و از طریق بیهقی از حافظ حاکم نیشابوری باسنادش از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله (روایت شده) که: هنگامی که خدای (متعال) اولین و آخرین را در روز قیامت جمع فرماید و صراط بر جسر جهنّم نصب شود، احدی از آن عبور نمی کند، مگر با او براءت (ایمنی از آتش) بسبب ولایت علیّ بن ابی طالب علیه السّلام باشد، و این روایت را محبّ الدین طبری در جلد 2 «ریاض» صفحه 172 با بررسی در طریق آورده.
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 1، ص: 674
– روایت شده:
یعنی از ولایت علی رضی اللّه عنه، و معنی چنین میشود: همانا از آنان سؤال میشود آیا بر طبق سفارش پیغمبر صلی اللّه علیه و آله حق موالات او را ادا نمودند یا امر ولایت را ضایع و مهمل گذاردند؟!! تا بمقام مطالبه برآیند و بر کیفر اعمال خود برسند.
و شیخ الاسلام حموینی در «فراید السمطین» در باب چهاردهم، و جمال الدین زرندی در «نظم درر السمطین» و ابن حجر در «صواعق» ص 89، و حضرمی در «الرشفه» ص 24 این حدیث را با بررسی در طریق روایت و ذکر نموده اند.
و حموینی، از طریق حاکم ابی عبد اللّه ابن البیّع و او، از محمّد بن مظفّر با بررسی طریق آن روایت نموده که روایت کرد بما عبد اللّه بن محمّد بن غزوان، از علی بن جابر، از محمّد بن خالد حافظ ابن عبد اللّه، از محمّد بن فضیل، از محمّد بن سوقه، از ابراهیم، از اسود، از عبد اللّه بن مسعود که وی گفت: رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله فرمود: فرشته نزد من آمد و گفت: یا محمّد سل من ارسلنا قبلک من رسلنا علی ما بعثوا؟؟- یعنی ای محمّد از پیغمبران پیش از خود سئوال کن؟ بر چه امری مبعوث شدند؟ آنها (پیغمبران پیشین) گفتند: بر ولایت تو و ولایت علی بن ابی طالب.
و گفته که از علی علیه السّلام روایت شده که فرمود:
«جعلت الموالاة اصلا من اصول الدین»
، یعنی: قرار داده شده است موالات، اصلی از اصول دین، و نیز وی از طریق حاکم ابن البیّع با بررسی طریق روایت نموده از حدیث محمّد بن علی، از احمد بن حازم، از عاصم بن یوسف یربوعی، از سفیان بن ابراهیم حرنوی از پدرش، از ابی صادق که او گفت: علی علیه السّلام فرمود: اصول الاسلام ثلاثة، لا ینفع واحد منها دون صاحبه: الصلاة، و الزکاة، و الموالاة یعنی اصول اسلام سه چیز است که هیچیک از آنها بدون آندیگری سود ندهد، نماز، و زکات، و موالات و در ص 360 همین مجلد گذشت که: عمر بن خطاب نفی ایمان نمود از کسیکه امیر المؤمنین علیه السّلام مولای او نباشد.
و آلوسی در جزء 23 تفسیرش ص 74 در قول خدای تعالی: وَ قِفُوهُمْ إِنَّهُمْ مَسْؤُلُونَ
بعد از تعداد اقوالی که در تفسیر آن رسیده، گوید: و بهترین (مقدم ترین) این اقوال اینست که: سؤال از عقاید و اعمال است و سرآمد آنها: لا إلاه الّا اللّه است و از بزرگترین آنها ولایت علی کرّم اللّه تعالی وجهه میباشد.
و از طریق بیهقی از حافظ حاکم نیشابوری باسنادش از رسول خدا صلی اللّه علیه و آله (روایت شده) که: هنگامی که خدای (متعال) اولین و آخرین را در روز قیامت جمع فرماید و صراط بر جسر جهنّم نصب شود، احدی از آن عبور نمی کند، مگر با او براءت (ایمنی از آتش) بسبب ولایت علیّ بن ابی طالب علیه السّلام باشد، و این روایت را محبّ الدین طبری در جلد 2 «ریاض» صفحه 172 با بررسی در طریق آورده.
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 1، ص: 674