اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۷ خرداد ۱۴۰۲

حیوان درنده به ابوبکر، عمر و عثمان سلام رساند

متن فارسی

 17- از قول انس بن مالک آمده که “پیامبر (ص) یکی از اصحابش را به نام سفینه با نامه ای نزد معاذ به یمن فرستاد. چون روانه گشت در راه با درنده ای که در میانه راه به کمین نشسته بود برخورد، و ترسید به او حمله ور شود. پس به آن گفت: ای درنده من فرستاده پیامبر خدا به نزد معاذم و این نامه پیامبر خدا است. در این هنگام درنده برخاسته سنگی را که در برابرش بود بغلتانید و غرشی کرد و بانگی سر داد و از راه به یک سو شد. آنگاه وی روانه گشته نامه رسول خدا را به معاذ رسانید و سپس در حالی که جواب نامه را همراه داشت برگشت و باز به همان درنده و ترسید به راه ادامه دهد، و گفت: ای درنده من فرستاده پیامبر خدایم که از نزد معاذ باز می گردم و این جواب نامه رسول خدا است که از نزد معاذ آورده ام. در این هنگام، درنده برخاسته غرشی کرد و بانگی سر داد و از راه به یک سو گشت. چون به خدمت پیامبر (ص) رسید ماجرا را به اطلاعش رساند. فرمود: می دانید بار اول چه گفت: سلام مرا به پیامبر خدا و ابوبکر و عمر و عثمان و علی و سلمان و صهیب و بلال برسان “.
چنین روایتی که در آن از معجزه پیامبر (ص) و کرامات خلفاو فضائل جمعی از اصحاب سخن رفته باید زبانزد خاص و عام می بود و شهره آفاق و نقل هر مجلس و محفل. نه این که از میان سران علم حدیث و حافظانش به انحصار حدیثدان شام در آید و تنها ابن عساکر نقلش کند. ابن بدران در چند جا در حاشیه اش بر تاریخ ابن عساکر می گوید: هر آنچه ابن عساکر به تنهائی روایت و ثبت کرده باشد ضعیف و سست است. آثار ساختگی بودن در این روایت مشهود است و از نظر نباید پنهان بماند. این درنده از کجا خلفا را شناخت که دو بار نامشان برد و به آنان به ترتیب روی کار آمدنشان سلام رسانید، گوئی پاره ای از علم غیب نصیب درندگان گشته تا جانشینان پیامبر (ص) را پیش از آنکه به خلافت برسند شناخته است و نیز جمعی از اصحاب را که چندان معروفیتی نداشته اند و در عین حال ازحال جمعی که در منتهای عظمت و دارای مقامی بلند بوده اند غافل و بی خبر مانده تا نامشان را از شمار آنان که مورد سلام و پیام قرار گرفته اند کاسته است تا رسیده به طبقه ای از آزادشدگانی که به مرتبه همنشینی وشاگردی پیامبر (ص) نائل گشته اند . آیا رشحات عالم غیب چنین است؟ ایا درندگان چنین رویه نامربوط و بی تعقلی دارند؟ یا این همه دستاورد جنایتکارانی است که برای افراد مورد علاقه خویش فضیلت می تراشند؟
(الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ،ج10،ص132)
 

متن عربی

17- عن أنس بن مالک قال: بعث النبیّ صلى الله علیه و آله و سلم رجلًا من أصحابه یقال له سفینة بکتاب إلى معاذ إلى الیمن، فلمّا صار فی الطریق إذا بالسبع رابض فی وسط الطریق فخاف أن یجوز فیقوم إلیه، فقال: أیّها السبع إنّی رسول رسول اللَّه إلى معاذ،

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 131

و هذا کتاب رسول اللَّه. فقام السبع فهرول قدّامه غلوة، ثم همهم، ثم صرخ و تنحّى عن الطریق، فمضى بکتاب رسول اللَّه إلى معاذ، ثم رجع بالجواب فإذا هو بالسبع، فخاف أن یجوز فقال: أیّها السبع إنّی رسول رسول اللَّه من عند معاذ، و هذا جواب کتاب رسول اللَّه من معاذ. فقام السبع، فصرخ ثم همهم، ثم تنحّى عن الطریق. فلمّا قدم أخبر رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم بذلک، فقال: أ و تدرون ما قال أوّل مرّة؟ قال: کیف رسول اللَّه، و أبو بکر، و عمر، و عثمان، و علیّ؟ و أمّا الثانی: فقال: أقرئ رسول اللَّه، و أبا بکر، و عمر، و عثمان، و علیّا، و سلمان، و صهیباً، و بلالًا، منّی السلام.

تاریخ ابن عساکر «1» (3/314).

قال الأمینی: مثل هذه الروایة التی فیها أعلام النبوّة و کرامة الخلفاء، و فضل جمع من الصحابة، لا بدّ من أن تلوکه الأشداق، و تتداوله الألسن، و تکثر روایته فی المجامع و الأندیة، و لا تخصّ بحافظ الشام من بین أئمّة الحدیث و حفّاظه، و قد تفرّد به ابن عساکر، و قال ابن بدران فی غیر موضع: کلّ ما تفرّد به ابن عساکر فهو ضعیف. راجع تاریخه «2» (4/236 و 5/183، 184)، و على الروایة نفسها من ملامح الافتعال ما لا یخفى.

و ما أعرف هذا السبع بالخلفاء حتى ذکرهم مرّتین، و أهدى إلیهم السلام على ترتیب خلافتهم، فکأنّ علم الغیب أُلقی إلى السباع شطره فعرفوا خلفاء النبیّ صلى الله علیه و آله و سلم قبل أن یُستخلفوا، و عرفت من الصحابة أُناساً لیسوا هم فی الغارب و السنام، کما أنها جهلت بأناس هم فی الذروة العالیة من جلالة الصحبة و عظمتها، فحذفت عمّن سلّم علیهم أسماءهم، و بلغ تزلّفها إلى الطبقة الواطئة من الموالی، أو هکذا تکون رشحات عالم الغیب؟ أم هکذا تخبط السباع خبط عشواء؟ أم هذه کلّها جنایة الغلوّ فی الفضائل؟