این، مقدار فهم پسر عمر است و میزان درکش از حقائق امور. همین نا به خردی بود که او را از بیعت کردن با مولای متقیان امیرالمومنین علی (ع) بازداشت و به بیعت با عثمان کشانید. نه تنها با عثمان بیعت کرد، بلکه تا روز کشته شدنش و آنگاه که همه خلق و اصحاب -به استثنای عده انگشت شماری- بر او شوریده و خواستار برکناری اش بودند به بیعت خویش با او وفادار ماند. بدتر از این، عثمان را فریفت و به اشتباه و خیانت کشانید تا او را به کشتن داد. بلاذری از قول “نافع” -آزاده شده عمر- می نویسد:

“عبد الله بن عمر به من گفت: عثمان وقتی در محاصره بود از من پرسید: نظرت درباره پیشنهاد و توصیه مغیره بن اخنس چیست؟ گفتم: چه پیشنهادی برایت کرده است؟ گفت: می گوید این جماعت خواستار خلع تو هستند و اگر کناره گیری نکنی تو را می کشند، بنابر این حکومتشان را به خودشان واگذار. از عثمان پرسیدم: فکر می کنی اگر کناره گیری نکنی بالاتر از کشتن کاری با تو خواهند کرد؟ گفت: نه. گفتم: مصلحت نمی بینم که چنین رویه ای را باب کنی تا هرگاه مردمی از زمامدار و فرمانده شان ناراضی گشتند او را خلع و برکنار سازند. خلعتی را که خدا بر تو پوشانده از تن به در نکن!”

به دنبال آن روایت، این روایت تاریخی آمده است که “عثمان چون از فراز خانه اش رو به مردم گردانید شنید یکی (از محاصره کنندگان) می گوید: او را نکشیم، بلکه برکنار سازیم گفت: برکناری ام امکان ندارد. کشتنم ممکن است!”

نظری که پسر عمر به عثمان داده از نظریات نابخردانه و سست و تباه او است، زیرا نفهمیده که “باب شدن” در صورتی هم که عثمان کناره گیری نکند در مورد کشتن او رخ خواهد داد، و اگر عثمان از ترس باب شدن خلع زمامدار از کناره گیری خودداری نماید و کار به کشتنش بیانجامد چیزی بدتر از خلع زمامدار باب خواهد شد و آن کشتن زمامدار است و کشتن بدتر از خلع است و اگر مساله عبارت باشد از پرهیز از آنچه مایه کسر اعتبار و شوکت قدرت حاکمه است، در هر دو صورت ” خلع ” و ” قتل ” این کسر شوکت وجود دارد و در دومی بیشتر و شدیدتر. هرگاه عثمان کناره گیری کرده و زنده می ماند بسیاری اختلافات و آشوب ها و فتنه انگیزی ها -که به نوبه خود علت کسر شوکت قدرت حاکمه گشت- رخ نمی داد و به مصلحت نزدیکتر بود، و دیگر این صحنه ها توسط قاتلان و تحریک کنندگان و کسانی که او را بی دفاع گذاشتند به وجود نمی آمد، این صحنه که کسی که تا دیروز داد می زد: “نعثل را بکشید خدا نعثل را بکشد” به خونخواهی همان “نعثل” برخیزد، و آن دو تحریک کننده ای که هر کس را می یافتند علیه او می شوراندند، دو طرف کجاوه را گرفته شعار انتقام خون عثمان را بر آورند و با دروغ و نیرنگ، و با ترتیب شهادت مزورانه حقیقت پارس کردن سگ های “حواب” را از آن بانوی کجاوه سوار جنگاور بپوشانند، و آن دیگری که در شام نشسته و پا از دفاع عثمان به دامن پیچیده بود به محض کشته شدنش سپاه ها تدارک و تجهیز نماید و به “صفین” بتازد، و آن که چون خبر محاصره عثمان را دریافت می گفت: “مرا عمرو عاص می گویند هنوز کاری نشده زه را زده است” و چون خبر کشته شدنش را دریافت گفت: “مرا عمرو عاص می گویند من در وادی السباع بودم و او را کشتم. این را گفت و خود را شتابان به معاویه رساند و در خونخواهی عثمان هم صدا و هم داستان شد، و بر اثر جنگ “صفین” حوادث ناگوار دیگر به وقوع پیوست و خوارج در “نهروان ” کشته شدند و در اثنای آن نبردها و کشمکش های داخلی توده بی شماری از اصحاب پیامبر(ص) و تابعین و شخصیت های بزرگ بلاد و رؤسای قبائل و مردان صالح امت به قتل رسیدند. مگر این مفاسد و مصائب ثمره اظهارنظر نابخردانه ای نبود که پسر عمر کرد و به خیال خام خوش “خلیفه ” را راهنمائی و ارشاد کرد و برایش مصلحت اندیشی؟ اگر عثمان توصیه خیر خواهانه مغیره بن اخنس را پذیرفته و با انقلابیون از در مسالمت و آشتی در آمده و کناره گیری کرده بود در خانه خویش به سر می برد و هیچ آشوبگر و فتنه انگیزی جرأت خرابکاری و یارای فتنه نمی یافت و خانواده های اسلامی داغدار نمی گشت و کشور آباد می ماند و آشوب و زد و خورد در شهرستان ها نمی پراکند.

(الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ،ج10،ص36)