روح دینى چنان دلهاى مردم مجتمع آن روز را مسخر نموده، و با روحشان آمیخته شد که حتى زنان مسلمان را تحت تأثیر خود قرار داد، و هنرنمائیهائى در این زمینه نمودند و پرده‌نشینى و حجاب آنان را از دفاع از حریم مقدس اسلام باز نداشت و با سرودن اشعارى دلنشین از پیامبر اکرم (ص) دفاع نمودند که از جمله ایشانند:
1- ام المؤمنین خدیجه دختر خویلد، همسر پیامبر اکرم (ص) این بانو، اشعارى نغز و لطیف می‌سرود، از جمله شعرى است که به هنگام زانو به زمین زدن شترش در مقابل پیامبر، و چهره بر قدم آن حضرت مالیدن و به فضل وجود مبارک حضرتش به زبان آمدن، سروده است:
به فضل پیامبر، شتر به زبان آمد و خبر داد؛ که به وجود حضرت سرزمین مکه شرافت یافت.
این محمّد، بهترین برانگیختگان خداست که بر خاک قدم نهاده و شفیع امت است.
اى کسانی که بدو حسد می‌ورزید بگذارید خشم، شما را نابود سازد.
چه اوست محبوب و بهتر از او در خلائق نیست «1».
2- سعدى دختر کریز خاله عثمان، اشعارى در تبلیغ از دین سروده است از جمله:
اى عثمان! این است پیامبرى که با دلیل واضح از جانب خدا آمده است و قرآن بر او نازل گشته! زنهار که بتها تو را گمراه نسازند و پیرو او باشى.
سپس گفت: همانا محمّد رسول خداست، و جبرئیل بر او نازل میشود.
محمّد مشعل هدایتى است که انوار تابناکش روشنگر انسانهاست. پیوسته از صدف پاک دهانش، درهاى خیرخواهى و مصلحت اندیشى نثار بشریت میگردد، رستگارى در دین مقدس اوست و بالاخره پیروزى نهائى براى او خواهد بود.
و بعد از این سروده، چند شعرى هم درباره اسلام عثمان گفته «2»
3- شیماء دختر حارث بن عبد العزّى خواهر رضاعى پیغمبر اکرم (ص) درباره آن حضرت چنین سروده:
خداوندا محمّد را در همه حال براى ما باقى بگذار و دشمنان و کسانیکه بدو حسد می‌ورزند خوارشان گردان، و آن روز را که او سرور همه جهانیان گردد و همه را به سوى حق خواند، پیش روى ما بگشاى و بدو عزّتى پایدار عطا فرما «1».
4- هند دختر ابان بن عباد «2» بن المطلب، وى بنابه نقل (طبقات الکبرى) ج 4 ص 148 درباره نبى اکرم اشعارى سروده و در جنگ احد هم، در جواب هند دختر عتبه که به کشته شدن حمزه و سایر شهداء مسلمین اظهار سرور میکرد و میگفت:
ما در این جنگ، انتقام جنگ بدر را گرفتیم.
چه، از کشته شدن پدر و عمو و برادر ناکامم صبرم تمام شده بود.
و اکنون که وحشى (با کشتن حمزه) سوز درونم را شفا بخشید منهم به نذر خود وفا خواهم کرد.
و هند دختر ابان در جواب گفت:
اى دختر مردى ماجرا جو و کافر! تو در بدر و جنگهاى جز آن، به سزاى خود رسیدى و در بامداد پیروزى جوانمردان اسلام و بنى هاشم، با شمشیرهاى برانشان به کیفر کردار خود میرسید.
حمزه شیر بیشه ماست و على باز شکارى ما «3».
5- خنساء دختر عمرو دختر زاده امرء القیس، از بانوانیست که بسیار شعر سروده، و شعر شناسان جملگى متّفقند که نه قبل از او و نه بعد از او زنى به پایه او نرسیده است. پیامبر گرامى از شعر این بانو بسیار مسرور میشد و میفرمود که از شعرش بخواند «4».
6- رقیقة، دختر ابى صیفى بن هاشم بن عبد المطلب بن هاشم. این بانو پیامبر را از اجتماع قریش خبر داد که به هنگام شب قصد کشتنش دارند و بدین سبب رسول خدا از بستر خارج شد و على (ع) در جاى او خوابید«5».
این زن اشعار زیبائى دارد، از جمله شعر او درباره استسقاء عبد المطلب است، محمّد (ص) در آن زمان که به سن بلوغ بود همراه جدش بود.
اوّل بیت آن اشعار چنین است:
به یمن شیبة (اسم حضرت عبد المطلب) خداوند شهر ما را سیراب نمود.
در حالیکه گیاهان نمی‌روئید و باران نمی‌بارید «1».
7- أروى دختر عبد المطلب، عمه رسول خدا (ص)، زنیست که احتجاج او بر معاویه، مشهور است که در شرح حال عمرو بن عاص خواهد آمد. وى اشعارى دارد در سوک پیامبر که به این مطلع آغاز میشود:
اى چشم! تو مرا، تا هنگامى که زنده هستم با سرشکت یارى کن.
و قسمت دیگر شعر او با این بیت شروع میگردد:
اى رسول خدا! تو مایه امید ما بودى و پیوسته رحمتت شامل حالمان بود و جفائى از شما ندیدیم.
و در ضمن همین ابیات چنین ادامه میدهد:
اى فاطمه! پروردگار محمّد بر آرامگاه او، در یثرب درود میفرستد.
اى ابو الحسن! اکنون که از او جدا شده‌اى با خاطرى دردناک تا آخر دهر بر او بگرى «2».
8- عاتکه دختر عبد المطلب.
9- صفیة دختر عبد المطلب.
10- هند دختر حارث.
11- ام سلمه زوجه پیامبر اکرم.
12- عاتکه دختر زید بن عمرو.
13- خادمه نبى اکرم امّ ایمن «1».
عائشه همسر پیامبر گرامى شعر زیادى حفظ داشت و بنا به نقل خودش دوازده هزار بیت از لبید شاعر به خاطر داشت «2» و پیغمبر اکرم (ص) از او می‌خواست که برایش از اشعاری که حفظ است بخواند از آن جمله است این دو بیت:
هرگاه طلا با سنگ محک آزمایش شود، بدون شک غش آن آشکار میگردد و طلاى خالص و مغشوش از هم جدا میشود.
على (ع) هم در بین ما، مانند آن سنگ محک است «3».
الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج2، ص: 37