اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۶ مرداد ۱۴۰۳

غدیریه عزالدین عاملی

متن فارسی

عزالدین عاملی متولد 918 وفات 984

– برادر مصطفی و پدر دو پیشوایی جنت، و آن کسی را که همسر فاطمه و داماد پیغمبر است، فریاد خواهم زد و به یاری خواهم طلبید.

– این شخصیتی است که محبوب پروردگار بزرگ، و دوست بهترین انبیا پیامبر بشیر و نذیر است.

– پیشوایی که پرتو افشان تیرگی ها، و کفایت بخش بزرگان، و- مطابق نص حدیث غدیر- پیشوای بندگان است.

این ابیات، سر آغاز قصیده ای است که شیخ حسین بن عبد الصمد عاملی پدر شیخ بهائی سروده است. پس از مدتی که از سرایش این قصیده گذشت. تمام آنچه را که در این قصیده ذکر کرده، بطور مبسوط شرح کرد و در آن فضائل امیر المومنین علیه السلام رابه روایت اهل سنت نقل نمود، از جمله در تفسیر مصراع ” و مولی الانام بنص الغدیر ” گفته است که مراد از آن، رویداد غدیر خم است. و پس از آن، حدیث غدیر را آورده، که خلاصه آن این است: احمد بن حنبل، آن را با 16 واسطه و ثعلبی با چهار طریق درتفسیر آیه “: یا ایها الرسول بلغ ماانزل الیک من ربک ” آورده اند.

و ابن مغازلی به سه طریق آن را نقل کرده، و در ” جمع بین صحاح ست ” آن را آورده و به گفته ابن مغازلی، حدیث غدیر خم از رسول الله صلی الله علیه و اله حدود یکصد نفر نقل کرده اند. و محمد بن جریر طبری مورخ مشهور، حدیث غدیر را از 75 طریق نقل کرده، و کتاب ویژه ای در آن باب به نام ” کتاب الولایه”نوشته است. و حافظ ابو العباس احمد بن عقده، این حدیث را از 105 طریق نقل کرده و کتاب خاصی در این موضوع نوشته است، و این همه از حد تواتر گذشته است. و این حدیث، در باب امامت و وجوب طاعت، نص و روشن و معتبری است که عقل سلیم، نادرستی تاویل در آن را اثبات می کند، چنانکه حال و مقام حدیث هم آن را قبول ندارد، آنجا که پیغمبر فرمود: آیا من بر شما از نفسهایتان اولی و برتر نیستم؟ و معنی این عبارت، بعد ازنزول آیه ” یا ایها الرسول، “.. و نظایر آن کاملا روشن است.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج‏11، ص: 285

متن عربی

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏11، ص: 285

78- عزّ الدین العاملی

المولود (918) المتوفّى (984)

أخا المصطفى و أبا السیّدین             و زوجَ البتولِ و نجلَ الظهیرْ

و محبوبَ ربٍّ حمیدٍ مجیدٍ             و خیرِ نبیٍّ بشیرٍ نذیرْ

و نور الظلام و کافی العظامِ             و مولى الأنام بنصِّ الغدیر

ما یتبع الشعر

هذه الأبیات مستهلّ قصیدة للشیخ الحسین بن عبد الصمد العاملی والد شیخنا البهائی، و شرحها بعد مدّة من نظمها بشرح کبیر، و أثبت کلّ ما ذکر فیها من فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام بطریق الجمهور، و قال فیه: قولی: و مولى الأنام بنصِّ الغدیر،

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏11، ص: 286

إشارة إلى خبر غدیر خمّ.

و قال بعد ذکر حدیث الغدیر ما ملخّصه: رواه أحمد بن حنبل بستّ عشرة طریقاً، و الثعلبی بأربع طرق فی تفسیر قوله تعالى: (یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ‏) «1» و رواه ابن المغازلی بثلاث طرق، و رواه فی الجمع بین الصحاح الستّ، قال ابن المغازلی: و قد روى حدیث غدیر خمّ عن رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم نحو من مائة نفس، و ذکر محمد بن جریر الطبریّ المؤرّخ لحدیث الغدیر خمساً و سبعین طریقاً، و أفرد له کتاباً سمّاه کتاب الولایة، و ذکر الحافظ أبو العبّاس أحمد بن عقدة له خمساً و مائة طریقٍ، و أفرد له کتاباً، فهذا قد تجاوز حدَّ التواتر. و من العجب تأویل هذا الحدیث و هو نصٌّ فی الإمامة و وجوب الطاعة، و یشهد العقل السلیم بفساد ذلک التأویل کما یأباه الحال و المقام،

و قوله صلى الله علیه و آله و سلم: «أ لست أولى منکم بأنفسکم؟»

بعد نزول قوله تعالى: (یا أَیُّهَا الرَّسُولُ‏). و أمثال ذلک.