اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۷ خرداد ۱۴۰۲

علت انتخاب علی(ع) به عنوان جانشین پیامبر(ص)

متن فارسی

حافظ کنجی در ص 68 از کفایة بدون زنجیره ای پیوسته از طریق حافظ ابن فنجویه از ابن عباس آورده است که پیامبر (ص) به علی گفت اگر من می خواستم کسی را به جانشینی بر گزینم هیچکس سزاوارتر از تو نیست زیرا تو در اسلام پیشینه ای نیکو داری و با رسول خدا خویشاوند نسبی و سببی هستی و سرور زنان مؤمنان فاطمه نزد تو است و پیش از همه این ها گرفتاری هائی که ابوطالب (در راه من بر خود هموار ساخت) هنگامی که قرآن؛ فرود آمده به نزد من شد و من مشتاقم که خدمت وی را پس از او درباره فرزندش جبران کنم.
امینی گوید: مضمون هیچ یک از این احادیث با کافر بودن ابوطالب سازگار نیست زیرا او (ص) جانشین خود؛ امام را دستور نمی دهد که کافری را کفن کند و
غسل دهد، و به گونه ای که در حدیث سوم می بینیم نیز برایش آمرزش نمی خواهد و بر او رحمت نمی فرستد و نه فقط چنانچه در حدیث چهارم می بینیم امید همه گونه پاداش نیکو را درباره او ندارد بلکه اندکی از آن را نیز امید ندارد و چنانچه در حدیث باران خواستن می بینیم از خداوند خیر بسیار برای او نمی خواهد و چنانچه در حدیث ششم آمده برای او آمرزش نمی خواهد و نیز عقیل را بخاطر محبوب بودن در دیده او دوست نمی دارد زیرا کافر بودن کسی مانع از آن است که یک مسلمان حتی یکی از این گونه واکنش ها را درباره وی انجام دهد- چه رسد به همه آن ها و چه رسد که آن مسلمان، خودش پیامبر اسلام (ص) باشد که آشکارا این گفتار خدای گرامی را بر زبان می راند: نبینی که گروهی با گرویدن به خدا و بروز بازپسین، کسانی را که با خدا و رسول او مخالف باشند دوست گیرند هر چند پدران یا پسران یا برادران یا تبار ایشان باشند- سوره مجادله-
و نیز این گفتار خدای تعالی را: ای مؤمنان، دشمن من و دشمن خود را دوست نگیرید که با ایشان طرح دوستی افکنید در صورتی که آن ها به این حق که به سوی شما آمده کفر می ورزند. سوره ممتحنه 60
و نیز این گفتار خدای تعالی را: ای مؤمنان پدران و برادران خویش را اگر کفر را بر ایمان برگزیده اند بدوستی مگیرید کسانی از شما که با ایشان دوستی کنند خودشان ستمگرانند. سوره توبه آیه 23
و نیز این گفتار خدای تعالی را: اگر بخدا و پیامبر و آنچه بر وی فرود آمده ایمان داشتند کافران را به دوستی نمی گرفتند. سوره مائده آیه 81. و نیز آیات دیگر.

(الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ج 7 ص 507)

 

متن عربی

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 7، ص: 507

10-

أخرج الحافظ الکنجی فی الکفایة «3» (ص 68): من طریق الحافظ ابن فنجویه عن ابن عبّاس فی حدیث مرفوعاً قال صلی الله علیه و آله و سلم لعلیّ: لو کنت مستخلفاً أحداً لم یکن أحد أحقّ منک لقدمتک فی الإسلام، و قرابتک من رسول اللَّه، و صهرک و عندک فاطمة سیّدة نساء المؤمنین و قبل ذلک ما کان من بلاء أبی طالب، إیای حین نزل القرآن و أنا حریص أن أرعی ذلک فی ولده بعده.

قال الأمینی: إنّ شیئاً من مضامین هذه الأحادیث لا یتّفق مع کفر أبی طالب، فهو صلی الله علیه و آله و سلم لا یأمر خلیفته الإمام علیه السلام بتکفین کافر و لا تغسیله، و لا یستغفر له و لا یترحّم علیه، کما فی الحدیث الثانی، و لا یُجزّیه خیراً کما فی الحدیث الثالث، و لا یرجو له بعض الخیر- فضلًا عن کلّه- کما فی الحدیث الرابع، و لا یستدرّ له الخیر کما فی حدیث الاستسقاء، و لا یستغفر له کما فی الحدیث السادس، و لا یحبّ عقیلًا لحبّه إیّاه؛ فإنّ الکفر یزع المسلم عن بعض هذه، فکیف بکلّها فضلًا عن نبیّ الإسلام صلی الله علیه و آله و سلم؟ و هو الصادع بقول اللَّه العزیز: (لا تَجِدُ قَوْماً یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ یُوادُّونَ مَنْ حَادَّ اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لَوْ کانُوا آباءَهُمْ أَوْ أَبْناءَهُمْ أَوْ إِخْوانَهُمْ أَوْ عَشِیرَتَهُمْ ) «4».

و قوله تعالی: (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا عَدُوِّی وَ عَدُوَّکُمْ أَوْلِیاءَ تُلْقُونَ إِلَیْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَ قَدْ کَفَرُوا بِما جاءَکُمْ مِنَ الْحَقِ ) «5».

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 7، ص: 508

و قوله تعالی: (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَکُمْ وَ إِخْوانَکُمْ أَوْلِیاءَ إِنِ اسْتَحَبُّوا الْکُفْرَ عَلَی الْإِیمانِ وَ مَنْ یَتَوَلَّهُمْ مِنْکُمْ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُونَ ) «1».

و قوله تعالی: (وَ لَوْ کانُوا یُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ النَّبِیِّ وَ ما أُنْزِلَ إِلَیْهِ مَا اتَّخَذُوهُمْ أَوْلِیاءَ)». إلی آیات أخری.