ابن الّذى ردّت علیه الشّمس فی یوم الحجاب
و ابن القسیم النّار فی یوم المواقف و الحساب
مولاهم یوم الغدیر برغم مرتاب و آبى
«فرزند کسى که در روز پوشیده از آفتاب، خورشید، بر او باز گردانده شد».
«فرزند تقسیم کننده بهشت و دوزخ در روز موقف و حساب».
«فرزند کسى که على رغم هر شکاک و منکرى روز غدیر مولاى آنها شد «1»».
و نیز از اوست:
قالوا: ابو بکر له فضله قلنا لهم هنّأه اللّه
نسیتم خطبة خمّ و هل یشبّه العبد بمولاه
انّ علیا کان مولى لمن کان رسول اللّه مولاه
«گفتند ابو بکر را فضیلتى ممتاز است ما به آنها گفتیم گوارایش باد».
آیا شما خطبه غدیر را فراموش کردید آیا هیچ بنده شبیه مولایش میشود؟».
همانا على مولاى کسى است که رسول خدا مولاى اوست «2»».
ابو الحسین على بن محمّد بن جعفر بن محمّد بن محمّد بن زید بن على بن الحسین بن على بن ابیطالب (ع) از مردم حمّان کوفه معروف به افوه حمّانى و در «لباب الانساب» است که او و پدرش محمّد لقب حمّال داشته و به فرزندان آنها بنو حمّال میگویند.
و حمّان به کسر حاء و تشدید میم نام یکى از محلات کوفه است و حمّانى نسبت به حمّان نام قبیلهاى از تمیم که آنها فرزندان حمّان بن عبد العزیز بن کعب بن سعد بن زید مناة بن تمیماند. و نام حمّان: عبد العزى است و در این محله کسانى ساکن شدهاند که منسوب به حمّاناند ولى از آن قبیله نیستند «1» پس آنچه در برخى از فرهنگها با نقطه ضبط شده درست نیست.
شاعر ما از پیشتازان فقهاى عترت و مدرسان آنها در پایتخت تشیع عراق (کوفه) در قرن اول است، او یکى از بزرگترین خطبا و شعراى نو آور بنى هاشم است که نام او، و شعر او، معروف خاص و عام گشت، و همه او را به حسن سبک و حسن تلفیق میشناسند. گذشته از اینها علم فراوان، عظمت خانواده، بزرگوارى و شخصیت بارز، و نسب علوى پر برکت او، تا برسد به فضائل بسیار دیگر، که این فضائل، او را به بلندترین قله عظمت رسانده است.
الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج3، ص: 87