اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۶ مرداد ۱۴۰۳

غدیریه پانزدهم سید حمیری

متن فارسی

این خرابه هاى خالگونه خاموش، و این حفره ها و آثار پر نقش و نگار بی زبان، از کیست؟
هان! اى آزاررسان! که در پیش من از اذیّت و بدگوئى درباره على، باز نمی ایستى،
به زودى درباره على، سخنى از من می شنوى، که ترا به درد آرد، چه نپذیرى و چه بپذیرى.
من على را، در برابر مردمى که بر او خرده می گیرند، به دست و زبان یارى می کنم.
آنگاه که دشمن على بخواهد، در نزد من بر او خرده گیرد، مرا یاور سخن پرور امام، بیند.
پس از محمّد (ص)، على، محبوبترین مردم در پیش من است. پس اى سرزنشگر! دست از نکوهش دردآورت به من، بردار. و بدان که على جانشین و پسر عم مصطفى و نخستین نمازگزار و یکتا پرست است.
على، رهبرى است که همه نقاط تاریک دینمان را، بر ایمان روشن ساخت.
على صاحب حوض (کوثر) و آن چنان مدافعى است که، گنهکاران را از حریم آن می راند. على، قسیم دوزخ است. به او گوید: این یکى را رها کن و آن دیگرى را بگیر و در کام خود فرو بر.
هر یک از دشمنان ما به تو نزدیک شود، او را در میان شعله هاى خود بسوزان و به آنکس که از حزب من است نزدیک مشو. که اگر شوى، ستم کرده اى.
در فرداى آخرت، على را فرا می خوانند و خدا بر اندام او خلعت می پوشد.
پس اگر تو، از على- در آن روز که خدا وى را تقرّب می بخشد و خشنودى خود را از او، اظهار می کند- نگرانى از هم اکنون باش که او را در کنار حوض خواهى دید، او با محمّد مصطفى، پیغمبر بزرگوار و رهنما ایستاده است. و هر دو، دوستانى را که در زندگى به آنها مهر ورزیده اند به بهشت و به سایه طوباى سایه گستر می برند.
على، امیر مؤمنان است و حق او، از جانب خداوند بر هر مسلمانى واجب است.
براى آنکه رسول خدا، درباره حق وى سفارش فرموده و او را در هر فئى و غنیمت شرکت داده است.
و همسر او، صدیقه است، زنى که همانندى جز بتول مریم، ندارد.
نسبتش به پیغمبر، چون نسبت هارون پسر عمران به موسى نجیب و کلیم است.
و پیغمبر، در روز غدیر، ولایت او را بر هر نیمکرد عرب و غیر عرب واجب فرمود.
در دوح خم، دست راست وى را گرفت و به آهنگى رسا که ابهامى در آن نبود، از او نام برد.
هان! قسم به خدائى که تیره رویان، به رکن خانه اش گرد آلود روى می آرند و سواران هر شهر و دیار به سویش می آیند که آن کس که در غدیر خم تسلیم سخن پیغمبر نشد، به گمراهى فتاد.
و روزى که امر ولایت و میراث علمى را که از دستگیره هاى محکم دین است، باو می سپرد، درباره اش سفارش فرمود:
(از این قصیده چهل و دو بیت در دست است)
«حافظ مرزبانى» در «اخبار السیّد» گفته است: سید حمیرى، نسخه اى از این قصیده را براى عبد اللّه اباض، رهبر اباضیه، فرستاد، زیرا به وى خبر داده بودند که «عبد اللّه»، على (ع) را نکوهش و سیّد را به فراهم کردن موجب قتلش به دست منصور، تهدید کرده است. چون قصیده به دست پسر اباض رسید. سخت خشمناک شد و یاران خود را به جمع آورى فقهاء و قرّاء فرستاد.
آنها گرد آمدند و به نزد منصور که در کنار دجله بصره بود، رفتند و گزارش کار سیّد را به او دادند. منصور آنان و سید را احضار کرد و از دعواى آنها پرسید.
گفتند: سید، گذشتگان را دشنام می دهد و عقیده به رجعت دارد و امامت را از آن تو و خاندانت نمی داند. منصور گفت: مرا واگذارید و به آنچه در مورد خودتان است، بسنده کنید.
سپس روى به سیّد آورد و گفت: درباره آنچه اینان گفتند، چه میگوئى؟
گفت: من کسى را دشنام نمی دهم و بر اصحاب رسول (ص) رحمت می فرستم. اینک، این ابن اباض است به او بگو بر على و عثمان و طلحه و زبیر رحمت فرستد. منصور، به ابن اباض گفت: بر اینها درود بفرست. او ساعتى درنگ کرد، منصور با چوبدستى که پیش رویش نهاده بود، او را زد و بیرون کرد و دستور داد به زندانش برند. و او در زندان مرد. منصور، فرمان داد همه همراهان او را تازیانه زنند و پانصد هزار درهم به سیّد دهند.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 327

متن عربی

– 15-

لمن طَللٌ کالوشم لم یتکلّمِ             وَ نُؤیٌ و آثارٌ کترقیش معجمِ؟

ألا أیُّها العانی الذی لیس فی الأذى             و لا اللوم عندی فی علیٍّ بمحجمِ‏

ستأتیک منّی فی علیٍّ مقالةٌ             تسوؤک فاستأخرْ لها أو تقدّمِ‏

علیٌّ له عندی على من یَعیبُه             من الناس نصرٌ بالیدینِ و بالفمِ‏

متى ما یُرِدْ عندی مُعادیه عیبَهُ             یجدْ ناصراً من دونِهِ غیرَ مفحَمِ‏

علیٌّ أحبُّ الناس إلّا محمداً             إلیَّ فدعنی من ملامِک أو لُمِ‏

علیٌّ وصیُّ المصطفى و ابنُ عمِّهِ             و أوّلُ من صلَّى و وحّد فاعلمِ‏

علیٌّ هو الهادی الإمام الذی به             أنارَ لنا من دیننا کلَّ مظلِمِ‏

علیٌّ ولیُّ الحوض و الذائد الذی             یُذبِّب عن أرجائه کلَّ مجرمِ‏

 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 328

علیٌّ قسیمُ النار من قولِهِ لها             ذَری ذا و هذا فاشربی منه و اطعَمی‏

خذی بالشوى ممّن یُصیبُکِ منهمُ             و لا تَقربی من کان حزبی فتظلِمی‏

علیٌّ غداً یُدعى فیکسوه ربُّهُ             و یُدنیه حقّا من رفیقٍ مکرَّمِ‏

فإن کنتَ منه یوم یُدنیه راغماً             و تُبدی الرضا عنه من الآن فارغمِ‏

فإنّک تلقاه لدى الحوض قائماً             مع المصطفى الهادی النبیِّ المعظَّمِ‏

یُجیزانِ من والاهُما فی حیاتِهِ             إلى الروحِ و الظلِّ الظَّلیل المُکمَّمِ‏

علیٌّ أمیرُ المؤمنین و حقُّهُ             من اللَّه مفروضٌ على کلِّ مسلمِ‏

لأنَّ رسول اللَّه أوصى بحقِّه             و أشرَکَهُ فی کلِّ فی‏ءٍ و مَغنمِ‏

و زوجته صِدِّیقةٌ لم یکن لها             مُقارِنةٌ غیر البتولةِ مریمِ‏

و کان کهارونَ بن عمرانَ عندَهُ             من المصطفى موسى النجیبِ المکلَّمِ‏

و أوجب یوماً بالغدیر ولاءَهُ             على کلِّ بَرٍّ من فصیحٍ و أعجمِ‏

لدى دَوحِ خُمٍّ آخذاً بیمینه             ینادی مبیناً باسمه لم یُجَمْجِمِ‏

أما و الذی یهوی إلى رکن بیته             بِشُعْثِ النواصی کلُّ وجناءَ عَیْهمِ «1»

یُوافینَ بالرکبانِ من کلِّ بلدةٍ             لقد ضلَّ یوم الدوح من لم یُسلِّمِ‏

و أوصى إلیه یوم ولّى بأمره             و میراث علم من عُرى الدین محکَمِ‏

 

القصیدة یوجد منها (42) بیتاً

قال الحافظ المرزبانی فی أخبار السیِّد «2»: إنَّ السیِّد الحمیری کتب بهذه القصیدة إلى عبد اللَّه بن إباض رأس الإباضیة، لمّا بلغه أنَّه یعیبُ على علیّ علیه السلام و یتهدّد السیِّد بذکره عند المنصور بما یوجب قتله، فلمّا وصلت إلى ابن إباض امتعض منها جدّا، و أجلب فی أصحابه و سعى به إلى الفقهاء و القرّاء، فاجتمعوا و صاروا إلى المنصور و هو بدجلة البصرة، فرفعوا قصّته فأحضرهم، و أحضر السیِّد فسألهم عن

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 329

دعواهم، فقالوا: إنَّه یشتم السلف، و یقول بالرجعة، و لا یرى لک و لا لأهلک إمامة. فقال لهم: دعونی أنا و اقصدوا لما فی أنفسکم.

ثمَّ أقبل على السیِّد فقال: ما تقول فیما یقولون؟ فقال: ما أشتم أحداً، و أنّی لأترحّم على أصحاب رسول اللَّه صلى الله علیه و سلم، و هذا ابن إباض قل له یترحّم على علیٍّ و عثمان و طلحة و الزبیر.

فقال له: ترحّم على هؤلاء. فَتَلَوّى- تثاقل- ساعة فخذفه المنصور بعُود کان بین یدیه، و أمر بحبسه فمات فی الحبس، و أمر بمن کان معه فضُربوا بالمقارع، و أمر للسیِّد بخمسة آلاف درهم.