اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۱۷ آذر ۱۴۰۳

قرینه شانزدهم بر دلالت حدیث غدیر(السلام علیک یا مولانا )

متن فارسی

قرینه شانزدهم- در داستان رکبان به امیرالمومنین با این جمله سلام نمودند: “السلام علیک یا مولانا ” آن جناب فرمود: چگونه من مولای شمایم در حالتی که شما طایفه از (صحرانشینان) عرب هستید گفتند: ما شنیدیم از پیغمبر صلی الله علیه و آله که فرمود: “من کنت مولاه فعلی مولاه “

و تو (خواننده عزیز) به خوبی علم داری به این که تعجب امیرالمومنین علیه السلام (از پاسخ آنان) یا اراده کشف حقیقت برای گروه حاضرین به جهت معنی مبتذل (حب و نصرت) که سیره مساوی و متقابلی است بین افراد مسلمین نبود به این معنی که (مثلا) معنای سخن سواران مزبور: “السلام علیک یا مولانا ” این است: “السلام علیک یا محبنا او ناصرنا”،خاصه بعد از تعلیل به این جمله: “و انتم رهط من العرب” (یعنی در حالی که شما طایفه از صحرانشینان عرب هستید) زیرا نفوس عربی استنکافی نداشته که معنای محبت و نصرت بین افراد جامعه آنان برقرار باشد، بلکه این معنی در نظر آنها بزرگ و مهم شمرده میشده که یکی از آنها به مولویت بر آنها (به معنای مقصود ما) مخصوص گردد. به این جهت است که به چنین معنائی اذعان نمی کنند و گردن نمی نهند مگر با نیروی زیادی که بر همگی آنان تفوق گیرد یا نص خدائی که افراد مسلمان آنها را به آن ملزم نماید، و این معنی نیست مگر همان (اولی) که مرادف است با امامت و ولایت مطلقه که آن جناب از آنها دایر به آن کسب اطلاع فرمود و آنها در پاسخی که دادند استناد به حدیث غدیر نمودند.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج‏1، ص: 665

متن عربی

القرینة السادسة عشرة: مرّ

فی حدیث الرکبان (ص 187- 191): أنَّ قوماً منهم أبو أیّوب الأنصاری سلّموا على أمیر المؤمنین علیه السلام بقولهم: السلام علیک یا مولانا. فقال علیه السلام: «کیف أکون مولاکم و أنتم رهطٌ من العرب؟»

فقالوا: إنَّا سمعنا رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم یقول: «من کنت مولاه فعلیٌّ مولاه».

فأنت جدّ علیمٍ بأنّ أمیر المؤمنین لم یتعجّب أو لم یُرد کشف الحقیقة للملإ الحضور لمعنىً مبذول هو شرع سواء بین أفراد المسلمین- و هو أن یکون معنى قولهم: السلامُ علیک یا محبّنا أو ناصرنا- لا سیّما بعد تعلیل ذلک

بقوله: «و أنتم رهط من العرب».

فما کانت النفوس العربیّة تستنکف من معنى المحبّة و النصرة بین أفراد جامعتها، و إنَّما کانت تستکبر أن یخصَّ واحدٌ منهم بالمولویّة علیهم بالمعنى الذی نحاوله، فلا ترضخ له إلّا بقوّة قاهرة عامّتهم، أو نصٍّ إلهیّ یُلزم المسلمین منهم، و ما ذلک إلّا معنى الأولى المرادف للإمامة، و الولایة المطلقة التی استحفى علیه السلام خبرها منهم، فأجابوه باستنادهم فی ذلک إلى حدیث الغدیر.