اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۷ مهر ۱۴۰۳

نامه عثمان به اهل بصره

متن فارسی

نامه عثمان به اهل بصره

به عبد الله بن عامر می نویسد : اهالی‌ بصره را نزد من روانه ساز… (عین نامه ای که به اهالی شام نوشته است). عبد الله بن عامر مردم را جمع کرده نامه عثمان را برخواند . سخنورانی از اهالی بصره برخاسته او را به کمک عثمان فرا خواندند و برانگیختند، از آن جمله مجاشع بن مسعود سلمی است که نخستین سخنران بود و در آن وقت رییس قبیله قیس در بصره بود . همچنین قیس بن هیثم سلمی به نطق ایستاده مردم را تشویق کرد که به کمک‌ عثمان بشتابند . پس مردم به شتاب برای حمایت عثمان و حرکت به سوی مدینه برخاستند. عبد الله عامر، بر ایشان ‌مجاشع بن مسعود را فرمانده ساخت و او آنان را ببرد تا به ربذه رسید، و در آنجا و هنگامی که طلیعه آنان به ” صرار ” از توابع مدینه رسیده بود خبر قتل عثمان به ایشان رسید.

بلاذری می نویسد : ” عثمان به عبد الله بن عامر بن کریز، و معاویه بن ابی سفیان نامه نوشته به آنها اطلاع داده که جماعتی تجاوز کار از اهالی عراق و مصر و مدینه به دور خانه اش گرد آمده اند و ادعا می کنند که به هیچ چیز راضی نمی شوند مگر قتلش یا این که جامه ای را که خدا بر تنش آراسته فرو اندازد. و به آنها دستور داد به کمکش بشتابند و مردانی مددکار و دلیر و خردمند را به یاری او بفرستند شاید خدا به مددشان بلادی بدخواهان را از او بگردانند . قاصدی که پیش عبد الله بن‌عامر فرستاد جبیر بن مطعم بود و آن که نزد معاویه فرستاد مسور بن مخرمه زهری. عبد الله بن عامر، مجاشع بن مسعود سلمی را با پانصد مرد جنگی به یاری عثمان فرستاد و به هر یک از آنها پانصد درهم پول داد. از کسانی که در جمله آن پانصد نفر بودند زفر بن حارث‌ بود در راس یکصد نفر . معاویه هزار سوار جنگی زیر فرمان حبیب بن مسلمه فهری به یاری عثمان فرستاد، و حبیب طلیعه نیروی خود را تحت فرمان یزید بن اسد بجلی – جد خالد بن عبد الله بن یزید قسری – پیشاپیش روانه ساخت . خبر به مصریان و دیگر کسانی که در محاصره عثمان شرکت داشتند رسید که عثمان به عبد الله بن عامر ومعاویه چه نوشته است . در نتیجه بر عثمان سخت تر گرفته عرصه را بر او تنگ آوردند و در کشتنش شتاب به خرج دادند. “

( الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب  ج 9 ص 266 )

متن عربی

کتابه إلی أهل البصرة:

و کتب إلی عبد اللَّه بن عامر: أن اندب إلیّ أهل البصرة- نسخة کتابه إلی أهل الشام- فجمع عبد اللَّه بن عامر الناس فقرأ کتابه علیهم، فقامت خطباء من أهل البصرة یحضّونه علی نصر عثمان و المسیر إلیه، فیهم: مجاشع بن مسعود السلمی، و کان أوّل من تکلّم و هو یومئذٍ سیّد قیس بالبصرة، و قام أیضاً قیس بن الهیثم السلمی، فخطب و حضّ الناس علی نصر عثمان، فسارع الناس إلی ذلک، فاستعمل علیهم عبد اللَّه بن عامر مجاشع بن مسعود فسار بهم، حتی إذا نزل الناس الربذة و نزلت مقدّمته عند صرار ناحیة من المدینة أتاهم قتل عثمان.

و قال البلاذری: و کتب عثمان إلی عبد اللَّه بن عامر بن کریز و معاویة بن أبی سفیان یعلمهما أنّ أهل البغی و العدوان من أهل العراق و مصر و المدینة قد أحاطوا بداره فلیس یُرضیهم بزعمهم شی ء دون قتله أو یخلع السربال الذی سربله اللَّه إیّاه، و یأمرهما بإغاثته برجال ذوی نجدة و بأس و رأی، لعلّ اللَّه أن یدفع بهم عنه بأس من یکیده و یریده، و کان رسوله إلی ابن عامر جبیر بن مُطعم، و إلی معاویة المسور بن

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 267

مخرمة الزهری. فأمّا ابن عامر فوجّه إلیه مجاشع بن مسعود السلمی فی خمسمائة أعطاهم خمسمائة خمسمائة درهم، و کان فیمن ندب مع مجاشع زفر بن الحارث علی مائة رجل. و أمّا معاویة فبعث إلیه حبیب بن مسلمة الفهری فی ألف فارس، فقدم حبیب أمامه یزید بن أسد البجلی جدّ خالد بن عبد اللَّه بن یزید القسری من بجیلة، و بلغ أهل مصر و من معهم ممّن حاصر عثمان ما کتب به إلی ابن عامر و معاویة، فزادهم ذلک شدّة علیه و جدّا فی حصاره و حرصاً علی معاجلته بالقتل.