اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۶ مرداد ۱۴۰۳

نامه عثمان به اهل بصره

متن فارسی

نامه عثمان به اهل بصره

به عبد الله بن عامر می نویسد : اهالی‌ بصره را نزد من روانه ساز… (عین نامه ای که به اهالی شام نوشته است). عبد الله بن عامر مردم را جمع کرده نامه عثمان را برخواند . سخنورانی از اهالی بصره برخاسته او را به کمک عثمان فرا خواندند و برانگیختند، از آن جمله مجاشع بن مسعود سلمی است که نخستین سخنران بود و در آن وقت رییس قبیله قیس در بصره بود . همچنین قیس بن هیثم سلمی به نطق ایستاده مردم را تشویق کرد که به کمک‌ عثمان بشتابند . پس مردم به شتاب برای حمایت عثمان و حرکت به سوی مدینه برخاستند. عبد الله عامر، بر ایشان ‌مجاشع بن مسعود را فرمانده ساخت و او آنان را ببرد تا به ربذه رسید، و در آنجا و هنگامی که طلیعه آنان به ” صرار ” از توابع مدینه رسیده بود خبر قتل عثمان به ایشان رسید.

بلاذری می نویسد : ” عثمان به عبد الله بن عامر بن کریز، و معاویه بن ابی سفیان نامه نوشته به آنها اطلاع داده که جماعتی تجاوز کار از اهالی عراق و مصر و مدینه به دور خانه اش گرد آمده اند و ادعا می کنند که به هیچ چیز راضی نمی شوند مگر قتلش یا این که جامه ای را که خدا بر تنش آراسته فرو اندازد. و به آنها دستور داد به کمکش بشتابند و مردانی مددکار و دلیر و خردمند را به یاری او بفرستند شاید خدا به مددشان بلادی بدخواهان را از او بگردانند . قاصدی که پیش عبد الله بن‌عامر فرستاد جبیر بن مطعم بود و آن که نزد معاویه فرستاد مسور بن مخرمه زهری. عبد الله بن عامر، مجاشع بن مسعود سلمی را با پانصد مرد جنگی به یاری عثمان فرستاد و به هر یک از آنها پانصد درهم پول داد. از کسانی که در جمله آن پانصد نفر بودند زفر بن حارث‌ بود در راس یکصد نفر . معاویه هزار سوار جنگی زیر فرمان حبیب بن مسلمه فهری به یاری عثمان فرستاد، و حبیب طلیعه نیروی خود را تحت فرمان یزید بن اسد بجلی – جد خالد بن عبد الله بن یزید قسری – پیشاپیش روانه ساخت . خبر به مصریان و دیگر کسانی که در محاصره عثمان شرکت داشتند رسید که عثمان به عبد الله بن عامر ومعاویه چه نوشته است . در نتیجه بر عثمان سخت تر گرفته عرصه را بر او تنگ آوردند و در کشتنش شتاب به خرج دادند. “

( الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب  ج 9 ص 266 )

متن عربی

کتابه إلی أهل البصرة:

و کتب إلی عبد اللَّه بن عامر: أن اندب إلیّ أهل البصرة- نسخة کتابه إلی أهل الشام- فجمع عبد اللَّه بن عامر الناس فقرأ کتابه علیهم، فقامت خطباء من أهل البصرة یحضّونه علی نصر عثمان و المسیر إلیه، فیهم: مجاشع بن مسعود السلمی، و کان أوّل من تکلّم و هو یومئذٍ سیّد قیس بالبصرة، و قام أیضاً قیس بن الهیثم السلمی، فخطب و حضّ الناس علی نصر عثمان، فسارع الناس إلی ذلک، فاستعمل علیهم عبد اللَّه بن عامر مجاشع بن مسعود فسار بهم، حتی إذا نزل الناس الربذة و نزلت مقدّمته عند صرار ناحیة من المدینة أتاهم قتل عثمان.

و قال البلاذری: و کتب عثمان إلی عبد اللَّه بن عامر بن کریز و معاویة بن أبی سفیان یعلمهما أنّ أهل البغی و العدوان من أهل العراق و مصر و المدینة قد أحاطوا بداره فلیس یُرضیهم بزعمهم شی ء دون قتله أو یخلع السربال الذی سربله اللَّه إیّاه، و یأمرهما بإغاثته برجال ذوی نجدة و بأس و رأی، لعلّ اللَّه أن یدفع بهم عنه بأس من یکیده و یریده، و کان رسوله إلی ابن عامر جبیر بن مُطعم، و إلی معاویة المسور بن

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 267

مخرمة الزهری. فأمّا ابن عامر فوجّه إلیه مجاشع بن مسعود السلمی فی خمسمائة أعطاهم خمسمائة خمسمائة درهم، و کان فیمن ندب مع مجاشع زفر بن الحارث علی مائة رجل. و أمّا معاویة فبعث إلیه حبیب بن مسلمة الفهری فی ألف فارس، فقدم حبیب أمامه یزید بن أسد البجلی جدّ خالد بن عبد اللَّه بن یزید القسری من بجیلة، و بلغ أهل مصر و من معهم ممّن حاصر عثمان ما کتب به إلی ابن عامر و معاویة، فزادهم ذلک شدّة علیه و جدّا فی حصاره و حرصاً علی معاجلته بالقتل.