پاره ای از روایات جعلی در فضیلت عثمان
19/ ابن سعد در ” طبقات ” روایتی ثبت کرده است از محمد بن عمر از عمرو بن عبد الله بن عنبه بن عمرو بن عثمان از محمد بن عبد الله بن عمرو بن عثمان از ابن لبیبه . می گوید: “وقتی عثمان بن عفان به محاصره افتاد از پنجره اطاقش رو به مردم کرد که آیا طلحه در میان شما است؟ گفتند : آری . گفت : تو را به خدا قسم آیا به یاد نداری وقتی رسول خدا (ص) بین مهاجران و انصار (دو به دو) پیمان برادری بست بین من و خویشتن پیمان برادری بست ؟ طلحه گفت : آری به خدا (بعدها) از طلحه در آن باره پرسیدند گفت : او مرا قسم داد و چیزی را پرسید که دیده بودم چگونه اقرار نمی نمودم؟”
رجال سند :
1- محمد بن عمر، که همان واقدی است ، و شرح حالش در میزان الاعتدال آمده است.
2- عمرو بن عبد الله اموی نواده عثمان . هیچ یادی از او در فرهنگ رجال حدیث نشده است.
3- محمد بن عبد الله اموی نواده عثمان . بخاری درباره او می گوید : روایات عجیب و غریبی دارد. ابن جارود می گوید : تقریبا روایتش قابل پیروی نیست . نسائی یک بار می گوید “ثقه” و مورد اعتماد است. و دیگر بار که ” قوی ” نیست .
4 – ابن لبیبه و گفته اند : ابن ابی لبیبه محمد بن عبد الرحمن . ابن معین می گوید : روایتش بی اعتبار است . دار قطنی می گوید: “ضعیف ” است . دیگری می گوید: ” قوی ” نیست.
به علاوه، ابن لبیبه محاصره عثمان را ندیده و از هیچ صحابی نیز روایت نکرده است. بنابراین روایاتی که از عثمان و علی و سعد نقل می کند “مرسل ” است ، و او از سعید بن مسیب و عبد الله بن عمرو بن عثمان و طبقه آنان نقل می نماید . پس این روایتش هم ” مرسل ” است همچنین ” ابن سعد ” کاملا آگاه است که این روایت دروغین و جعلی چه آن را به صورت ” مرسل ” ثبت نماید و چه سندش را تمام سازد اعتباری نمی یابد . آیا جعل کننده این روایت دروغین نمی دانسته که اساتید و حافظان حدیث و مورخان متفقند بر این که پیامبر اکرم روزی که میان مهاجران و انصار پیمان برادری بست خود با علی ابن ابیطالب (ع) و نه دیگری پیمان برادری بست ؟ و این مقتضای مفهوم نص معروف قرآن است که علی بن ابیطالب (ع) را خود پیامبر اکرم (ص) می داند، و آن دو شخصیت را از خاندان مقدسی که خدا از آلایش بری و منزه گردانیده است، و ولایت علی (ع) را مقرون با ولایت خدا و پیامبرش می سازد همچنین ثابت است که پیامبر اکرم (ص) وی را از لحاظ فضائل همتای خویش دانسته و به لحاظ روحیات مشابه خویش و در اتصاف به ملکات فاضله هم ردیف و از میان افراد امت همانندش شمرده است ، و فرموده که رابطه اش با وی چون رابطه سر با تن است و مقامش نسبت به او همان مقامی که خود نسبت به پروردگارش دارد – بنابر روایتی که ابوبکر نقل کرده است و آن دو از یک درختند و دیگر مردم از درختان گوناگون و به او فرموده که تو از من هستی و من از تو و همان منزلتی را نسبت به من داری که هارون نسبت به موسی داشت با یک فرق و آن پیامبری من است. حق حدیث ” برادری ” را در جلد سوم ادا کردیم و پنجاه حدیث از احادیث مسلمی را که برادری پیامبر اکرم را با امیر المومنین علی (ع) ثابت می نماید آوردیم و این حدیث را که ” تو در دنیا و آخرت برادر من هستی ” که از طریق عمر و انس و ابن ابی اوفی و ابن عباس و محدوج بن زید ذهلی و جابر بن عبد الله و عامر بن ربیعه و ابوذر و دیگران رسیده است.
این فضیلت ارجمند که احادیث مسلم و ” صحیح ” آن را برای علی بن ابیطالب (ع) ثابت می دارد مانند دیگر فضائل و مکارمی که متکی به قرآن و سنت است دنیا پرستان و بولهوسان را به حسادت و کینه برانگیخته تا در برابرش دروغ ها جعل کرده اند مثلا برای ابوبکر چنین ساخته اند که ابوبکر برادر پیامبر خدا (ص) است، و برای عثمان که پیامبر او را پیمان برادری بسته است . همچنین جعل کرده اند که پیامبر اکرم (ص) میان علی (ع) و عثمان پیمان برادری بست. جاعلان و راویان بد سیرت خوب می دانند که پیامبر (ص) در نخستین بار که میان اصحابش پیمان برادری بست بین ابوبکر و عمر پیمان بست و در برادری مهاجران و انصار در مدینه بین ابوبکر با خارجة بن زید انصاری ، و در برادری مکه بین عثمان و عبد الرحمن بن عوف ، و در برادری مدینه بین عثمان و اوس بن ثابت . عثمان و طلحه اگر چنان که آن جماعت مدعیند به راستی از اصحاب عادل و راسترو باشند و از آنها که مژده بهشت یافته اند نه اولی قسم به دروغ می دهد و نه دیگری ادعای دیدن چیزی راکه ندیده است می کند و نه آنچه را شاهد و ناظر نبود اقرار می نماید . شما می دانید اینها را که به یاوه می گویند چقدر متناقض است با آنچه بصورت صحیح روایات و ثابت از مولای متقیان امیر مومنان رسیده است که می فرماید “: من بنده خدا و برادر پیامبر اویم . و هر کس غیر من این ادعا را داشته باشد قطعا دروغگو است “. ابن کثیر در تاریخش می نویسد : این حدیث به صورت های دیگر هم آمده است “. و ابن حجر می گوید “: آن را از چندین طریق روایت کرده ایم . ” این سخن امیر المومنین به استناد سخنی است که پیامبر گرامی به وی فرموده “: تو برادر من هستی و من برادر تو “. هر گاه کسی با تو مخالفت نمود – یا به معارضه و جدل برخاست – به او بگو : من بنده خدا و برادر پیامبر خدایم . هر کس جز تو چنین ادعائی بکند قطعا دروغگو است. “
اولین کسی که منکر این فضیلت و افتخار علی بن ابیطالب (ع) گشت عمر بن خطاب بود، روزی که آن حضرت را مثل شتر مهار شده ای کشیدند برای بیعت گرفتن از او و فرمود : اگر بیعت نکنم چه ؟ گفتند : در آن صورت به خدای بی شریک قسم که گردن تو را خواهیم زد . فرمود : در آن صورت بنده خدا و برادر پیامبرش را کشته اید . عمر گفت : این را قبول دارم که بنده خدائی اما این را که برادر پیامبرش باشی نه من نمی خواهم از حکمی که باید در حق عمر بخاطر انکار احادیث پیامبر (ص) صادر کرد پرده بر دارم زیرا عواطف را جریحه دار می سازد. انکار احادیث موکد و صریحی که در برادری علی بن ابیطالب (ع) با پیامبر (ص) آمده است و عمر به گوش خود در روز روشن و برابر همه خلق شنیده است یک چیز را نمی توان پوشیده داشت . و آن این است که علی ابن ابیطالب (ع) به دستور پیامبر (ص) که فرموده ” اگر کسی با تو به مخالفت برخاست به او بگو : من بنده خدا و برادر پیامبر خدایم ” چنین گفته و حجت آورده است.
آیا این هم به گوش عمر خورده و با علم به آن چنان به شدت با علی ابن ابیطالب (ع) مخالفت نموده و به معارضه و جدل برخاسته است؟ من نمی دانم “. هر گاه نزد تو برای داوری آمدند میان آنها داوری کن، یا روی از آنها بگردان. در صورتی که روی از آنها بگردانی هیچ ضرری به تو نمی رسانند . هر گاه میان آنها داوری کردی به عدالت و انصاف داوری کن . زیرا خدا دادگران و منصفان را دوست می دارد.”
( الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ج 9 ص 431)