به طوری که در کتاب الاصابة و تهذیب التهذیب آمده است: سرور و فرمانرواى قبیله خزرج (قیس) از رسول خدا (ص) و مولاى متقیان امیر المؤمنین على (ع) و از پدرش سعد روایت نموده است.

از جمله روایات او از پدرش روایتى است که حافظ محمّد بن عبد العزیز جنابذى حنبلى در کتاب «معالم العترة» بطور مرفوع از قیس و او از پدرش نقل کرده است که او از على بن أبى طالب رضى اللّه عنه شنیده که می‌فرمود: در روز جنگ احد شانزده ضربت بر من وارد شد در چهار ضربت از پاى درآمدم و بر زمین افتادم مردى خوش صورت و نیک چهره و خوشبو نزد من آمد و بازویم را گرفت و مرا از جاى بلند کرد و فرمود روى به دشمن آور تو در حال پیروى از دستور خدا و رسول هستى و آندو از تو خوشنودند بعد از آن نزد رسول خدا آمدم و جریان را به آن حضرت گفتم.
رسول خدا فرمود: اى على خداوند دیدگانت را روشن گرداند او جبرئیل بوده است «1»
هم چنین قیس از عبد اللّه بن حنظلة بن راهب انصارى نیز روایت می‌کند نامبرده در سال 63 «2» (یوم الحره) کشه شد در حالی که در آن روز انصار با او بیعت نموده بودند.
ابن حجر در «تهذیب التهذیب» جلد دوم صفحه 193 و جلد پنجم ص 193 و جلد 8 ص 396 روایت قیس را از نامبرده ذکر نموده است.

افراد بسیارى از صحابه و تابعین از قیس روایت نموده‌اند که بعضى از آنها در «حلیة الاولیاء» و «اسد الغابة» جلد چهارم ص 215 و «الاصابة» جلد سوم ص 249 و تهذیب التهذیب جلد 8 ص 396 ذکر شده‌اند باین شرح:
1- انس بن مالک انصارى خادم رسول خدا (ص).
2- بکر بن سوادة، بطوریکه در «السنن الکبرى» تألیف بیهقى جلد 10 ص 222 مذکور است نامبرده حدیثى را در ملاهى از قیس روایت نموده است «3»
3- ثعلبة بن ابى مالک القرظى.
4- عامر بن شراحیل الشعبى متوفاى سال 104.
5- عبد الرحمن بن ابى لیلى انصارى که از یاران خاص أمیر المؤمنین و در جنگ جمل پرچمدار آنحضرت بود، حجاج بن یوسف ثقفى آنقدر او را تازیانه زد که شانه‌هایش سیاه گشت و در عین حال ناسزا به على نگفت و از او تبرى نجست، یاران (مترجم)
رسول خدا و صحابه خاص آنحضرت گرد او جمع شده و او برایشان حدیث می‌گفت و همگى ساکت نشسته و گوش فرا میدادند عبد اللّه حارث گوید: گمان نمی‌کنم زنها بتوانند فرزندى هم چون او بزایند.
ابن معین و عجلى وعده‌اى دیگر او را موثق دانسته‌اند. وى در سال 81- یا 2 و 3 و 6 دیده از جهان فرو بست و ابن خلکان در ص 296 جلد اوّل تاریخش و بسیارى از تاریخ نویسان شرح حال او را نگاشته‌اند.
6- عبد اللّه بن مالک جیشانى متوفاى سال 77 و ابن حجر در جلد پنجم تهذیب ص 380 شرح حال او را آورده و از گروهى نقل کرده که او را ثقه دانسته‌اند.
مرثد گوید: که او در بین مردم مصر از همه عابدتر و پرهیزگارتر بود، وى از أمیر المؤمنین و عمر و ابى ذرّ و معاذ بن جبل و عقبة روایت میکرده است.
7- ابو عبد اللّه عروة بن زبیر بن عوام اسدى مدنى.
8- ابو عمار عریب بن حمید همدانى. وى از أمیر المؤمنین و حذیفه و عمّار و ابى میسرة روایت میکرده است احمد و دیگران او را ثقه و مورد اطمینان می‌دانسته‌اند، به جلد 7 تهذیب التهذیب ص 191 مراجعه کنید.
9- ابو میسره عمرو بن شرجیل همدانى کوفى متوفاى سال 63، شهید دوم استاد و شخصیت بزرگوار شیعه او را در کتاب درایه‌اش ستوده و گفته است: وى جزء تابعین و مردى با فضیلت و از اصحاب محمّد بن مسعود بوده است. ابن حجر در جلد سوم «الاصابة» ص 114 و جلد 8 تهذیب ص 47 شرح حال او را آورده و گفته است:
ابن حبّان او را جزء ثقات دانسته و گوید: او از عبادت کنندگان بود و از بس نماز خوانده بود زانوهایش هم چون زانوى شتران وصله بسته بود.
10- عمرو بن ولید سهمى مصرى متوفاى سال 103 مولا و غلام عمرو بن عاص که از عده بسیارى از صحابه حدیث نقل کرده است و یکى از آنها «قیس» است چنانکه در تهذیب التهذیب جلد هشتم ص 116 این مطلب آمده است از جمله
احادیثى که از قیس روایت کرده حدیثى است درباره لهو و لعب که آن را بیهقى در جلد دهم «السنن» ص 222 از طریق قیس نقل نموده است (اضافات چاپ دوم).
11- ابو نصر میمون بن ابى شبیب ربعى کوفى متوفاى سال 83 و باو رقّىّ نیز گفته شده است این شخص از أمیر المؤمنین و عمرو معاذ بن جبل و ابى ذر و مقداد و ابن مسعود روایت میکرده است ابن حجر شرح حال او را در کتاب تهذیبش ذکر کرده است.
12- هزیل بن شرجیل از دى کوفى چنانکه در کتاب حلیة الاولیاء جلد 5 ص 24 و الاصابة جلد سوم ص 620 ذکر شده است.
13- ولید بن عبدة غلام عمرو بن عاص بطوریکه در جلد 11 کتاب تهذیب ابن حجر ص 141 آمده است وى از قیس روایت میکرده است و شاید این همان عمرو بن ولید باشد که قبلا نام او را بردیم آنچنانکه از کلام دارقطنى ظاهر می‌گردد «1».
14- ابو نخیع یسار ثقفى مکى که در سال 109 در گذشته است.

ابن حجر در کتاب تهذیبش از عده‌اى نقل کرده است که او را ثقه دانسته‌اند و ابن اثیر در جلد چهارم «اسد الغابة» ص 215 روایتى را از قول او از طریق قیس از رسول خدا نقل نموده که آنحضرت فرمود: اگر دانش در ثریا و به آن چسبیده شده باشد مردمانى از فارس به آن دست خواهند یافت.

ابو بکر شیرازى متوفاى سال 407 در «الالقاب» این روایت را از وى نقل کرده است چنانکه در ص 4 کتاب تبییض الصحیفه آمده است «2».

  الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 151