صحت حدیث
تصریح کرده است چندین نفر از گروه بزرگان بصحّت حدیث از جهت سند و در اینجا جمعی از ایشان ظاهر میشود اختیار صحّت آن و بسیاری از این گروه آنرا حسن میدانند و تصریح میکنند بفساد و بطلان طعن زدن در آنرا و بطلان قول کسیکه آنرا تضعیف کرده و از کسانیکه آنرا صحیح دانسته اند افراد زیر است:
1- حافظ ابو زکریّا یحیی بن معین بغدادی متوفای 233 تصریح کرده بر صحّت آن چنانچه خطیب و ابو الحجاج مزّی و ابن حجر و غیر ایشان یاد کرده اند.
2- ابو جعفر محمد بن جریر طبری متوفای 310 آنرا در «تهذیب الآثار» صحیح دانسته.
3- ابو عبد الله حاکم نیشابوری متوفای 405 در مستدرک آنرا صحیح دانسته.
4- حافظ خطیب بغدادی متوفای 463 شمرده است آنرا ازکسانیکه مولوی حسن زمان آنرا صحیح دانسته در قول مستحسن.
5- حافظ ابو محمد حسن سمرقندی متوفای 491 در «بحر الاسانید»
6- مجد الدین فیروز آبادی متوفای 816 در نقد الصحیح آنرا صحیح دانسته.
7- حافظ جلال الدین سیوطی متوفای 911 در جمع الجوامع آنرا صحیح دانسته چنانچه گذشت.
8- سید محمد بخاری در «تذکره الابرار» تصریح کرده بر صحّت آن.
9- امیر محمد یمانی صنعانی متوفای 1182 تصریح کرده به صحّت آن در «الروضه النّدیه».
10- مولوی حسن زمان آنرا از مشهور صحیح شمرده در قول مستحسن و او از کسانیست که ظاهر میشود از آن صحّت آن.
11- ابو سالم محمد بن طلحه قرشی متوفای 652.
12- ابو المظفر یوسف بن قزاوغلی متوفای 654.
13- حافظ صلاح الدین علائی متوفای 761.
14- شمس الدین محمد جزری متوفای 833.
15- شمس الدین محمد سخاوی متوفای 902.
16- فضل الله بن روزبهان شیرازی.
17- متّقی هندی علی بن حسام الدین متوفای 975.
18- میرزا محمد بدخشانی.
19- میرزا محمد صدر العالم.
20- ثناء الله پانی پتی هندی.
لفظ حدیث
1- از حرث و عاصم از علی علیه السلام .. از پیامبر که فرمود خداوند آفرید مرا و علی را از درختی من اصل و ریشه آن درختم و علی شاخه آن و حسن و حسین میوه آن و شیعه برگ آنست. پس آیا بیرون نمیاید از پاک مگر پاک،و انا مدینة العلم و علی بابها فمن اراد المدینه فلیاتها من بابها.و من شهر علمم و علی دروازه آنست پس کسیکه قصد آن شهر را نماید باید از دروازه آن وارد شود.
و در لفظ حذیفه از علی علیه السلام:انا مدینه العلم و علیّ بابها و لا تؤتی البیوت الا من ابوابها:منم شهر علم و تو دروازه آنی و نیایند بخانه ها مگر از درهای آن.و در لفظ دیگری برای آنحضرت علیه السلام:
انا مدینة العلم و انت بابها کذب من زعم انه یصل الی المدینة الا من قبل الباب.
من شهر علمم و تو دروازه آنی، دروغ گوید کسیکه خیال کند که میرسد بشهر مگر از طرف دروازه.
و در عبارتی که برای آنحضرت علیه السلام است:
انا مدینة العلم و انت بابها، کذب من زعم انّه یدخل المدینه بغیر الباب قال الله عزّ و جلّ: و اتوأ البیوت
من ابوابها.
منم شهر علم و تو دروازه آنشهری دروغ گوید کسیکه گمان کند که او داخل میشود شهر را از غیر در خداوند عزّ و جل فرماید: بیائید خانه ها را از درهای آن.
از ابن عباس:
انا مدینة العلم و علی بابها فمن اراد العلم فلیات بابه «الباب».
من شهر علم هستم و علی دروازه آنست پس کسیکه قصد علم دارد پس بیاید از در وارد شود.
و در عبارتی از سعید بن جبیر از ابن عباس است که فرمودند:
یا علی انا مدینة العلم و انت بابها و لن تؤتی المدینة الا من قبل الباب.
ای علی من شهر علم هستم و تو دروازه آنشهری و هرگز وارد شهر نشوید مگر از جانب در.
از جابر بن عبد الله گوید: شنیدم که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله در روز حدیبیه در حالیکه دست علی علیه السلام را گرفته میفرمود:
هذا امیر البرره و قاتل الفجره منصور من نصره مخذول من خذله ثم مدّ بها صوته فقال: انا مدینه العلم و علی بابها فمن اراد البیت فلیات الباب.
این امام و رهبر نیکان و کشنده تبه کاران است یاری شود کسی که او را یاری کند و خوار شود کسیکه او را رها کند. آنگاه صدای خود را کشید و فریاد کرد: من شهر علم هستم و علی دروازه آنشهر است پس کسیکه قصد خانه کند پس از در آید.
و در عبارت دیگرست از او: من شهر علم و علی دروازه آنشهر است پس کسیکه قصد علم نماید پس از در آن وارد شود.
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 6، ص: 112