اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۱ مهر ۱۴۰۴

مردی از این راه می آید که هنگام مردن، غیر از سنت من می‏ میرد

متن فارسی

4- پیامبر خدا (ص) فرمود: «از این راه مردی از امتم در می رسد که در رستاخیز در حالی که دینی جز آئینم دارد برانگیخته می شود.» و معاویه در رسید «3»
یا چنانکه ابن مزاحم نوشته فرمود: «از این راه مردی در می رسد که به هنگام مردن بر غیر سنتم می میرد.» «1»
این را حافظ بلاذری، در جلد اول تاریخش چنین ثبت کرده است: عبد اللّه بن صالح از قول یحیی بن آدم از شریک از لیث از طاووس از عبد اللّه بن عمرو بن العاص می گوید: در خدمت پیامبر (ص) نشسته بودم. فرمود: از این راه مردی در میرسد که روزی که می میرد در حالی که دینی غیر از دینم دارد می میرد. من (یعنی عبد اللّه پسر عمروعاص) پدرم را گذاشتم تا لباسش را بپوشد بیمناک از این که او در رسد.
ناگاه معاویه در رسید.
بلادزی می گوید: اسحاق از قول عبد الرزاق بن همام از ابن طاووس از پدرش از عبد اللّه بن عمرو بن العاص می گوید: در خدمت پیامبر (ص) نشسته بودم … (تا آخر همان روایت).
بررسی سند این روایت
علامه، سید محمد مکی بن عزوز مغربی می گوید: «حدیث اول، رجال سندش همگی رجال صحیح هستند حتی «لیث» که او از رجال «مسلم» (محدث معروف) است و او ابن ابی سلیم است، و گر چه در باره او، به خاطر اختلاف حواسی که آخر عمری پیدا کرده حرف هست، اما ابن معین و دیگران او را «ثقه» و مورد اعتماد شمرده اند و شوکانی نیز همین نظر را داشته است. بعلاوه، توهمی که در این روایت وجود دارد، به وسیله سند دوم که روایت اسحاق باشد برطرف می شود، زیرا در این روایت مطلب را از طاووس نه لیث، بلکه پسرش عبد اللّه نقل می کند، و سند این روایت، الحمد اللّه متین و محکم است.» «2»

11- روایتی است منسوب به پیامبر (ص) که می فرماید: «از این راه مردی در برابرتان سر خواهد رسید که وقتی می میرد بر غیر سنت من است. و معاویه سر می رسد. «1»

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 202و211

متن عربی

4-

إنّ رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم قال: «یطلع من هذا الفجّ رجل من أُمّتی یحشر علی غیر ملّتی». فطلع معاویة «1».

و فی لفظ ابن مزاحم: «یطلع علیکم من هذا الفجّ رجل یموت حین یموت علی غیر سنّتی».

کتاب صفین «2» (ص 247).

أخرجه الحافظ البلاذری «3» فی الجزء الأوّل من تاریخه الکبیر، قال: حدّثنی

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 202

عبد اللَّه بن صالح، حدّثنی یحیی بن آدم، عن شریک، عن لیث، عن طاووس، عن عبد اللَّه بن عمرو بن العاص قال: کنت جالساً عند النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم فقال: «یطلع علیکم من هذا الفجّ رجل یموت یوم یموت علی غیر ملّتی». قال: و ترکت أبی یلبس ثیابه فخشیت أن یطلع، فطلع معاویة.

و قال: و حدّثنی إسحاق قال: حدّثنا عبد الرزّاق بن همام، أنبأنا معمر، عن ابن طاووس، عن أبیه، عن عبد اللَّه بن عمرو بن العاص، قال: کنت جالساً. إلخ.

الإسناد:

قال العلّامة السیّد محمد المکی بن عزوز المغربی: الحدیث الأوّل رجاله کلّهم من رجال الصحیح حتی لیث، فمن رجال مسلم و هو ابن أبی سلیم، و إن تکلّم فیه لاختلاط وقع له فی آخر أمره، فقد وثّقه ابن معین «1» و غیره کما أفاده الشوکانی، علی أنّ التوهّم یرتفع بالسند الثانی الذی هو حدّثنی إسحاق. إلخ. لأنّ الراوی فیه عن طاووس عبد اللَّه ابنه لا لیث، و السند متین و للَّه الحمد «2».

 

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص211

11-ورد مرفوعاً: «یطلع علیکم من هذا الفجّ رجل یموت حین یموت و هو علی غیر سنّتی». فطلع معاویة. کتاب صفّین لنصر بن مزاحم «3».