اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

شفاعت عثمان پذیرفتنی است!!

متن فارسی

پاره ای از روایات جعلی در فضیلت عثمان :

32/ بلاذری روایتی ثبت کرده است از قول مدائنی از عباد بن راشد بصری از حسن بصری . می گوید : پیامبر خدا (ص) فرمود : چه کسی این سپاه را در ازای این که شفاعتش پذیرفتنی باشد تدارک می کند ؟ عثمان پرسید : در ازای شفاعتی پذیرفتنی ای پیامبر خدا (ص) ؟ فرمود : آری بر عهده خدا و پیامبرش . گفت : من با هفتاد هزار (دینار) آن را تدارک می کنم .

این سپاه را در حقیقت حسن بصری سالها پس از وفات رسول اکرم (ص) تدارک کرده است زیرا وی دو سال به آخر حکومت عمر مانده متولد شده است و نمی تواند مکالمه ای را که میان پیامبر (ص) و مومنان یا عثمان رخ داده بشنود و نقل کند ، مگر این که ادعا شود در حالیکه در وجود پدر و مادرش بوده از وراء حجاب مادی شنیده و دیده است ، یا بگوئیم با عدم ذکر راویان آن اشاره به بطلان روایت کرده است . بعید هم نیست ” عباد بن راشد ” از زبان حسن بصری ساخته و وی بی گناه باشد. زیرا چنین کاری از عباد بن راشد بر می آید . دوری به نقل از ابن معین می گوید : حدیث “عباد ” محکم و ” قوی ” نیست ولی نوشتنی است (یعنی برای ملاحظه) . دوری از قول ابن معین می گوید : ضعیف است . بخاری و ازدی می گویند : یحیی القطان نقل روایت از وی را ترک کرده است . ابو داود می گوید : ضعیف است . نسائی می گوید : قوی نیست . ابن مدینی می گوید : وضعش را نمی دانم چگونه است. ابن برقی می گوید : قوی نیست . ابن حبان می گوید : از جمله کسانی است که روایات نامعلوم و نادرست را از زبان اشخاص معروف نقل می کنند ، حتی به نظر می رسد که او در این کار تعمد داشته است . بنابراین سخن وی قابل استناد نیست . از حسن (بصری) حدیثی طولانی روایت کرده که بیشترش جعلی و دروغ است.

( الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب  ج 9 ص 463 )

متن عربی

32- أخرج البلاذری فی الأنساب «1» (5/10) عن المدائنی، عن عباد بن راشد البصری، عن الحسن البصری قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم: من یجهّز هذا الجیش بشفاعة مُتقبّلة؟ فقال عثمان: یا رسول اللَّه بشفاعة متقبّلة! قال: نعم علی اللَّه و رسوله. قال: أنا أُجهّزهم بسبعین ألفاً.

قال الأمینی: هذا الجیش جهّزه الحسن البصری، بعد سنین من وفاة النبیّ

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 464

الأقدس، و قد ولد الرجل لسنتین بقیتا من خلافة عمر، و لعلّه نظر إلی ذلک الموقف و استرق السمع من وراء ستر رقیق فی صلب أبیه، أو أوعز بإرسال الروایة إلی بطلانها، و غیر بعید أن یکون عبّاد بن راشد هو الذی تقوّل بها علی الحسن و هو بری ء منها. قال الدوری عن ابن معین «1»: حدیث عبّاد لیس بالقویّ و لکن یکتب- یعنی للاعتبار-. و قال الدورقی عن ابن معین: ضعیف. و قال البخاری «2» و الأزدی: ترکه یحیی القطّان. و قال أبو داود: ضعیف. و قال النسائی «3»: لیس بالقویّ. و قال ابن المدینی: لا أعرف حاله. و قال ابن البرقی: لیس بالقویّ. و قال ابن حبّان «4»: کان ممّن یأتی بالمناکیر عن المشاهیر، حتی یسبق إلی القلب أنّه کان المتعمّد فبطل الاحتجاج به، روی عن الحسن حدیثاً طویلًا أکثره موضوع «5».