اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۱ مهر ۱۴۰۴

شکایت عثمان به عباس بن عبدالمطلب

متن فارسی

بلاذری از قول عبد الله بن عباس مینویسد”: عثمان به عباس (بن عبد المطلب) از علی (ع) شکایت می کرده می گفت: ای دائی علی پیوند خویشاوندیش را با من محترم نداشته است و پسرت (عبد الله بن عباس) مردم را علیه من بر انگیخته است. بخدا شما اولاد و قبیله عبد المطلب که گذاشتید حکومت در دست قبیله بنی تیم (قبیله ابوبکر) و قبیله عدی (قبیله عمر) باشد خیلی لازم است که با قبیله عبد مناف (قبیله عثمان) که اینک حکومت را دردست دارند بر سر حکومت مبارزه و دشمنی نکنید و به آنها حسادت نورزید. عبد الله بن عباس میگوید: پدرم بعد از این که از هر طرف صحبت کرده گفت: ای خواهرزاده اگر تو به علی (ع) خوبی نکنی چه انتظار خوبی از او داری؟ حق خویشاوندی تو (با علی و من و پسرم) و حق ریاست (اداری و اجرائی) تو حقی است که قابل انکار نیست و ما آنرا انکار نکرده ایم. بنابراین اگر تو خودت را با موضع گیری های او مطابقت دهی و او نیز ملاحظه تو را بیشتر کند بهم نزدیک خواهید شد، و این پسندیده تر و به ملاحظات و حقوق خویشاوندی نزدیکتر خواهد بود. عثمان پذیرفت و گفت: این کار را بتو واگذار میکنم تا تو ما را بهم نزدیک تر سازی. وقتی از نزد عثمان بیرون رفتیم مروان بن حکم پیش او رفته رایش را تغییر داد. چیزی نگذشت که فرستاده عثمان پیش پدرم آمد که نزد عثمان باز گردد. چون نزد او رفت گفت: ای دائی میل دارم که اتخاذ تصمیم درباره پیشنهادت را به تاخیر اندازم تا مطالعه کنم و تصمیم بگیرم. پدرم از خانه عثمان باز آمد و رو به من کرد گفت: پسرم: این مرد هیچ دخالت و قدرتی در حکومتش ندارد. آنگاه چنین دعا کرد: خدایا! کاری کن که به آشوب داخلی نرسم، و مرا چندان عمر نده که به شرایط و اوضاعی برسم که زندگی در آن مایه خیرنباشد. هنوز جمعه فرا نرسیده بود که پدرم از دنیا رفت.”

(الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ج 9 ص 113)

متن عربی

  الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 113

18- أخرج البلاذری فی الأنساب «3» (5/13) من طریق عبد اللَّه بن عباس قال: إنّ عثمان شکا علیّا إلی العبّاس فقال له: یا خال إنّ علیّا قد قطع رحمی، و ألّب الناس ابنک، و اللَّه لئن کنتم یا بنی عبد المطلّب أقررتم هذا الأمر فی أیدی بنی تیم وعدی فبنو عبد مناف أحقّ أن لا تنازعوهم فیه و لا تحسدوهم علیه. قال عبد اللَّه بن العبّاس: فأطرق أبی طویلًا ثمّ قال: یا ابن أخت لئن کنت لا تحمد علیّا فما یُحمدک له، و إنّ حقّک فی القرابة و الإمامة للحقّ الذی لا یُدفع و لا یُجحد، فلو رقیت فیما تطأطأ أو تطأطأت فیما رقی تقاربتما، و کان ذلک أوصل و أجمل، قال: قد صیّرت الأمر فی ذلک إلیک فقرّب الأمر بیننا. قال: فلمّا خرجنا من عنده دخل علیه مروان فأزاله عن رأیه، فما لبثنا أن جاء أبی رسول عثمان بالرجوع إلیه، فلمّا رجع قال: یا خال أُحبّ أن تؤخّر النظر فی الأمر الذی ألقیت إلیّ حتی أری من رأیی، فخرج أبی من عنده ثمّ

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 114

التفت إلیّ فقال: یا بنیّ لیس إلی هذا الرجل من أمره شی ء، ثمّ قال: اللّهمّ أسبق بی الفتن و لا تُبقنی إلی ما لا خیر لی فی البقاء إلیه. فما کانت جمعة حتی هلک.