اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۱ مهر ۱۴۰۴

عثمان راه رستگاری را نمی داند

متن فارسی

عثمان راه رستگاری را نمیداند

ابن عساکر در تاریخش چنین روایت میکند”: عمر به عثمان بن عفان برخورد، به او سلام کرد، جوابی نشنید، نزد ابوبکرصدیق رفته گفت: ای جانشین پیامبر خدا میخواهی مصیبتی را که پس از پیامبر خدا گرفتارش شده ایم برایت بگویم؟ پرسید: چیست؟ گفت: به عثمان برخوردم، به او سلام کردم جواب سلامم را نداد. ابوبکر با شگفتی پرسید: راستی چنین اتفاق افتاد؟ گفت: آری، پس دست او را گرفته نزد عثمان آمدند و سلام کردند و جواب سلامشان را داد. آنگاه ابوبکر گفت: آیا راست است که عمر نزد تو آمده سلامت کرد جوابش ندادی؟ گفت: بخدا قسم ای خلیفه پیامبر خدا، من او را ندیدم، پرسید: فکرت به چه مشغول بود؟ گفت: داشتم به پیامبر خدا (ص) می اندیشیدم که از دنیا رفت و از او نپرسیدیم: چگونه میتوان رستگار شد و از آتش دوزخ رست، و راه رستگاری و نجات چیست؟ ابوبکر گفت: به خدا قسم من از پیامبر خدا (ص) پرسیده و جواب شنیده ام. عثمان گفت: ها بگو و ما را از غم نجات بده. ابوبکر گفت: پیامبر خدا (ص) گفت: به پیوند استوار که عبارت از اعتقاد و گفتن لا اله الا الله است چنگ آویزید.”

آیا این مرد در دوره حیات پیامبر (ص) گوش از تبلیغات پیگیر وارشاد دامنه دارش بویژه تاکید فراوانش روی توحید بربسته و ندیده بود که تا چه اندازه در تحکیم اصل اساسی توحید در دلهای خلق میکوشد و میفرماید یگانه راه رستگاری و نجات این است که انسان از صمیم قلب به توحید ایمان پیدا کند و دل خویش بروی این عقیده بگشاید و برای آن خالی و پیراسته سازد، و تنها بدینگونه میتواند از آتش دوزخ برهد؟ این فرمایشات خدا رانشنیده: “هر که دل و جان خویش تسلیم خدا نماید و نیکوکار هم باشد بیگمان به پیوند استوار چنگ آویخته است و هر که به بت و قدرتهای سیاسی ناروا کافر شود و به خدای یگانه ایمان آورد قطعا به پیوند استوار چنگ آویخته است. وکسانی که ایمان آورده و کارهای پسندیده کردند آنان قرین بهشتند. و بیگمان هر کس برای خدا شریک قائل شود خدا بهشت را بر او حرام خواهد ساخت و آشیانه اش آتش (دوزخ) خواهد بود.” آیا این ندای پیامبر اکرم (ص) را نشنیده است: (از روی عقیده و اخلاص) بگوئید لا اله الا الله، رستگار خواهید شد هر که گواهی دهد که خدائی جز خدای یگانه نیست و محمد پیامبر خدای یگانه است خدا آتش (دوزخ) را بر او حرام میسازد.هر که با اخلاص و دل پاک بگوید خدائی جز خدای یگانه نیست به بهشت درآید. نمیشود کسی براستی و از صمیم دل شهادت دهد که خدائی جز خدای یگانه وجود ندارد و محمد پیامبر خدا یگانه است و خدا آتش (دوزخ) را بر او حرام نگرداند.

من سخنی را میشناسم که اگر بنده ای آنرا براستی و از ته دل بگوید و بر آن سخن و عقیده بمیرد، خدا حتما آتش دوزخ را بر او حرام خواهد گردانید، و آن سخن این است: خدائی جز خدای یگانه وجود ندارد. و احادیث بسیار دیگری که برخی را” حافظ منذری ” در کتاب ” ترغیب و ترهیب ” فراهم آورده است.

آیا این مرد، آن سخنان زرین و گرانبها را میشنید و چون گوش دل بدان نسپرد از یاد ببرد؟ در این صورت و اگر اینها را که اساس و شالوده مکتب اسلام است در نیافته و نفهمیده باشد چه چیز را درک کرده و فهمیده است؟ واین چه درکی است که از پیامبر گرامی دارد که میپندارد آمده و درگذشته و راه رستگاری را نیاموخته است؟ حال آنکه فقط برای این مبعوث گشته و رسالتش این بوده که ملتش و بشریت را رستگار گرداند، و کتابی که در دستش بوده و تعلیمش میداده روشنگر و آموزش همه چیز است. پیامبر اکرم را چگونه تصور میکرده، و بنیان اسلام را بر چه استوار می پنداشته است؟ و این بیچاره چه مسلمانی است که دوره رسالت پیامبرش را دریافته و سراسر عمر توام با تبلیغش را از ابتدا تا بهنگام درگذشتش شاهد بوده و با اینهمه هنوز نفهمیده که چه چیز او را از آتش دوزخ میرهاند و رستگار میگرداند؟ آری، بی تردید، پیامبر گرامی دمی در راه روشنگری و آموزش نیاسوده و با مشعل قرآن طریق رستگاری را فروزان گردانیده است. لکن چه سود کسانی را که گوش هوش پند پذیر نساخته و دل و دماغ خویش بدان فروزندگی نسپرده باشند.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 98 – 100

متن عربی

50- الخلیفة لا یعرف المخلص من النار

أخرج ابن عساکر فی تاریخه «1» (2/58) من طریق أحمد بن محمد، أبی علیّ بن مکحول البیروتی قال: مرّ عمر علی عثمان بن عفّان فسلّم علیه، فلم یردّ علیه السلام، فجاء عمر إلی أبی بکر الصدّیق فقال: یا خلیفة رسول اللَّه ألا أُخبرک بمصیبة نزلت بنا من بعد رسول اللَّه؟ قال: و ما هی؟ قال: مررت علی عثمان فسلّمت علیه فلم یردّ علیّ السلام. فقال أبو بکر: أَ وَ کان ذلک؟ قال: نعم. فأخذ بیده و جاء إلی عثمان فسلّما علیه، فردّ علیهما السلام فقال أبو بکر: جاءک عمر فسلّم علیک فلم تردّ علیه؟ فقال: و اللَّه یا خلیفة رسول اللَّه ما رأیته. قال: و فی أیّ شی ء کانت فکرتک؟ قال: کنت مفکّراً فی رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم فارقناه و لم نسأله کیف الخلاص و المخلص من النار؟ فقال أبو بکر: و اللَّه لقد سألت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم فأخبرنی، فقال عثمان: ففرّج عنّا،

قال أبو بکر: قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم: تمسّکوا بالعروة الوثقی: قول لا إله إلّا اللَّه.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 99

قال الأمینی: أ کان فی أُذن الرجل وقر علی عهد النبوّة عمّا کان یتهالک دونه رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم و یهتف به آناء اللیل و أطراف النهار منذ بدء البعثة إلی أن لقی ربّه من الإشادة بکلمة التوحید، و أنّ الإخلاص بها هو المنقذ الفذّ، و السبب الوحید للنجاة من الهلکة التی من ورائها النار، و أنّ (وَ مَنْ یُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَی اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی ) «1». (فَمَنْ یَکْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ یُؤْمِنْ بِاللَّهِ فَقَدِ اسْتَمْسَکَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقی ) «2». (وَ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ) «3». و (إِنَّهُ مَنْ یُشْرِکْ بِاللَّهِ فَقَدْ حَرَّمَ اللَّهُ عَلَیْهِ الْجَنَّةَ وَ مَأْواهُ النَّارُ) «4».

أ لم یک یسمع نداءه صلی الله علیه و آله و سلم: «قولوا لا إله إلّا اللَّه تفلحوا» «5»؟

و قوله: «من شهد أن لا إله إلّا اللَّه، و أنّ محمداً رسول اللَّه، حرّم اللَّه علیه النار».

و قوله: «من قال: لا إله إلّا اللَّه مخلصاً دخل الجنّة».

و قوله: «ما من أحد یشهد أن لا إله إلّا اللَّه، و أنّ محمداً رسول اللَّه، صدقاً من قلبه إلّا حرّمه اللَّه علی النار».

و قوله: «إنّی لأعلم کلمة لا یقولها عبد حقّا من قلبه فیموت علی ذلک إلّا حرم علی النار: لا إله إلّا اللَّه».

إلی أحادیث کثیرة جمع جملة ضافیة منها الحافظ المنذری فی الترغیب و الترهیب «6» (2/160- 164).

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 9، ص: 100

أو أنّ الرجل کان یسمع هذه الکلمات الذهبیّة، لکنّه لا یعیرها أُذناً واعیة فنسیها؟ فإن کان لم یعِ هذه و هی أساس الدعوة فما الذی وعاه؟ و ما الذی تعقّله من نبیّ جاء و ذهب و لم یعرف ما هو المخلص من النار؟ و لم یبعث إلّا لانتشال أُمّته منها، و فی یده کتابه الکریم فیه تبیان کلّ شی ء، و أیّ نبیّ کان یحسبه عثمان، نبیّ العظمة؟ و علی أیّ أساس علا صُروح إسلامه؟ و أیّ مسلم هذا یدرک أیّام دعوة نبیّه کلّها ثمّ یدرکه صلی الله علیه و آله و سلم الموت و لم یعرف المسکین بعدُ ما ینجیه من النار؟ نعم؛ لم یألُ نبیّ الإسلام فی تنویر سبل السلام، و إنقاذ البشر من النار، فما ذا علیه إن لم تصادفه نفس صاغیة إلی تعالیمه فلم تحفظها؟