غدیریه حسان بن ثابت در کتب عامه
ینادیهم یوم الغدیر نبیهم بخم و أسمع بالرسول منادیا
یقول: فمن مولاکم و ولیکم فقالوا: و لم یبدوا هناک التعامیا
الهک مولانا و أنت ولینا و لم تلق منا فی الولایة عاصیا
فقال له: قم یا علی فاننی رضیتک من بعدی اماما و هادیا
فمن کنت مولاه فهذا ولیه فکونوا له اتباع صدق موالیا
هناک دعا اللَّهمّ وال ولیه و کن للذی عادا علیا معادیا
1- حافظ ابو عبدالله مرزبانی محمد بن عمران خراسانی (درگذشته 378 ه.ق) در کتاب (مرقاه الشعر) از محمد بن حسین ازحفص ازمحمد بن هارون از قاسم بن حسن از یحیی بن عبدالحمید از قیس بن ربیع از ابو هارون عبدی از ابو سعید خدری روایت نمود که:
چون به غدیر خم رسیدیم پیامبر گرامی منادی را امر نمود، مردم را به نماز بخواند،سپس دست علی را گرفت و فرمود: من کنت مولاه فعلی مولاه اللهم وال من والاه و عادمن عاداه. در این هنگام حسان بن ثابت اجازه خواست تا در باره علی شعری بگوید. حضرت هم اجازه دادند بعد حسان شعر خود را شروع کرد:
ینادیهم یوم الغدیر نبیهم تا آخر اشعار
2 – حافظ خرکوشی ابو سعید (درگذشته 406 ه.ق) – که شرح حالش در ترجمه الغدیر ج 1 ص 178 گذشت – در کتاب (شرف المصطفی) این اشعار را نقل میکند.
3 – حافظ ابن مردویه اصفهانی (درگذشته 410 ه.ق) – از ابو سعید خدری روایت می کند که حسان بن ثابت به رسول خدا (ص) عرض میکند، به من اجازه میدهی اشعاری (در باره غدیر خم) به سرایم.؟ حضرت اجازه فرمودند که به میمنت و برکت الهی بگو، حسان سرود:
ینادیهم یوم الغدیر نبیهم تا آخر اشعار
و همچنین، این اشعار را از ابن عباس نقل میکند
-4 حافظ ابو نعیم اصفهانی (درگذشته 430 ه.ق) – – این اشعار را در کتاب خود (ما نزل من القرآن فی علی) به سند و متنی که در ج 2 ص 118 ترجمه الغدیر گذشت چنین روایت میکند که حسان گفت:
یا رسول الله اجازه فرما تا در باره علی اشعاری بسرایم حضرت فرمودند که به میمنت و برکت بسرای. حسان برخاست و گفت: ای بزرگان قریش من به پیروی از سخنان پیامبر خدا (ص) در باره ولایت علی اشعار خود را شروع میکنم…
-5 حافظ ابو سعید سجستانی (درگذشته 477 ه.ق) – که احوالش در ج 1 ص 184 ترجمه الغدیرگذشت – اشعار مذکور را درکتاب (الولایه) به سند و متنی که در ج 2 ص 120 119 ترجمه الغدیر گذشت نقل میکند.
6 اخطب خطبا، خوارزمی مالکی (درگذشته 568 ه.ق) – که شرح حالش در شعرای قرن ششم خواهد آمد – اشعار مذکور را درکتاب (مقتل الامام السبط الشهید) و در کتاب (مناقب) ص 80 به سند و متنی که در ج 2 ص 120 ترجمه الغدیر گذشت نقل میکند.
-7 حافظ ابوالفتح نظنزی – که شرح حالش در ج 1 ص 188 ترجمه الغدیر گذشت – چهار بیت اول اشعار را در کتاب (الخصایص العلویه علی سائر البریه) از حسن بن احمد مهری، از احمد بن عبدالله ابن احمد، از محمد بن احمد بن علی، از ابن ابی شیبه محمد بن عثمان، از حمانی، از ابن الربیع، از ابی هارون عبدی از ابی سعید خدری به لفظی که ابی نعیم اصفهانی نقل کرده، روایت نموده است
8-ابو المظفر، نوه حافظ ابن جوزی حنفی (درگذشته 654 ه.ق) – که شرح حالش درج 1 ص 196-195 ترجمه الغدیر گذشت -اشعار را در (تذکره خواص الامه) ص 20 نقل نموده است.
-9 صدر الحفاظ، گنجی شافعی (درگذشته 658 ه.ق) – که شرح حالش در ج 1 ص 196 ترجمه الغدیر گذشت – در کتاب (کفایه الطالب) ص 17 ، اشعار را به لفظ ابو نعیم روایت نموده.
-10 شیخ الاسلام، صدرالدین حموینی (درگذشته 722 ه.ق) که شرح حالش در ج 1 ص 200 ترجمه الغدیر گذشت – اشعار را در کتاب (فرائد السمطین) در باب 12 از شیخ تاج الدین ابوطالب علی بن الحب بن عثمان الخازن، از برهان الدین ناصر ابن ابی المکارم المطرزی، از اخطب خوارزم به سند و متنی که او ذکر کرده نقل میکند.
-11 حافظ جمال الدین محمد بن یوسف زرندی شمس الدین حنفی (درگذشته حدود 757 ه.ق) – کهشرح حالش در ج 1 ص 203 ترجمه الغدیر گذشت – اشعار را در کتاب (نظم درر السمطین) نقل میکند.
-12 حافظ جلال الدین سیوطی، (درگذشته 911 ه.ق) – که شرح حالش در ج 1 ص 214 ترجمه الغدیر گذشت – اشعار را در(رساله الازدهار فیما عقده الشعرا من الاشعار) از تذکره شیخ تاج الدین ابن مکتوم حنفی، درگذشته 749 ه.ق) نقل میکند.
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج2، ص: 66 – 68