اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

من میدانم، تو سنگى هستى که نه ضرر دارى و نه منفعت

متن فارسی

8 نادانى خلیفه به تأویل کتاب خدا
از ابى سعید خدرى گوید: ما حج نمودیم با عمر بن خطاب … پس چون داخل طواف شد رو به حجر (الاسود) نمود و گفت: من میدانم که تو سنگى هستى که نه ضرر دارى و نه منفعت و اگر من ندیده بودم که رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله تو را می بوسید من هم هرگز تو را نمی بوسیدم. پس على بن ابیطالب که رضوان خدا بر او باد گفت بلکه اى پیشواى مومنین زیان میزند و نفع میرساند و اگر تو فهمیده بودى این را از تأویل کتاب خدا (قرآن) هر آینه میدانستى که آن چنانستکه من میگویم. خداوند تعالى فرماید: وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى أَنْفُسِهِمْ …«1» و هنگامی که پرورگار تو گرفت از اولاد آدم از پشت هاى ایشان ذرّیه آنها را و گواه گرفت ایشان را بر خودشان پس چون اقرار و اعتراف کردند که او پروردگار عزّ و جل است و ایشان بنده گان اویند نوشت پیمان و عهد ایشانرا در پارچه نازکى و این سنگ آنرا بلعید و او در روز قیامت برانگیخته شود در حالیکه براى او دو چشم و زبان و دو لب است شهادت و گواهى می دهد درباره کسی که آمد آن را در حالی که وفا کرده به پیمانش بس او «امین اللّه» است در این کتاب پس عمر گفت باو «لا ابقانى الله بارض لست فیها یا ابا الحسن» خدا مرا نگذارد در زمینکه تو در آنجا نباشى و در عبارة دیگر گفت: پناه میبرم بخدا که من زنده گى کنم در میان مردمی که تو در میان ایشان نباشى
مدارک این داستان
حاکم نیشابورى در مستدرک ج 1 ص 457، و ابن جوزى در سیره عمر ص 106 و ازرقى در تاریخ مکه چنان چه در عمده است و قسطلانى در ارشاد السارى ج 3 ص 195 و عینى در عمده القارى ج 4 ص 606 به دو تعبیرش و سیوطى در جامع کبیر چنانچه در ترتیب آن ج 3 ص 35 نقل از جندى در فضائل مکه آورده: و ابى الحسن قطان در طوالات و حاکم و ابن حبّان و ابن ابى الحدید در شرح نهج ج 3 ص 122 و احمد زینى دحلان در الفتوحات الاسلامیه ج 2 ص 486.

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج 6، ص: 149

متن عربی

8- جهل الخلیفة بتأویل کتاب اللَّه

عن أبی سعید الخدری قال: حججنا مع عمر بن الخطّاب رضى الله عنه فلمّا دخل الطواف استقبل الحجر فقال: إنّی أعلم أنّک حجر لا تضرُّ و لا تنفع و لولا أنّی رأیت رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم یقبّلک ما قبّلتک فقبّله، فقال علیُّ بن أبی طالب رضى الله عنه: «بل یا أمیر المؤمنین یضرُّ و ینفع و لو علمت ذلک من تأویل کتاب اللَّه لعلمت أنّه کما أقول، قال اللَّه تعالى: (وَ إِذْ أَخَذَ رَبُّکَ مِنْ بَنِی آدَمَ مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّیَّتَهُمْ وَ أَشْهَدَهُمْ عَلى‏ أَنْفُسِهِمْ‏) «2»، فلمّا أقرّوا أنّه الربّ عزّ و جلّ و أنّهم العبید، کتب میثاقهم فی رقّ و ألقمه فی هذا الحجر، و أنّه یبعث یوم القیامة و له عینان و لسان و شفتان یشهد لمن وافى بالموافاة، فهو أمین اللَّه فی هذا الکتاب»، فقال له عمر: لا أبقانی اللَّه بأرض لست فیها یا أبا الحسن.

و فی لفظ: أعوذ باللَّه أن أعیش فی قوم لست فیهم یا أبا الحسن.

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏6، ص: 149

أخرجه «1» الحاکم فی المستدرک (1/457)، و ابن الجوزی فی سیرة عمر (ص 106)، و الأزرقی فی تاریخ مکّة کما فی العمدة، و القسطلانی فی إرشاد الساری (3/195)، و العینی فی عمدة القاری (4/606) بلفظیه، و السیوطی فی الجامع الکبیر کما فی ترتیبه (3/35) نقلًا عن الجندی فی فضائل مکة، و أبی الحسن القطّان فی الطوالات، و الحاکم، و ابن حبّان، و ابن أبی الحدید فی شرح النهج (3/122)، و أحمد زینی دحلان فی الفتوحات الإسلامیّة (2/486).