اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۲ آذر ۱۴۰۳

ارتباط تاریخ رحلت پیامبر(ص) و شأن نزول آیه اکمال

متن فارسی

اکمال دین به ولایت

و از جمله آیات که در روز غدیر در شأن امیر المؤمنین علیه السلام نازل شد این آیه است:
الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً (سوره مائده: 3)

امامیّه بطور عموم و بدون استثناء اتفاق دارند باینکه: این آیه کریمه پیرامون نصّ غدیر نازل شده است، بعد از آنکه پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله و سلّم به ولایت مولای ما أمیر المؤمنین علیه السّلام را با کلماتی روشن و صریح اعلام و اظهار فرمود، که در نتیجه، نصّ آشکار و جلیّ بر این امر را در بر گرفت بطوری که صحابه پیغمبر دانستند و عرب آنرا درک و فهم نمودند، و هر کس که این خبر به او رسید، بدان استدلال و احتجاج نمود، و بسیاری از علماء تفسیر و پیشوایان فنّ حدیث و حافظین آثار از اهل سنّت با امامیّه بر آن اتّفاق نموده اند و آن حقیقتی است که معتبر شناخته شده و نقلی که در جلد 3 تفسیر رازی، ص 529 از اصحاب آثار (راویان و مفسّرین) ثبت گشته آنرا تأیید می نماید مشعر بر اینکه: پس از نزول این آیه بر پیغمبر صلی اللّه علیه و آله آنجناب بیش از هشتاد و یک روز یا هشتاد و دو روز زنده نبود، و ابو السعود در حاشیه تفسیر رازی جلد 3 ص 523 این مدت را تعیین کرده، و مؤرّخین از اهل سنّت ذکر نموده اند «2» که وفات پیغمبر صلی اللّه علیه و آله در دوازدهم ربیع الاول بوده و گوئی، بعد از بحساب نیاوردن روز غدیر و روز وفات آنجناب یک روز(بر سبیل تسامح) بر آن افزوده شده و در هر صورت، این بحقیقت نزدیک تر است از قول باینکه: آیه مزبور در روز عرفه نازل شده که در صحیح مسلم و صحیح بخاری مذکور گشته، چه در این صورت چند روز زیاد مینماید، مضافا بر نصوص بسیاری که از این قول پشتی بانی مینماید بطوریکه جز تسلیم بمفاد آن گزیری نیست،

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 1، ص: 448الی447

 

 

متن عربی

إکمال الدین بالولایة
و من الآیات النازلة یوم الغدیر فی أمیر المؤمنین علیه السلام قوله تعالی:
(الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَکُمُ الْإِسْلامَ دِیناً) «1»
أصفقت الإمامیّة عن بَکْرَةِ أبیهم علی نزول هذه الآیة الکریمة حول نصّ الغدیر بعد إصحار النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم بولایة مولانا أمیر المؤمنین علیه السلام بألفاظ دُرِّیّة صریحة، تتضمّن نصّا جلیّا عرفته الصحابة و فهمته العرب، فاحتجَّ به من بلغه الخبر، و صافق الإمامیّة علی ذلک کثیرون من علماء التفسیر و أئمّة الحدیث و حفظة الآثار من أهل السنّة، و هو الذی یساعده الاعتبار و یؤکِّده النقل الثابت فی تفسیر الرازی «2» (3/529) عن أصحاب الآثار:
أنَّه لَمّا نزلت هذه الآیة علی النبیّ صلی الله علیه و سلم لم یُعمَّر بعد نزولها إلّا أحداً و ثمانین یوماً، أو اثنین و ثمانین. و عیّنه أبو السعود فی تفسیره «3» بهامش تفسیر الرازی (3/523).
و ذکر المؤرِّخون منهم «4»: أنَّ وفاته صلی الله علیه و آله و سلم فی الثانی عشر من ربیع الأوّل، و کأنّ فیه تسامحاً بزیادة یوم واحد علی الاثنین و ثمانین یوماً بعد إخراج یومی الغدیر و الوفاة، و علی أیٍّ فهو أقرب إلی الحقیقة من کون نزولها یوم عرفة، کما جاء فی صحیحی البخاری و مسلم «5» و غیرهما لزیادة الأیّام حینئذٍ، علی أنَّ ذلک معتضدٌ
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 1، ص: 448
بنصوصٍ کثیرة لا محیص عن الخضوع لمفادها، فإلی الملتقی: