اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

گستاخی معاویه به امیرالمؤمنین(ع)

متن فارسی

با این حال، مگرممکن است معاویه در برابر آیاتی که در حق علی (ع) نازل گشته تسلیم شود وبه آن ایمان بیاورد و عمل کند؟ یا تمجیدها و ستایش ها و تجلیل هائی را که رسول اکرم (ص) از وی بعمل آورده به چیزی بشمارد؟ آیا می شود مسلمانی پیامبر (ص) را راستگو بداند و پاره ای از فرمایشات گهر بارش را در حق امیرالمو منین علی (ع) باور بدارد و در عین حال آن حرفهای زشتی را به حضرتش بنویسد که پسر هنده جگر خوار به او نوشته؟ آیا معاویه آن فرمایشات پیامبر (ص) را قبول داشته و در نامه هایش به امیر المومنین علی(ع) چنین نوشته:
“علاوه بر اینها، از سرزمین هجرت که بیرون شدی رسول خدا (ص) درباره اش فرمود “: مدینه زوائدش را چنان برون می اندازدکه کوره آهن گدازی زوائد آهن گداخته را. ” به جان خودم سخن حضرتش درست از کار درآمد، و چنین رخ داد که زباله و زائده اش را برون افکند و کسی را که شایسته اقامتش ندید از خود طرد کرد تا تو در عراق اقامت نمودی و از برکت حرمین محروم گشتی و بجای مدینه کوفه را پسندیدی و برگزیدی، و بجای مجاورت خاتم پیامبران مجاور” خورنق ” و ” حیره “شدی.
پیش از آن نیز دو جانشین رسول خدا (ص) را در دوره حکومتشان به باد انتقاد گرفتی و ازیاریشان خودداری نمودی و دیگران را علیه آنها برانگیختی و از بیعت با آنها خودداری ورزیدی و در پی حکومتی برآمدی که خدای تعالی ترا شایسته و در خور آن ندیده است و خواستی به مقامی بالا روی که یارای رسیدنش را نداری و راهش لغزان و دشوار است و ادعای چیزی را کردی که در راه تحققش کسی ترا کمک ننمود. بجان خودم اگر درآن وقت به خلافت دست یافته بودی جز این که آشوب و خرابی ببار آوری کاری از پیش نمی بردی و نتیجه ای از تصدی تو جز این حاصل نمی شد که جامعه به پراکندگی و ارتداد رود، زیرا تو بلند رای خود خواه و مغروری هستی که زبان و شمشیرت را بر سر مردم دراز کرده ای.
اکنون من در میان جمعی از مهاجران و انصار به جنگ تو روانم در میان مردانی که شمشیر شامی بدست دارند و نیزه های قحطانی تا ترا به قضای الهی در آورند. بنابراین، به حال خودت وبه مصلحت مسلمانان بیندیش و قاتلان عثمان را به من تحویل بده، زیرا آن ها دوستان صمیمی و همراهان نزدیک تو هستند. اگر حاضر به این کار نشده و همچنان راه لجاج و ادامه گمراهی را پیش گیری باید بدانی که این آیه درست درباره تو و عراقیانی که همراه تو هستند نازل گشته است: خدا مدینه ای را مثل می زند که در امان و آرامش بود و روزیش به فراوانی از هر جا در می رسید، و سپس نعمت های خدا را ناسپاس گشت، در نتیجه خدا به گرسنگی و بیمناکی در انداختش به علت آنچه می دادند”.
و ” اگر رو از موافقت بر تافتی به گمراهیت بیفزا. زیرا دیری است که عقلت سست گشته و به خودت امید چیزهائی می دهی که حق تو نیست و با کسانی که برتر از تو هستند راه کج خلقی گرفته ای و بالاخره آنها پیروز گشته اند و نصیب تو چیزی جز مسوولیت کارهای نادرستت نشد”.
و “این افسانه هایت را بگذار کنار و حرف هایت را ول کن و دست بردار از حرف ساختن از زبان رسول خدا (ص) و نسبت دادن حرف هائی که نزده به او و دروغ و افترا بستن به او و فریب دادن همراهانت به آن وسیله. تو آنها را فریب داده ای و چیزی نمانده که حقه بازیت کشف شود برای آنها و از تو کناره بگیرند و بدانند آنچه می گوئی و نقل می کنی بیاساس و پوشالی است “.
و “دلت چقدر حق ناپذیر است و بصیرتت چه نابینا. خویت طمع است و اخلاقت حسدورزی. “
و ” حسودی راکنار بکنار، زیرا دیریست که از حسود ورزیدن نفعی نبرده ای. و سابقه درخشان جهاد با خود خواهیت خراب نکن، چون کارها بستگی دارد به سرانجامش. سابقه ات را با جنگیدن علیه کسی کهحقی در حق و مایملک او نداری از بین نبر، چون اگر این کار را بکنی فقط به خودت ضرر زده ای و کار خودت را خراب کرده ای و فقط حجت خود را سست و بی اساس نموده ای. بجان خودم سوابق تو مثل این است که از بین نرفته باشد به خاطر خونهائی که ریخته ای و مخالفتی که با اهل حق کرده ای. بنابر این سوره ای را بخوان که در آن از ” فلق ” یاد گشته و از خودت بخدا پناه ببر، زیرا تو همان ” حسود بگاهی که حسد برد” هستی. “
و ” چون اسلام پایه اش محکم گشت و توسعه یافت تو علیه آن برخاستی و فتنه ها علیه اش برانگیختی و توطئه های بدخواهانه ریختی و از هر سو بر آن تاختی و علیه ش دسیسه و تحریک کردی و وقتی از تو یاری خواست کوتاهی نمودی، و از تو خواست پیش از آنکه متلاشی و پراکنده شود او را دریابی و بدادش نرسیدی. مسلمین یکروز و دو روز از تو بد ندیده اند. تو به ابوبکر حسد بردی و بنای کج خلقی با او گذاشتی و در صدد بر آمدی حکومتش را سرنگون کنی، و به خانه ات نشستی و عده ای از مردم را تحریک کردی تا مدتی از بیعتش خودداری نمودند. بعد، از این که عمر خلیفه شد بدت آمد و به او حسد بردی، و او دیری حکومت کرد و تو از کشته شدنش خوشحال شدی و مرگش را مایه شماتت قرار دادی تا بجائی که خواستی پسرش را چون قاتل پدرش را کشته بود بکشی. سپس هیچکس بیش از تو به پسر عمویت عثمان حسد نمی برد”…
و… ” ما و شما قدرت واحد و جمع متحدی بودیم تا تو ای پسر ابیطالب تغییر رفتار دادی و خودت را نیرومند شمردی و پنداشتی بوسیله اراذل اهل حجاز و اوباش اهل عراق و احمقهای فسطاط (مصر) و عوام و هوچی بازهای جنوب عراق قادری بر دشمنانت چیره شوی. بخدا قسم آن احمقها وآن عوام و هوچی بازها بگاه کارزار از دور تو همچون ابری که از آسمان می پراکند خواهند پراکند. تو عثمان بن عفان راکشتی و راهی را پیمودن گرفتی که خدا پایانش را بدبختیت قرار داده بود و علیه تو نه به نفعت، انجامید. زبیر وطلحه را کشتی و مادرت عائشه را گریزاندی و به بین النهرین اقامت گزیدی و به دیگران و به خود امید های واهی دادی و تصور کردی دنیا همه مردان جنگی خود را زیر فرمانت آورده است. تو نه به آرمانت بلکه به مرگت خواهی رسید آنگاه که درمیان مهاجران- که باقیمانده نسل اول اسلامند- از شما آهنگ تو کنم و تو را به محاصره در آورند و آنگاه خدا تقدیرش را در مورد تو بتحقق رساند. و سلام بر دوستداران خدا. “
کدام عامی و بیسواد و نفهمی ممکن است برای نویسنده این حرف های شرم آور کمترین ایمان و تمایل دینی تصور کند؟ یا تصور کند که او ذره ای شرم و حیا داشته یا پشیزی از ارزشهای دینی را درک کرده است و برای قرآن- که خاندان رسالت و عترت را که علی سرور آن است پاک و منزه دانسته و او را خود پیامبر (ص) شمرده و ولایتش را مقرون به ولایت خدا و ولایت پیامبرش دانسته و اطاعتش را با اطاعت آن دو ملازم ساخته است- اندکی احترام قائل بوده است؟
آری، کسی که از شیر پستان هنده جگر خوار خورده باشد و در دامن ” حمامه ” تربیت گشته و در فاحشه خانه های حجاز بزرگ شده باشد و فرزند خانواده کثیف امیه باشد و ثمره شجره ای که در قرآن لعنت گشته و ملعون شمرده شده است باید همین طور باشد. معاویه باید همین طور حرف بزند و به مولای متقیان و امام مومنان و سرور مسلمانان چنین دشنام بدهد و تهمت بزند و ناروا بگوید، ولی خدای توانا و دانا در کمین اوست. معاویه هیچ اعتنائی به فرمایشات پیامبر (ص) ندارد و فرمایشاتی که همه مسلمانان قبولش دارند و برای امت اسلام به تمامی مسلم و ثابت است که پیامبر اکرم (ص) به علی (ع) میفرماید “: تو صدیق بزرگی. تو فاروقی هستی که حق را از باطل جدا می سازد و فرق می نهد. تو کندوی دین را ملکه ای”و در حقش “: علی با قرآن است و قرآن باوی، و تا به کنار حوض به دیدارم درنیایند از هم جدائی نپذیرند “.و ” علی با حق (یعنی اسلام) است و حق باوی، و تا در قیامت به کناره حوض به دیدارم در نیایند از هم جدائی نپذیرند”.و صدها یا هزاران حدیث دیگر که وی بر زبان مبارک سرور جهانیان پیامبر امت (ص) روان گشته است.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 398

متن عربی

فهل تجد إذن عند معاویة إذعاناً بما جاء من الکتاب فی علیّ علیه السلام؟ أو تراه مخبتاً إلی شی ء من الکثیر الطیّب الوارد عن رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم فی الثناء علی الإمام الطاهر؟ حینما عاداه، و أبغضه، و نقّصه، و سبّه، و هتک حرماته، و آذاه، و قذفه بالطامّات، و حاربه، و قاتله، و تخلّف عن بیعته، و خرج علیه.

أو تری أن یسوغ لمسلم صدّق نبیّه و لو فی بعض تلکم الآثار و المآثر أن یبوح بما کتبه ابن هند إلی الإمام علیه السلام من الکلم القارصة، بمثل قوله فی کتاب له إلیه علیه السلام:

ثم ترکک دار الهجرة التی

قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم عنها: إنّ المدینة لتنفی خبثها، کما ینفی الکیر خبث الحدید

، فلعمری لقد صحّ وعده، و صدق قوله، و لقد نفت خبثها

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 398

و طردت عنها من لیس بأهل أن یستوطنها، فأقمت بین المصرین، و بعدت عن برکة الحرمین، و رضیت بالکوفة بدلًا من المدینة، و بمجاورة الخورنق و الحیرة عوضاً عن مجاورة خاتم النبوّة.

و من قبل ذلک ما عیّبت خلیفتی رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم أیّام حیاتهما فقعدت عنهما، و ألّبت علیهما، و امتنعت من بیعتهما، و رُمتَ أمراً لم یرک اللَّه تعالی له أهلًا، و رقیت سلّماً وعراً، و حاولت مقاماً دحضاً «1»، و ادّعیت ما لم تجد علیه ناصراً، و لعمری لو ولّیتها حینئذ لما ازدادت إلّا فساداً و اضطراباً، و لا أعقبت ولایتکها إلّا انتشاراً و ارتداداً، لأنک الشامخ بأنفه، الذاهب بنفسه، المستطیل علی الناس بلسانه و یده.

و ها أنا سائر الیک فی جمع من المهاجرین و الأنصار، تحفّهم سیوف شامیّة، و رماح قحطانیّة، حتی یحاکموک إلی اللَّه، فانظر لنفسک و المسلمین، و ادفع إلیّ قتلة عثمان فإنّهم خاصّتک و خلصاؤک المحدقون بک، فإن أبیت إلّا سلوک سبیل اللجاج و الإصرار علی الغیّ و الضلال، فاعلم أنّ هذه الآیة إنّما نزلت فیک و فی أهل العراق معک (وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَرْیَةً کانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً یَأْتِیها رِزْقُها رَغَداً مِنْ کُلِّ مَکانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذاقَهَا اللَّهُ لِباسَ الْجُوعِ وَ الْخَوْفِ بِما کانُوا یَصْنَعُونَ

) «2».

و قوله فی کتاب له: و إن کنت موائلًا فازدد غیّا إلی غیّک، فطالما خفّ عقلک، و منّیت نفسک ما لیس لک، و التویت علی من هو خیر منک، ثم کانت العاقبة لغیرک، و احتملت الوزر بما أحاط بک من خطیئتک.

و قوله فی کتاب له أیضاً: فدعنی من أساطیرک، و اکفف عنّی من أحادیثک، و أقصر عن تقوّلک علی رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم، و افترائک من الکذب ما لم یقُل، و غرور من معک و الخداع لهم، فقد استغویتهم و یوشک أمرک أن ینکشف لهم فیعتزلوک، و یعلموا

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 399

أنّ ما جئت به باطل مضمحلّ.

و قوله من کتاب آخر له: فما أعظم الرین علی قلبک! و الغطاء علی بصرک! الشره من شیمتک، و الحسد من خلیقتک!!

و قوله فی کتاب له إلیه علیه السلام: فدع الحسد، فإنّک طالما لم تنتفع به، و لا تفسد سابقة جهادک بشرّة نخوتک، فإنّ الأعمال بخواتیمها، و لا تُمحّص سابقتک بقتال من لا حقّ لک فی حقّه، فإنّک إن تفعل لا تضرّ بذلک إلّا نفسک، و لا تمحق إلّا عملک، و لا تبطل إلّا حجّتک، و لعمری إنّ ما مضی لک من السابقات لشبیه أن یکون ممحوقاً لما اجترأت علیه من سفک الدماء، و خلاف أهل الحقّ، فاقرأ السورة التی یذکر فیها الفلق، و تعوّذ من نفسک، فإنّک الحاسد إذا حسد.

و قوله من کتاب له إلیه علیه السلام: فلمّا استوثق الإسلام و ضرب بجرانه، عدوت علیه، فبغیته الغوائل، و نصبت له المکاید، و ضربت له بطن الأمر و ظهره، و دسست علیه و أغریت به، و قعدت- حین استنصرک- عن نصره، و سألک أن تدرکه قبل أن یمزّق، فما أدرکته، و ما یوم المسلمین منک بواحد، لقد حسدت أبا بکر و التویت علیه، ورمت إفساد أمره، و قعدت فی بیتک، و استغویت عصابة من الناس حتی تأخّروا عن بیعته، ثم کرهت خلافة عمر و حسدته، و استطالت مدّته و سُررت بقتله، و أظهرت الشماتة بمصابه، حتی أنّک حاولت قتل ولده لأنّه قتل قاتل أبیه، ثم لم تکن أشدّ منک حسداً لابن عمّک عثمان. إلخ.

و قوله فی کتاب له إلیه علیه السلام: أمّا بعد: فإنّا کنّا نحن و إیّاکم یداً جامعة، و إلفة ألیفة، حتی طمعت یا ابن أبی طالب، فتغیّرت و أصبحت تعدّ نفسک قویّا علی من عاداک بطغام أهل الحجاز، و أوباش أهل العراق، و حمقی الفسطاط، و غوغاء السواد، و ایم اللَّه لَینجَلینّ عنک حمقاها، و لَینقشِعنّ عنک غوغاؤها انقشاع السحاب عن السماء.

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 400

قتلت عثمان بن عفّان، و رقیت سلّماً أطلعک اللَّه علیه مطلع سوء، علیک لا لک، و قتلت الزبیر و طلحة، و شرّدت أُمّک عائشة، و نزلت بین المصرین فمنّیت و تمنّیت، و خُیّل لک أنّ الدنیا قد سُخِّرت لک بخیلها و رجلها، و إنّما تعرف أُمنیّتک، لو قد زرتک فی المهاجرین من الشام بقیّة الإسلام، فیحیطون بک من ورائک، ثم یقضی اللَّه علمه فیک، و السلام علی أولیاء اللَّه «1».

فأیّ أحد من غوغاء الناس و من جهلة الأُمّة یحسب فی صاحب هذه الکلمات المخزیة نزعة دینیّة؟ أو حیاءً و انقباضاً فی النفس و لو قید شعرة؟ أو بخوعاً إلی کتاب اللَّه و هو یطهّر أهل البیت و علیّ سید العترة، و یراه نفس النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم، و قرن ولایته بولایة اللَّه و ولایة رسوله، و طاعته بطاعتهما؟!

نعم: هکذا فلیکن رضیع ثدی هند و ربیب حجر حمامة، و الناشئ تحت رایة البغاء، و ولید بیت أمیّة، و ثمرة تلک الشجرة الملعونة فی القرآن، هکذا یسرف معاویة فی القول، و یجازف مفرطاً فیه، (ما یَلْفِظُ مِنْ قَوْلٍ إِلَّا لَدَیْهِ رَقِیبٌ عَتِیدٌ

) «2»، و هو سرف الفؤاد لا یعبأ بما تلقّته الأُمّة بالقبول من

قول نبیّها فی علیّ علیه السلام: «أنت الصدّیق الأکبر، أنت الفاروق الذی تفرق بین الحقّ و الباطل، و أنت یعسوب الدین» «3».

و قوله صلی الله علیه و آله و سلم: علیّ مع القرآن و القرآن معه، لا یفترقان حتی یردا علیّ الحوض» «4».

و قوله صلی الله علیه و آله و سلم: «علیّ مع الحقّ و الحقّ مع علیّ، و لن یفترقا حتی یردا علیّ

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 401

الحوض یوم القیامة» «5»؟

إلی مئات أو ألوف ممّا جاء فی علیّ علیه السلام بلسان سیّد العالمین نبیّ الأُمّة صلی الله علیه و آله و سلم.