اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

یاری و تأیید پیامبر اسلام(ص) به حضرت علی(ع)

متن فارسی

2- هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ «1».سوره انفال: 62.
حافظ ابن عساکر در تاریخش به سند صحیح گوید که: خبر داد ما را ابو الحسن علی بن مسلم شافعی از ابو القاسم بن العلا و ابو بکر محمّد بن عمر بن سلیمان عرینی نصیبی، از ابو بکر احمد بن یوسف بن خلّاد، از ابو عبد اللّه حسین بن اسماعیل مهری، از عباس بن بکّار، از خالد بن ابی عمر اسدی، از کلبی، از صالح، از ابی هریره که گفت: بر عرش نوشته شده:
لا اله الّا اللّه وحدی لا شریک لی و محمد عبدی و رسولی ایّدته بعلی و ذلک قوله عزّ و جلّ فی کتابه الکریم: هو الّذی ایّدک بنصره و بالمؤمنین علیّ وحده.
کسی جز من شایسته پرستش نیست خدای یکتائی که بی شریکم، بنده ام محمّد را پیامبر خود قرار دادم و به وسیله علی او را تأیید کردم و دلیل آن سخن خدا است چنانکه گوید: او کسی است که تو را با یاری خود و مؤمنین تایید فرمود، و مراد از مؤمنین علی بتنهائی است).
این حدیث را گنجی شافعی در (کفایة) ص 110 به اسناد خود روایت کرده و سپس تصریح می نماید که: این حدیث را ابن جریر در تفسیرش «1» و ابن عساکر در تاریخ خود در شرح حال علی (ع) ذکر نموده و حافظ جلال الدین سیوطی در ج 3 ص 199 (الدر المنثور) از ابن عساکر نقل کرده و قندوزی در ص 94 (ینابیع المودّة) از حافظ ابی نعیم به اسنادش از ابو هریره و همچنین از طریق ابی صالح از ابن عباس روایت نموده است.
ابتدای حدیث را جمعی از حفّاظ که مورد اطمینانند نقل کرده اند از جمله:
خطیب بغدادی در ج 1 ص 173 تاریخش به اسناد خود از انس بن مالک روایت کرده و گوید: رسول خدا (ص) فرمود: پس از آنکه به معراج برده شدم دیدم بر عرش نوشته شده:
لا اله الّا اللّه محمّد رسول اللّه ایّدته بعلّی نصرته بعلیّ.
(ترجمه این حدیث گذشت)
و محبّ الدین طبری در ج 2 ص 172 (الریاض) از ابی الحمراء از طریق ملّا در سیره اش و در ص 69 (ذخایر العقبی)، و خوارزمی در ص 254 (مناقب) خود و حمّویی در باب 46 (فراید) خود از دو طریق به یک لفظ چنین روایت
کرده اند که حضرت رسول (ص) فرمود: چون در عوالم بالا سیر داده شدم دیدم بر عرش نوشته شده:
لا اله الّا اللّه محمّد رسول اللّه صفوتی من خلقی ایّدته بعلیّ نصرته به.
و به اسناد دیگر از أبی الحمراء، خدمتکار پیامبر صلّی اللّه علیه و آله به این لفظ نقل کرده که: شبی که سیر داده شدم، در طرف راست عرش دیدم نوشته است:
انا اللّه وحدی لا اله غیری غرست جنّة عدن بیدی لمحمّد صفوتی، ایّدته بعلیّ «1».
و به همین لفظ حافظ سیوطی چنانکه در ج 6 ص 158 (کنز العمال) نقل کرده از چند طریق از أبی الحمراء روایت نموده و از طریق دیگر از جابر از پیامبر روایت نموده که:
مکتوب فی باب الجنّة قبل ان یخلق اللّه السّموات و الارض بالفی سنة: «لا اله الّا اللّه محمّد رسول اللّه ایّدته بعلیّ
«2». (این تکه زیادی چاپ دوم است): حافظ هیثمی در ج 9 ص 121 (المجمع) از طریق طبرانی، از أبی الحمراء و سیوطی در ج 1 ص 7 (الخصایص الکبری) از طریق انس از ابن عدی و ابن عساکر این حدیث را نقل نموده اند.
سید همدانی در دوستی هشتم از کتاب (مودة القربی) از حضرت علی نقل کند که فرماید: رسول خدا (ص) (خطاب به حضرت امیر) فرمود: اسم ترا در چهار جا مقرون به اسم خودم دیدم: هنگامی که آهنگ معراج داشتم و به بیت المقدس رسیدم دیدم بر صخره نوشته شده است:
لا اله الّا اللّه محمّد رسول اللّه ایّدته بعلیّ وزیره.
و چون به سدرة المنتهی رسیدم بر آن نوشته بود:
انّی انا اللّه لا اله الّا انا وحدی محمّد صفوتی من خلقی ایّدته بعلیّ وزیره و نصرته به.
چون به عرش پروردگار عالمیان رسیدم بر پایه های عرش نوشته شده بود:
انّی انا اللّه لا اله الّا انا محمّد حبیبی من خلقی، ایّدته بعلیّ وزیره و نصرته به.
و چون به بهشت رسیدم بر در آن نوشته بودند:
لا اله الّا انا، و محمّد حبیبی من خلقی ایّدته بعلی وزیره و نصرته به.

  الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 88

متن عربی

2- (هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ ) «5».

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 88

أخرج الحافظ أبو القاسم بن عساکر فی تاریخه «1»، قال: أخبرنا أبو الحسن علیّ بن مسلم الشافعیّ، أخبرنا أبو القاسم بن العلا، و أبو بکر محمد بن عمر بن سلیمان العرینیّ النصیبیّ، حدّثنا أبو بکر أحمد بن یوسف بن خلّاد، حدّثنا أبو عبد اللَّه الحسین بن إسماعیل المهری، حدّثنا عبّاس بن بکّار، حدّثنا خالد بن أبی عمر الأسدی، عن الکلبی، عن أبی صالح، عن أبی هریرة قال: مکتوبٌ علی العرش: لا إله إلّا اللَّه وحدی لا شریک لی، و محمد عبدی و رسولی، أیّدته بعلیّ، و ذلک قوله فی کتابه الکریم: (هُوَ الَّذِی أَیَّدَکَ بِنَصْرِهِ وَ بِالْمُؤْمِنِینَ

) علیٌّ وحده.

و رواه بإسناده الکنجیّ الشافعیّ فی کفایته «2» (ص 110) ثمّ قال: قلت: ذکره ابن جریر فی تفسیره «3»، و ابن عساکر فی تاریخه فی ترجمة علیّ علیه السلام.

 

و رواه الحافظ جلال الدین السیوطی فی الدرّ المنثور «4» (3/199) نقلًا عن ابن عساکر، و القندوزی فی ینابیعه «5» (ص 94) نقلًا عن الحافظ أبی نعیم بإسناده عن أبی هریرة، و من طریق أبی صالح عن ابن عبّاس.

 

و صدر الحدیث أخرجه جمعٌ من الحفّاظ منهم: الخطیب البغدادی فی تاریخه (11/173) بإسناده عن أنس بن مالک قال: قال النبی صلی الله علیه و سلم: «لمّا عُرج بی رأیت علی ساق العرش مکتوباً: لا إله إلّا اللَّه، محمد رسول اللَّه، أیّدته بعلیّ، نصرته بعلیّ».

و محبّ الدین الطبری فی الریاض «6» (2/172) عن أبی الحمراء من طریق

 

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 89

الملّا فی سیرته، و فی ذخائر العقبی (ص 69)، و الخوارزمی فی المناقب «1» (ص 254)، و الحمّوئی فی فرائده «2» فی الباب السادس و الأربعین من طریقین بلفظ: «لمّا أُسریَ بی إلی السماء رأیت فی ساق العرش مکتوباً: لا إله إلّا اللَّه، محمد رسول اللَّه صفوتی من خلقی، أیّدته بعلیٍّ و نصرته به».

و بإسناد آخر عن أبی الحمراء- خادم النبیِّ صلی الله علیه و آله و سلم- بلفظ: «لیلة أُسری بی رأیتُ علی ساق العرش الأیمن مکتوباً: أنا اللَّه وحدی لا إله غیری، غرست جنّة عدنٍ بیدی لمحمد صفوتی، أیّدته بعلیّ». و بهذا اللفظ رواه الحافظ السیوطی کما فی کنز العمّال «3» (6/158) من غیر طریق عن أبی الحمراء.

و من طریق آخر عن جابر، عن النبی صلی الله علیه و آله و سلم: «مکتوبٌ فی باب الجنة قبل أن یخلق اللَّه السماوات و الأرض بألفی سنة: لا إله إلّا اللَّه، محمد رسول اللَّه، أیّدته بعلی». و ذکره الحافظ الهیثمی فی المجمع (9/121) من طریق الطبرانی عن أبی الحمراء، و السیوطی فی الخصائص الکبری «4» (1/7) نقلًا عن ابن عدیّ، و ابن عساکر من طریق أنس.

 

و روی السیِّد الهمدانی فی مودّة القربی- فی المودّة الثامنة- عن علیّ قال: «قال رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم: إنّی رأیت اسمک مقروناً باسمی فی أربعة مواطن: فلمّا بلغت البیت المقدس فی معراجی إلی السماء، وجدت علی صخرة بها: لا إله إلّا اللَّه، محمد رسول اللَّه، أیّدتُهُ بعلیٍّ وزیره. و لمّا انتهیت إلی سدرة المنتهی وجدت علیها: إنّی أنا اللَّه، لا إله إلّا أنا وحدی، محمد صفوتی من خلقی، أیّدته بعلیٍّ وزیره و نصرته به. و لمّا انتهیت إلی عرش ربِّ العالمین، وجدت مکتوباً علی قوائمه: إنّی أنا اللَّه، لا إله إلّا أنا،

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 90

محمد حبیبی من خلقی، أیّدته بعلیٍّ وزیره، و نصرته به. فلمّا وصلت الجنّة، وجدت مکتوباً علی باب الجنّة: لا إله إلّا أنا، و محمد حبیبی من خلقی، أیّدته بعلیٍّ وزیره و نصرته به».