اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

مباهله در اشعار

متن فارسی

1- و از غدیریات سید حمیرى است «غدیریه»

به راستى که حیدر را دوست می دارم و خیر خواه آنم که از پى او رود، و گریزان از آنم که روى از او برتابد.

کسى را دوست می دارم که ایمان به خدا آورد و حتى یک چشم، بهم زدن هم هرگز شرک نورزید.

على را، که هنگام مباهله نفس رسول مصطفى گردید، «خداوندا بر او درود بفرست»!

و در روزى که خداوند، همه فراهم آمدگان در زیر کساء را، به پاکى ستود، او دوّمین شخص پس از پیغمبر بود.

 

2- غدیریه صاحب ابن عباد  (385– 326)

گفت: رسول پاک مطهر، در مباهله که را همراه برد؟

گفتم: آن که در سفر و حضر همسنگ و همتاى او بود.

 

3- الصاحب بن عبّاد  المولود (326)  المتوفّى (385)

– یا روز مباهله که على را همتا و هم سنگ خود معرفى کرده جایگاه او را به همگان نمود و این خود بالاترین منزلتى است که به تصور آید.

 

4- در مناقب ابن شهر آشوب و مناقب خوارزمى ص 233 قصیده از صاحب یاد شده

– اى صبح، به یاد بود حدیث کساء، در شرح مفاخر على سستى مگیر که روز مباهله صبحگاهان على در زیر «کساء» قرار گرفت.

فی مناقبی ابن شهرآشوب «3» و الخطیب و الخوارزمی «4» (ص 233) قصیدة

 

5- أبو محمد العونی

– همان که روز مباهله (روز کساء) با پاکمرد جهان رسول خدا برابر آمد. هر که در این مقاله تردید کند کافر است.

 

6- در قرآنش، جان رسول نامیده روز مباهله، وه چه با خشوع آمد

 

7– از رقیب که بمفاخرت خیزد، واپرس که پایه‏هاى عظمت و مجدشان تا به کجا برشده است.

– قرآن، کدام خاندان را با مباهله تشریف داد، که رسول خدا به آبروى آنان بدعا برخاست.

– معجز قرآن بر که نازل گشت؟ و در کدام خاندان؟

 

8-أبو علی البصیر  المتوفّى (442)

– او و زوجه‏اش فاطمه را بدرگاه خدا با عظمت دید که بآبروى آنان به مباهله نصارى دست دعا بر کشید، دو فرزندش در پى آنان روان بود.

– پنج تن در زیر عبا جاى گرفتند، مایه لطف و مرحمت، شفیع درگاه پروردگار.

 

9- الملک الصالح

– زبان ملامت کوتاه کن که من از ملامت ناصحان راه ضلالت نپویم.

– روز مباهله، در زیر کساء جز پنجتن نبودند، ششمین آنان جبریل امین بود.

 

10– اگر شمع وجودشان نبودى، خداى بزرگ نه آسمان و زمین آفریدى و نه حوا و آدم راه زمین گرفتى.

– در زیر سایه‏بان عبا، به مباهله نشستند، دشمن از هراس عذاب لب از سخن بر بست.

– جبریل که زیر عبا جاى گرفت، بر میکال مباهات و افتخار گرفت.

– در پهنه گیتى کدامین کس همپایه او تواند بود که سرور ملایک جبرئیل امین خادم او بود.

– کیست که در فضل و رهبرى همتاى آنان باشد، با آنکه معلم قرآن‏اند.

– پدر، امیر مؤمنان. نیا، پیامبر اکرم هادى مصطفى.

 

11-و «اهل ذکر» در قرآن، او و جانشینان دیگر پیغمبر اکرمند نه دیگران و آیه مباهله درباره او و دیگر از اصحاب کساء و پنج تن نازل شده است.

و این على نفس پیامبر و فرزندانش فرزندان رسولخدایند و او چه شرافت و عظمت شگفت آورى دارد که از نور خورشید نیز روشنتر است.

 

12-السید علی خان المدنی المولود (1052) المتوفّى (1120)

– و نیز مباهله پیمبر را با او، و با همسر و دو فرزندش علیهم السّلام در میان مردم یاد بیاور.

– و آیه مباهله را بخوان که او و خاندانش را پیغمبر از خود شمرده، «1» و عبارت «انفسنا» و «انفسکم» در حق ایشان است، و این افتخار تا پایان روزگار کافى است.

– بر چنین مفاخر و مکارم افتخار باد، نه به پیمانه‏هاى لبریز از شیر و باده «2».

 

13- المولى مسیحا الفسوی المولود (1037)   المتوفّى (1127)

– و آیا آیه مباهله فَقُلْ تَعالَوْا نَدْعُ أَبْناءَنا وَ أَبْناءَکُمْ وَ نِساءَنا وَ نِساءَکُمْ وَ أَنْفُسَنا … بجز در شأن على علیه السّلام نازل شده؟

 

14- الشیخ أبو محمد الشویکی

– و مطابق نص قرآن، نفس پیامبر محسوب شده، و بهترین کسى است که مباهله نمود.

متن عربی

1-  و من غدیریّات السیِّد الحمیری:

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 325

إنّی أُحبُّ حیدراً مُناصِحاً                            لمن قفا مُواثِباً لمن نَکَلْ‏

أُحبُّ من آمن باللَّه و لم                               یُشرکْ به طَرفة عینٍ فی الأَزَلْ‏

و من غدا نفسَ الرسول المصطفى              صلّى علیهِ اللَّهُ عند المُبْتَهلْ‏

و ثانیَ النبیِّ فی یوم الکِسا                         إذ طهّرَ اللَّهُ به منِ اشتملْ‏

 

[divider]

2- غدیریه صاحب ابن عباد  (385- 326)

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 64

قالت فمن باهَل الطهرُ النبیُّ به             فقلتُ تالیهِ فی حِلٍّ و مُرتحَل

 

[divider]

3-  الصاحب بن عبّاد  المولود (326)  المتوفّى (385)

أفی رفعِهِ یومَ التباهلِ قدرَهُ             و ذلک مجدٌ ما علمت مواظب

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 65

 

[divider]

4- فی مناقبی ابن شهرآشوب «3» و الخطیب و الخوارزمی «4» (ص 233) قصیدة

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 88

نجمع بینهما لاختلافهما فی عدد الأبیات، ألا و هی:

أیا غداةَ الکساءِ لا تهِنی             عن شرح علیاه إذ تکسّاهُ «2»

 

[divider]

5- أبو محمد العونی                  

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 177

أوّلُ من صلّى من القومِ و من             طاف و مَن حجَّ بنسکٍ و اعتمرْ

من شارکَ الطاهرَ فی یومِ العبا             فی نفسه من شکَّ فی ذاک کفر

 

[divider]

6- و سمّاه فی الذکرِ نفسَ الرسولِ             یومَ التباهلِ لمّا خشعْ‏

و یومَ المواخاةِ نادى به                      أخوک أنا الیوم بی فارتفعْ‏

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 206

 

[divider]

7- 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 336

سلِ المتحدّی بهم فی الفخا             ر أین سَمَتْ شرفاتُ العلى‏

بمن باهلَ اللَّهُ أعداءَهُ                     فکان الرسولُ بهم أبهلا

و هذا الکتابُ و إعجازُهُ               على من و فی بیتِ من نُزِّلا

 

[divider]

8- 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 399

 أبو علی البصیر  المتوفّى (442)

و باهلَ المشرکینَ فیه و فی             زوجتِهِ یقتفیهما ابناهُ‏

هم خمسةٌ یُرحم الأنامُ بهمْ             و یستجابُ الدُّعا و یُرجاهُ ( «1»)

 

[divider]

 9- 

لا تعذلنِّی إنّنی لا أقتفی                  سُبُلَ الضلال لقولِ کلِّ عذولِ‏

عند التباهلِ ما علمنا سادساً             تحت الکسا منهمْ سوى جبریل

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 486

 

[divider]

10-

فلولاهمُ لم یخلقِ اللَّهُ خلقَهُ             و لا هبطا للنسلِ حوّا و آدمُ‏

همُ باهلوا نجرانَ من داخلِ العبا             فعادَ المُناوی فیهمُ و هو مفحمُ‏

و أقبل جبریلٌ یقول مفاخراً             لمیکال مَن مثلی و قد صرتُ منهمُ‏

فمن مثلُهمْ فی العالمینَ و قد غدا             لهم سیّدُ الأملاکِ جبریلُ یخدم

و مَن ذا یُساویهم بفضلٍ و نعمةٍ             من الناس و القرآنُ یُؤخذُ عنهمُ‏

أبوهمْ أمیرُ المؤمنینَ و جدُّهمْ             أبو القاسمِ الهادی النبیُّ المکرّمُ‏

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏4، ص: 498

 

[divider]

11- 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 658

و قیل هم فی الذکر أهلُ الذکرِ             نزّل فیهم فاسألوا هل تدری‏

نعم أُناساً أهلُ بیت الطهرِ                   أهلُ المقامات و أهلُ الفخرِ

و فیهمُ الدعاءُ للمباهله                        حیث أتى الکفّارُ للمجادله‏

أکرمْ بهم من دعوةٍ مقابله                  بالنصرِ لکن هربوا معاجله‏

هذا علیٌّ هاهنا نفسُ النبی                  و ولداه ابنا الرسولِ الیثربی‏

یا حبّذا من شرفٍ مستعجبِ              یضی‏ءُ فی المجد ضیاءَ الکوکب

 

[divider]

12- السید علی خان المدنی المولود (1052) المتوفّى (1120) 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏11، ص: 455

و غدیرَ خمٍّ و هو أعظمُها             من نال فیه ولایة الأمرِ

و اذکر مباهلةَ النبیِّ به             و بزوجِهِ و ابنیه للنفرِ

و اقرأ و أنفسنا و أنفسکم «1»             فکفى بها فخراً مدى الدهرِ

هذی المفاخر و المکارم لا             قعبان من لبنٍ و لا خمرِ «2»

 

[divider]

13 – المولى مسیحا الفسوی المولود (1037)   المتوفّى (1127)

و هل تظنُّ تعالوا ندعُ أنفسَنا             فی غیرِهِ نزلت عن ذاک حاشانی‏

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏11، ص: 486

 

[divider]

14-الشیخ أبو محمد الشویکی

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏11، ص: 507

و هو فی القرآن نصّا نفسُهُ             خیرُ من باهل بعد الابتهال