اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

«محدث» در اعتقاد شیعی چه کسی است؟!

متن فارسی

شیعه، علی و فرزندان گرامش را که امامان بعد از او هستند “محدث ” می دانند.

ثقة الاسلام کلینى در کتاب «اصول کافى» صفحه 84 تحت عنوان «فرق میان رسول و نبى و محدث» چهار حدیث درباره آن آورده است: یکى از آنها را از «برید» و او از امام باقر و صادق علیهما السلام ذیل آیه «و ما ارسلنا من قبلک من رسول و لا نبى و لا محدث» چنین آورده است: «برید می‌گوید: به امام عرض کردم: فدایت شوم، این کلمه (محدث) در قرائت ما نیست و بر فرض، رسول و نبى و محدث چه کسانی هستند؟ فرمود: رسول کسى است که فرشته بر او ظاهر می‌شود و با او سخن می‌گوید، و نبى کسى است که در خواب می‌بیند. و چه بسا نبوت و رسالت در یک فرد جمع می‌شود، و محدث کسى است که صدا را می‌شنود، ولى فرشته را نمی‌بیند. برید می‌گوید، گفتم، خدا شایسته‌ات بگرداند چگونه می‌تواند بفهمد آنچه را که در خواب دیده درست است و از ناحیه فرشته است؟ فرمود: خداوند به او چنان توفیق می‌دهد که آن را می‌فهمد، خداوند با قرآنتان کتاب‏هاى آسمانى و با پیامبرتان پیامبرى را ختم کرده است».

و حدیث دیگر نیز همینطور میان رسول و نبى و محدث فرق گذاشته است.

و دو حدیث دیگر نیز به تفصیل یاد شده است، یکى از آنها از «زرارة» است که می‌گوید: از امام باقر علیه السلام از قول خدا «و کان رسولا نبیا» پرسیدم که منظور از رسول و نبى کیست؟ فرمود: نبى کسى است که در خواب می‌بیند و فرشته را مشاهده می‌کند. گفتم: منزلت امام چیست؟ فرمود: صدا را می‌شنود و در خواب نمی‌بیند و فرشته را مشاهده نمی‌کند. آنگاه این آیه را وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍ‏ و لا محدث قرائت فرمود.

و دیگرى از «اسماعیل بن مرار» است که می‌گوید: حسن بن عباس معروف نامه‌اى به امام رضا علیه السلام نوشت که: قربانت گردم به من خبر بده که چه فرقى میان رسول و نبى و امام است؟ امام در جوابش نوشت یا گفت: رسول، کسى است که جبرئیل بر او نازل می‌شود، و او را می‌بیند و کلامش را می‌شنود و بر او وحى نازل می‌شود و چه بسا در خواب می‌بیند همانند رؤیاى حضرت ابراهیم علیه السلام.
نبى کسى است که گاهى کلام را می‌شنود و گاهى هم شخص را می‌بیند و کلام را نمی‌شنود، و امام کسى است که کلام را می‌شنود و شخص را نمی‌بیند.

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 74 

متن عربی

نصوص الشیعة:

فأخرج ثقة الإسلام الکلینی فی کتابه أصول الکافی «2» (ص 84) تحت عنوان- باب الفرق بین الرسول و النبیّ و المحدَّث- أربعة أحادیث، منها: بإسناده

عن بُرید، عن الإمامین الباقر و الصادق- صلوات اللَّه علیهما- فی قوله عزّ و جلّ فی سورة الحجّ «3» (وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍ‏) وَ لا مُحَدَّث. قال بُرید: قلت: جُعِلتُ فداک لیست هذه قراءتنا «4» فما الرسول و النبیّ و الُمحَدَّث؟ قال: «الرسول الذی یظهر له الملک فیکلّمه، و النبیّ هو الذی یرى فی منامه، و ربّما اجتمعت النبوّة و الرسالة لواحد، و المحدَّث الذی یسمع الصوت و لا یرى الصورة». قال: قلت أصلحک اللَّه کیف یعلم أنّ الذی رأى فی النوم حقٌّ و أنّه من الملک؟ قال: «یوفّق لذلک حتى یعرفه، و لقد ختم اللَّه عزّ و جلّ بکتابکم الکتب، و ختم بنبیّکم الأنبیاء».

و حدیث آخر أیضاً فصّل بهذا البیان بین النبیّ و الرسول و المحدَّث، و حدیثان بالتفصیل المذکور غیر أنّ فیهما مکان لفظة المحدَّث، الإمام؛ أحدهما

عن زرارة قال: سألتُ أبا جعفر علیه السلام عن قول اللَّه عزّ و جلّ: (وَ کانَ رَسُولًا نَبِیًّا) ما الرسول و ما

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 75

النبیّ؟ قال: «النبیّ الذی یرى فی منامه و یسمع الصوت و لا یعاین المَلک، و الرسول الذی یسمع الصوت و یرى و یعاین الملک»، ثمّ تلا هذه الآیة (وَ ما أَرْسَلْنا مِنْ قَبْلِکَ مِنْ رَسُولٍ وَ لا نَبِیٍ‏) و لا مُحَدَّث.

و الثانی:

عن إسماعیل بن مرار، قال: کتب الحسن بن العبّاس المعروف إلى الرضا علیه السلام: جُعلتُ فداک أخبرنی ما الفرق بین الرسول و النبیّ و الإمام؟ قال: فکتب- أو قال-: «الفرق بین الرسول و النبیّ و الإمام؛ أنّ الرسول الذی ینزل علیه جبرئیل علیه السلام فیراه و یسمع کلامه و ینزل علیه الوحی، و ربّما رأى فی منامه نحو رؤیا إبراهیم علیه السلام؛ و النبیّ ربّما سمع الکلام و ربّما رأى الشخص و لم یسمع؛ و الإمام هو الذی یسمع الکلام و لا یرى الشخص».