انکار نزول سوره هل اتی درباره اهل بیت و پاسخ آن
ابن تیمیه می گوید: او (علامه حلی) مطالب دروغی که نماینده جهل گوینده آنست آورده مثل این سخن که ” هل اتی ” در حق آنان(اهل بیت) نازل گردیده با اینکه هل اتی به اتفاق علماء از سوره های مکی است، و علی بعد از هجرت با فاطمه ازدواج کرده وحسن و حسین بعد از نزول هل اتی به دنیا آمده اند- پس این سخن که سوره در شان آنها شده از دروغهائی است که بر هر کس کمترین علمی به نزول قرآن و احوال اهل بیت داشته باشد پوشیده نمی ماند.
پاسخ- نادانی این مرد به یک باب و دو باب محدود نیست، او چنانکه در عقائد نادان است، در فرق اسلامی، در سیره و احکام، درحدیث، همچنین در علوم قرآن، نادان است و نمی داند مکی بودن سوره، منافی آن نیست که برخی آیاتش در مدینه نازل شده
باشد و بالعکس. و این امر در همه سوره های قرآن جاری است چنانکه درجلد 2 ص 154 همین کتاب بیان شد و مقصود ابن
الحصار که گوید “: از هر سوره مکی یامدنی آیاتی مستثنی می باشد ” همین است
ثانیا مطمئن ترین راه برای اینکه بدانیم سوره ای مکی یا مدنی است، مراجعه به راوایات فراوانی است که شان نزول آن به اسناد مستفیض و متعدد رسیده است، نه استناد به سخنان بی مدرک و بدون سند. ما در همین مجلد ص190/197 به بخش مهمی ازکسانی که این حدیث را نقل کرده اند و در برابر آن پذیرش خود را اعلام نموده اند، اشاره کردیم تا ثابت کنیم، این از دروغهای رافضیان نیست و دلیل بر نادانی ناقلش نمیشود، نمیتوان به دانشمند بزرگ ما علامه حلی، و نه بر پیروانش از این بابت حمله کرد. و اگر در نقل این حدیث در ذیل آیه ایرادی وجود دارد، علامه حلی، و بزرگان اهل سنت، در این باره یکسانند.
ثالثا عقیده به مکی بودن سوره ” هل اتی ” نه تنها مورد اتفاق همه علما نیست بلکه اکثریتشان بنابر نقل خازن (در تفسیرش 4ر 356(از مجاهد و قتاده و جمهور، بر خلاف آن، نظر می دهند.ابو جعفر نحاس درکتاب خود ” الناسخ و المنسوخ ” از طریق حافظ ابی حاتم از مجاهد از ابن عباس حدیثی درباره تفکیک آیات مدنی، از مکی قرآن آورده، که در آن گوید:و- المدثر تا آخر قرآن مگر ” اذا زلزلت “، ” اذا جاء نصر الله “، ” قل هو الله احد ” ” قل اعود برب الفق ” ” قل اعوذ برب الناس
“همه در مدینه نازل شده اند. و در بین اینها سوره هل اتی می باشد. و نیز سیوطی در، الاتقان 1/15 پس از نقل حدیث گوید: اینچنین به تفضیل روایت کرده اند و اسنادش بسیار خوب. و رجالش همه مورد وثوق، و از علمای مشهور عربیت اند.
حافظ ” بیهقی ” در ” دلائل النبوه ” به اسنادش از عکرمه، و حسین بن ابی الحسن حدیثی در مکی و مدنی بودن سوره ها آوردهاند که در آن یکی از سوره های مدنی را، سوره هل اتی شمرده است.و ابن الضریس در ” فضائل القرآن ” از عطا روایت کرده: سوره انسان (هل اتی) از سوره های مدنی است.خازن در تفسیرش 1ر 9 آنرا از سوره های نازل در مدینه، شمرده است.و این همه قرآنهای موجود دنیا است اعم از خطی و چاپی آن باشکارا حقیقت را به شما خبر می دهند. همه اتفاق دارند بر مدنی بودن سوره هل اتی، پس باید گفت اگر پندار ابن تیمه درست باشد، امت اسلامی اجماع کرده اند بر خلاف اتفاق علماء؟
“فما منکم من احد عنه حاجزین. و انه لتذکره للمتقین. و انا لنعلم ” ان منکم مکذبین. “
رابعا کسانی که معتقدند در آن آن سوره یک یا چند آیه مکی وجود دارد مانند حسن، عکرمه، کلبی، و دیگری، تصریح می کنند
که آیات مربوط به قصه اطعام طعام، مدنی است.
خامسا هیچ ملازمه ای بین مکی بودن سوره و نزول آن قبل از هجرت، وجود ندارد زیرا ممکن است در حجه الوداع نازل شده باشد با توجه به اینکه از کلمه ” اسیرا ” اراده عموم شده و به هر مومنی که شامل مملوک هم باشد اطلاق می گردد، چنانکه ابن جبیر،حسن، ضحاک، عکرمه، عطا و قتاده گفته اند و ابن جریر و گروه دیگری آن برگزیده اند (و این گونه اسیران در مدینه بعد ازهجرت یافت می شدند نه قبل از آن در مکه).الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 3، ص: 242