اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

دیدن پیغمبر(ص) در حالات مختلف

متن فارسی

«ابن عماد» در «شذرات الذهب» 8: 54 می نویسد که شیخ عبد القادر شاذلی نوشته است: «جلال الدین سیوطی می گفت: من در بیداری پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله را دیدم. به من گفت: ای شیخ حدیث، من عرض کردم: یا رسول اللّه! آیا من از اهل بهشتم؟ گفت آری. گفتم آیا بدون اینکه قبلا عذاب ببینم، بهشت می روم؟ فرمود: بلی تو چنین هستی. شیخ عبد القادر می گوید: از او پرسیدم چند بار پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله را در بیداری دیده ای. گفت هفتاد و چند بار».
 «امینی» می گوید: این مشکل حل شدنی نیست، مگر آنکه یک بیننده دیگر نیز همچون «سیوطی» او را دیده باشد و آن بزرگوار صلّی اللّه علیه و آله به او گفته باشد که «سیوطی» هفتاد و چند بار دروغ گفته است، یا اینکه یک نفر از بهشتیان باشند که کسی از او از اقامتگاه «سیوطی» سؤال کند، و او بگوید که من هرگز او را ندیده ام. اما هرگاه این دو حکم درباره او صادر نشود، ما ناگزیر این مسأله را به عقل سلیم حواله می دهیم و دیگر به غلو کنندگان در فضایل مراجعه نمی کنیم. تازه وقتی به این تعداد دفعات، پیغمبر را در بیداری دیده اند، لا بد در خواب هم صدها بار دیده اند. «ابو عبد اللّه خفیف می گوید: از ابو جعفر کتانی پرسیدم چند بار پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله را دیده ای؟ گفت: بسیار دیده ام. پرسیدم آیا هزار بار دیده ای؟ گفت نه. گفتم: نهصد بار؟ گفت: نه، گفتم: هشتصد بار؟ گفت: نه، گفتم: هفتصد بار؟ گفت در این حدود یا نزدیک به این حد» (حلیة الاولیا 10: 343). و «محمّد بن محمّد زواوی خوابهایی که در این باره دیده در جزوه ای گرد آورده و در آن مدعی است که دویست بار پیغمبر صلّی اللّه علیه و آله را دیده و در آن عجایب و غرائبی نقل کرده است» (نیل الابتهاج ص 322). شگفت آنجا است که «زواوی» در «مناقب مالک» ص 17 از قول «مثنی بن سعید قصیری» نقل کرده که از مالک شنیدم که می گفت: «هیچ شب نخوابیدم مگر آنکه رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله را دیدم».

(الغدیر فی الکتاب و السنة و الادب ج 11  ص 243)

متن عربی

91- السیوطی رأی النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم یقظة

قال ابن العماد فی شذرات الذهب «2» (8/54): ذکر الشیخ عبد القادر الشاذلی فی کتاب ترجمته: أنَّ جلال الدین السیوطی کان یقول: رأیت النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم یقظةً، فقال لی: یا شیخ الحدیث، فقلت له: یا رسول اللَّه أمن أهل الجنّة أنا؟ قال: نعم. فقلت: من غیر عذاب یسبق؟ فقال: لک ذلک.

و قال الشیخ عبد القادر: قلت له: کم رأیت النبی صلی الله علیه و آله و سلم یقظة؟ فقال: بضعاً و سبعین مرّة.

قال الأمینی: لا یحلّ هذه المشکلة إلّا راءٍ آخر له صلی الله علیه و آله و سلم یقظة کما رآه

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 11، ص: 244

السیوطی، فیسأله عن هذه الدعوی، فیخبره أنَّ السیوطی کذب علیه صلی الله علیه و آله و سلم بضعاً و سبعین کذبة. أو یُوافی رجلًا من المتنعّمین فی الجنّة فیسأله عن مُبَوَّأ السیوطی منها فیقول: أنا قطّ ما رأیته. و أمّا إذ لم یتأتّیا فإنّا نحیل الحکم فی هذه القصة إلی العقل السلیم لا إلی الغلاة فی الفضائل.

هذه رؤیة القوم النبیّ یقظة، و أمّا رؤیتهم فی المنام فتربو علی المئات، قال أبو عبد اللَّه بن خفیف: سألت أبا جعفر الکتانی کم مرّة رأیت النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم فی المنام؟ فقال: کثیراً. فقلت: یکون ألف مرّة؟ فقال: لا. فقلت: فتسعمائة؟ فقال لا. فقلت: فثمانمائة مرّة؟ فقال لا. قلت: فسبعمائة مرّة؟ فقال: بیده هکذا أی قریباً منه. حلیة الأولیاء (10/343).

و جمع محمد بن محمد الزواوی البجائی مناماته فی جزء، و فیها أزید من مائتی رؤیا رأی فیها النبیّ صلی الله علیه و آله و سلم و فیها عجائب و غرائب. نیل الابتهاج (ص 322). و إن تعجب فعجبٌ ما جاء به الزواوی فی مناقب مالک (ص 17) قال: قال المثنی بن سعید القصیری: سمعت مالکاً یقول: ما بتُّ لیلة إلّا رأیت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم.