اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۲ مهر ۱۴۰۴

ساقی کوثر

متن فارسی

لب تشنگان حوض کوثر، بر تو وارد میشوند، گروهی را سیر اب وعده ای را محروم می کنی.

در این سروده او:

و علیک الورد تسقی من

الحوض من شئت نثنی محروما

اشارتی است به اینکه سقایت حوض کوثر در روز قیامت با امیرمومنان  علی(علیه السلام) است؛دوستان خویش را سیراب می فرماید و دو رویان و نا سپاسان را از آن می راند.

و در این باره در کتب صحاح و مسانید، احادیثی آمده است که ما برخی از آنرا یاد می کنیم:

1.طبرانی باسناد رجال مورد اعتماد، از ابی سعید خدری آورده است که پیغمبر(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود:

     ای علی در روز رستاخیز ترا عصائی از عصاهای بهشتی خواهد بود که با آن منافقان را از حوض می رانی.

 مجمع الزوائد 9 ص 145 ، الصواعق ص104 . الذخائر ص 91 ، الریاض ص 211

2. احمد در (المناقب) به اسناد خود از عبد الله بن اجاره آورده است که از امیر مومنان علی بن ابی طالب، از فراز منبر شنیدم که میگفت: من با این دو دست کوتاهم کفار و منافقان را از حوض رسول خدا می رانم همان طور که ساربانان شتر بیگانه را از آبشخور می رانند.

طبرانی این روایت را در” الاوسط ” آورده و در ج 9 ” مجمع الزاوئد ” ص 139 و ” الریاض النضره ” 2 ص 211 و کنز العمال ج6ص403نیز یاد گردیده است.

3.”- ابن عساکر ” در تاریخش باسناد خود از ” ابن عباس ” و او از پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) آورده است که به علی فرمود: تو در روز رستاخیز در پیش روی منی. پس لوای حمد را بمن میپسارند و من آن را به تو خواهم داد و تو مردم را از حوض می رانی.

“سیوطی ” این حدیث را در ” الجمع ” بنا به آنچه در ص 40 ج 6 ترتیب آن آمده است یاد کرده و درص 393 همان کتاب از ابن عباس و او در حدیث مفصلی که از عمر نقل کرده گفته است که پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: تو بالواء حمد در پیشاپیش من در خشی و از حوض من دفاع می کنی.

-4 احمد در” المناقب ” به اسناد خود از ابی سعید خدری آورده است که رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: خداوند در مورد علی پنج چیز بمن داده است که آن را از دنیا و آنچه در آن است، بیشتر دوست دارم.

اما اول: او در پیشگاه خداوند تا فراغت از حساب خلائق تکیه گاه من خواهد بود.

اما دوم: لواء حمد بدست اوست و آدم و فرزندانش در زیر این پرچمند.

و اما سوم: وی برکنار حوض من ایستاده و هر که را از امت من می شناسد سیر اب می کند. تا آخر حدیث

این روایت در ص 203ج2″الریاض النضره “و ج6 ص403″ کنز العمال ” یاد شده است.

-5 شاذان فضیلی باسناد خود از امیر مومنان روایت کرده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود: ای علی از پروردگار خود در مورد تو پنج خصلت خواستم که بمن ارزانی داشت.

اما یکم: از پروردگارم خواستم که آنگاه که خاکم را می شکافد و گرداز سر و رویم می زداید، تو با من باشی و خواسته ام را برآورده کرد.

اما دوم: از او خواستم که در کنار کفه میزان مرا بپا دارد و تو با من باشی. این خواسته ام را هم بر آورد.

اما سوم: از او خواستم که ترا پرچمدار من و آن لواء بزرگ الهی قرار دهد که رستگان و روندگان به بهشت در زیر آنند. این را نیز بمن داد.

اما چهارم: از پروردگارم خواستم تو ساقی امتم از حوضم باشی و خدای پذیرفت.

اما پنجم: از پروردگارم خواستم ترا پیشرو امت من (در رفتن) رو به بهشت قرار دهد و این را بمن ارزانی فرمود. پس خدا را سپاس که به داده هایش بر من منت نهاد.

  این روایت را در ص 202 ” المناقب ” خطیب خوارزمی در باب دوازدهم ” فرائد السمطین ” و در صفحه 402″ کنز العمال”می توان یافت.

-6 طبرانی در “الاوسط ” از ” ابی هریره” در حدیثی روایت کرده است که پیغمبر خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: ای علی گوئی می بینمت که بر (کنار) حوض من ایستاده ای و مردم را از آن می رانی و آنجا صراحهائی است که چون ستارگان آسمان (می – درخشد) و من و تو و حسن و حسین و فاطمه و عقیل و جعفر در بهشت برادرانه بر سریری رو بروی هم نشسته ایم. تو با منی و شیعه ات بهشتی است. (مجمع الزوائد ج 9 صفحه 173)

-7 از جابر بن عبد الله است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمود: ای علی سوگند به آن که جانم در دست اوست که تو در روز رستاخیز مدافع حوض منی و با عصای خود ،مردان را از آن می رانی، آن چنانکه شتر بیگانه را می رانند و گوئی مقام ترا در کنار حوض می بینم (مناقب خطیب ص 658)

 8.”- حاکم ” در صفحه 138 – ج 3 ” المستدرک ” باسناد مصحح خود از ” علی بن ابی طلحه ” آورده است که گفت: ما حج میگزاردیم و در مدینه از کنار حسن بن علی گذشتیم و معاویه بن جدیح – جدیح را به تصغیر بخوانید – هم با ما بود. به حضرت حسن(علیه السلام) گفتند: این است معاویه بن جدیح که علی (علیه السلام) را لعن می کند!!

فرمود: بیاوریدش. چون آوردندش، فرمود: تو علی را ناسزا می گوئی؟ گفت نه

فرمود: بخدا اگر با او ملاقات کنی، – و نمی پندارم که در رستاخیز به دیدارش برسی – می بینیش که بر کنار حوض رسول خدا(صلی الله علیه وآله وسلم) ایستاده و رایات منافقان را با عصای عوسجیش که بدست دارد، می راند این حدیث را آن صادق مصدوق (حضرت محمد صلی الله علیه وآله وسلم)برای من باز گو کرده است و دروغ پرداز زیانکار است.

طبرانی این روایت را آورده و در عبارت اوست که حضرت حسن(علیه السلام) فرمود: می یابی او را که آماده و مصمم، ناسپاسان و دورویان را از حوض رسول خدا (صلی الله علیه وآله وسلم) می راند (این) گفتار صادق مصدق محمد(صلی الله علیه وآله وسلم) است.

  الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 454

متن عربی

قوله:

          و علیک الورودُ تسقی من الحو             ض و من شئت ینثنی محروما

فیه إیعازٌ إلی أنَّ سقایة الحوض- الکوثر- یوم القیامة بید علیّ أمیر المؤمنین، یسقی منه محبّیه و موالیه و یذود عنه المنافقین و الکفّار، و ورد فی ذلک أحادیث فی الصحاح و المسانید و نحن نذکر بعضها:

1-أخرج الطبرانی «2» بإسناد رجاله ثقاتٌ عن أبی سعید الخدری قال:قال النبیُّ صلی الله علیه و سلم: «یا علیُّ معک یوم القیامة عصا من عُصِیِّ الجنة تذود بها المنافقین عن الحوض». الذخائر (ص 91)، الریاض «3» (2/211)، مجمع

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 454

الزوائد (9/135)، الصواعق «1» (ص 104).

2-أخرج أحمد فی المناقب «2» بإسناده عن عبد اللَّه بن إجارة قال:سمعت أمیر المؤمنین علیّ بن أبی طالب و هو علی المنبر یقول: «أنا أذودُ عن حوض رسول اللَّه بیدیَّ هاتین القصیرتین الکفّار و المنافقین کما تذود السقاة غریبةَ الإبل عن حِیاضهم».

و رواه الطبرانی فی الأوسط. و ذکر فی مجمع الزوائد (9/135)، و الریاض النضرة «3» (2/211)، و کنز العمال «4» (6/403).

3-أخرج ابن عساکر فی تاریخه «5» بإسناده عن ابن عبّاس عن رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم قال لعلیّ: «أنت أمامی یوم القیامة، فیدفعُ إلیَّ لواء الحمد فأدْفعُه إلیک، و أنت تذود الناس عن حوضی». و ذکره السیوطی فی الجمع کما فی ترتیبه «6» (6/400) و فی (ص 393) عن ابن عبّاس عن عمر فی حدیث طویل عنه صلی الله علیه و سلم: «و أنت تتقدَّمنی بلواءِ الحمد و تذودُ عن حوضی».

4-أخرج أحمد فی المناقب «7» بإسناده عن أبی سعید الخدری قال: قال رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم: «أُعطیت فی علیٍّ خَمساً هو أحبُّ إلیَّ من الدنیا و ما فیها، أمّا واحدة: فهو تُکَأتی بین یدی اللَّه حتی یفرغ من الحساب. و أمّا الثانیة: فلواء

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 455

الحمد بیده، آدم و من ولده تحته. و أمّا الثالثة: فواقفٌ علی عُقْرِ حوضی یَسقی من عرَف من أمّتی». الحدیث.و ذکر فی الریاض النضرة «8» (2/203)، و کنز العمّال «9» (6/403).

5-أخرج شاذان الفضیلی بإسناده عن أمیر المؤمنین قال:قال رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم: «یا علیّ سألت ربّی فیک خمس خصال فأعطانی.

أمّا الأولی: فإنّی سألت ربِّی أن تنشقَّ عنّی الأرض و أنْفُضَ التراب عن رأسی و أنت معی، فأعطانی. و أمّا الثانیة: فسألتُهُ: أن یوقفنی عند کفَّة المیزان و أنت معی، فأعطانی. و أمّا الثالثة: فسألته: أن یجعلک حامل لوائی و هو لواء اللَّه الأکبر علیه المفلحون و الفائزون بالجنّة، فأعطانی. و أمّا الرابعة: فسألتُ ربِّی أن تسقی أمّتی من حوضی، فأعطانی. و أمّا الخامسة: فسألتُ ربّی: أن یجعلک قائدَ أمّتی إلی الجنّة، فأعطانی. فالحمد للَّهِ الذی منَّ به علیَّ».و تجده فی المناقب للخطیب الخوارزمی (ص 203)، و فرائد السمطین فی الباب الثامن عشر، و کنز العمّال (6/402) «10»

6-أخرج الطبرانی فی الأوسط عن أبی هریرة فی حدیث قال:قال رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم: «کأنّی بک یا علیُّ و أنت علی حوضی تذود عنه الناس، و إنّ علیه لأباریقَ مثل عدد نجوم السماء، و إنّی و أنت و الحسن و الحسین و فاطمة و عقیل و جعفر فی الجنَّة إخواناً علی سُرُرٍ متقابلین، أنت معی و شیعتک فی الجنّة». مجمع الزوائد (9/173).

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 2، ص: 456

7-عن جابر بن عبد اللَّه فی حدیث عن رسول اللَّه صلی الله علیه و آله و سلم قال:«یا علیُّ و الذی نفسی بیده إنَّک لذائدٌ عن حوضی یوم القیامة، تذود عنه رجالًا کما یُذادُ البعیر الضالُّ عن الماء بعصاً لک من عَوْسَج، و کأنّی أنظر إلی مقامک من حوضی». مناقب الخطیب «1» (ص 65).

8-أخرج الحاکم فی المستدرک «2» (3/138) بإسناده و صحَّحه عن علیّ بن أبی طلحة قال:حَجَجْنا فمررنا علی الحسن بن علیّ بالمدینة و معنا معاویة بن حُدیج- بالتصغیر- فقیل للحسن: إنّ هذا معاویة بن حُدیج السابّ لعلیّ. فقال: «علیَّ به. فأُتی به. فقال: أنت السابُّ لعلیّ؟ فقال: ما فعلتُ.

فقال: و اللَّه إن لَقِیته، و ما أحسَبُک تلقاه یوم القیامة لَتجده قائماً علی حوض رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم یذود عنه رایات المنافقین، بیده عصاً من عوسج، حدّثنیه الصادق المصدوق صلی الله علیه و سلم و قد خاب من افتری».

و أخرجه الطبرانی «3» و فی لفظه: «لَتَجِدَنّه مُشَمِّراً حاسراً عن ذراعیه، یذود الکفّار و المنافقین عن حوض رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم قول الصادق المصدوق محمد».