39- قرطبی در تفسیرش می نویسد: «ابی بن کعب می گوید: سوره و العصر را برای پیامبر (ص) خواندم و پرسیدم: ای پیامبر خدا! تفسیرش چیست؟
فرمود: «و العصر» سوگندی است از خدا. پروردگارتان به پایان روز سوگند می خورد که آدمی در زیانکاری است. یعنی ابو جهل. «جز کسانی که ایمان آوردند» ابو بکر است. «و کارهای پسندیده کردند» عمر است. «و یکدیگر را به حق سفارش نمودند» عثمان است. «و یکدیگر را به صبر و پایداری سفارش کردند» علی است. رضی اللّه عنهم اجمعین. و ابن عباس در نطقی بر فراز منبر همین طور تفسیر کرده است.» «1»
این را محب طبری در «ریاض النضرة» «2» و شربینی در تفسیرش «3» نوشته است.
آیا روا است که با چنین روایت مسخره بی سندی به خدا و پیامبرش دروغ ببندند و فرمایش الهی را تحریف معنوی کنند و دگرگونه نمایند؟! آیا شایسته است که مفسری یا حدیثشناسی صفحه کتابش را به چنین چیزی بیالاید؟! یا مگر در چنین موردی باید سند روایت را بخواهیم و بگوئیم «مرسل» و نامنتهی است؟
و مگر دلالت متن روایت به تنهائی برای سستی و نادرستی آن کفایت نمی نماید و از بررسی رجال سند- اگر سندی داشته باشد که ندارد- بی نیاز نمی سازد؟! آیا در صفحه تاریخ زندگی و سیرت مسلم این عده و آنچه تاریخ راست و حقیقت نما از آنها حکایت کرده کارها و شواهدی بر صحت این روایت دیده می شود؟! آری، ما یقین داریم که هر محقق و پژوهنده ای در لابلای مجلدات کتابمان شواهد بسیار می یابد بر ماهیت و حقیقت آن عده. آیا هیچ خردمندی باور می دارد که
ابن عباس- علامه امت- این روایت دروغین و بهتان آمیز را نقل کرده و در نطقی برخوانده باشد و ساحت مقدس رسول اکرم (ص) را بدان آلوده باشد؟!
وانگهی از طریق ابن مردویه، از قول ابن عباس در باره فرمایش الهی «جز کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند» آمده است که مقصود علی و سلمان است «1». و سخن دیگری که ابن عباس در باره آیه «آیا کسانی که مرتکب کارهای بد گشتند پنداشته اند که آنها را با کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند برابر می گردانیم» گفته مؤید آن است، این سخن که آن آیه در جنگ «بدر» در حق علی نازل گشته است و «کسانی که مرتکب کارهای بد گشتند» عبارتند از عتبه و شیبه و ولید، «و کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند» علی علیه السلام است «2». در جلد دوم «غدیر» دیدیم ابن عباس می گوید: «چون آیه «کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند ایشان بهترین خلقند» فرود آمد پیامبر (ص) به علی فرمود: «آن تو و شیعه ات هستید.» بنابر این، روایت ابی بن کعب در برابر این گونه احادیثی که عقل و منطق و بصیرت مؤید آن است ساخته شده است.
چون دروغ بودن این روایت خیلی واضح و رسوا بوده از مفسران جز قرطبی و شربینی هیچکس نقلش نکرده با این که در اختیار و در برابرشان قرار داشته است. شاید ابن حجر در کتاب «فتح الباری» به بطلان و نادرستی این روایت اشاره می زند آنجا که می گوید: «تذکار! در تفسیر این سوره هیچ حدیث صحیحی از زبان پیامبر (ص) نیافتم» «3»!
همچنین از سیاق سوره فهمیده می شود عباراتی که پس از «کسانی که ایمان آوردند …» آمده اوصاف همان اشخاص است نه این که اشاره به کسان دیگری باشد و غیر از آنان که در جمله نخست به وصف درآمده اند.
فرمود: «و العصر» سوگندی است از خدا. پروردگارتان به پایان روز سوگند می خورد که آدمی در زیانکاری است. یعنی ابو جهل. «جز کسانی که ایمان آوردند» ابو بکر است. «و کارهای پسندیده کردند» عمر است. «و یکدیگر را به حق سفارش نمودند» عثمان است. «و یکدیگر را به صبر و پایداری سفارش کردند» علی است. رضی اللّه عنهم اجمعین. و ابن عباس در نطقی بر فراز منبر همین طور تفسیر کرده است.» «1»
این را محب طبری در «ریاض النضرة» «2» و شربینی در تفسیرش «3» نوشته است.
آیا روا است که با چنین روایت مسخره بی سندی به خدا و پیامبرش دروغ ببندند و فرمایش الهی را تحریف معنوی کنند و دگرگونه نمایند؟! آیا شایسته است که مفسری یا حدیثشناسی صفحه کتابش را به چنین چیزی بیالاید؟! یا مگر در چنین موردی باید سند روایت را بخواهیم و بگوئیم «مرسل» و نامنتهی است؟
و مگر دلالت متن روایت به تنهائی برای سستی و نادرستی آن کفایت نمی نماید و از بررسی رجال سند- اگر سندی داشته باشد که ندارد- بی نیاز نمی سازد؟! آیا در صفحه تاریخ زندگی و سیرت مسلم این عده و آنچه تاریخ راست و حقیقت نما از آنها حکایت کرده کارها و شواهدی بر صحت این روایت دیده می شود؟! آری، ما یقین داریم که هر محقق و پژوهنده ای در لابلای مجلدات کتابمان شواهد بسیار می یابد بر ماهیت و حقیقت آن عده. آیا هیچ خردمندی باور می دارد که
ابن عباس- علامه امت- این روایت دروغین و بهتان آمیز را نقل کرده و در نطقی برخوانده باشد و ساحت مقدس رسول اکرم (ص) را بدان آلوده باشد؟!
وانگهی از طریق ابن مردویه، از قول ابن عباس در باره فرمایش الهی «جز کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند» آمده است که مقصود علی و سلمان است «1». و سخن دیگری که ابن عباس در باره آیه «آیا کسانی که مرتکب کارهای بد گشتند پنداشته اند که آنها را با کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند برابر می گردانیم» گفته مؤید آن است، این سخن که آن آیه در جنگ «بدر» در حق علی نازل گشته است و «کسانی که مرتکب کارهای بد گشتند» عبارتند از عتبه و شیبه و ولید، «و کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند» علی علیه السلام است «2». در جلد دوم «غدیر» دیدیم ابن عباس می گوید: «چون آیه «کسانی که ایمان آوردند و کارهای پسندیده کردند ایشان بهترین خلقند» فرود آمد پیامبر (ص) به علی فرمود: «آن تو و شیعه ات هستید.» بنابر این، روایت ابی بن کعب در برابر این گونه احادیثی که عقل و منطق و بصیرت مؤید آن است ساخته شده است.
چون دروغ بودن این روایت خیلی واضح و رسوا بوده از مفسران جز قرطبی و شربینی هیچکس نقلش نکرده با این که در اختیار و در برابرشان قرار داشته است. شاید ابن حجر در کتاب «فتح الباری» به بطلان و نادرستی این روایت اشاره می زند آنجا که می گوید: «تذکار! در تفسیر این سوره هیچ حدیث صحیحی از زبان پیامبر (ص) نیافتم» «3»!
همچنین از سیاق سوره فهمیده می شود عباراتی که پس از «کسانی که ایمان آوردند …» آمده اوصاف همان اشخاص است نه این که اشاره به کسان دیگری باشد و غیر از آنان که در جمله نخست به وصف درآمده اند.
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 190