اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۱ مهر ۱۴۰۴

شعری از امیرالمؤمنین(ع) در مدح خود

متن فارسی

علی بن احمد واحدی پیشوای اهل سنت، از ابی هریره نقل کند که می‌گفت:
عده‌ای از اصحاب رسول خدا دور هم جمع، و مناقب خود را بازگو میکردند از جمله:
ابو بکر، عمر، عثمان، طلحه، زبیر، فضل بن عباس، عمار، عبد الرحمن بن عوف، ابوذر، مقداد، سلمان و عبد اللّه بن مسعود (رضی اللّه عنهم) بودند، سپس حضرت علی (ع) بر آنها وارد شد و پرسید: در چه موضوعی سخن میگوئید؟
گفتند فضائل و مناقب خود را که از رسول خدا (ص) شنیده‌ایم ذکر میکنیم.
حضرت فرمود: پس حالا به سخنان من گوش دهید و این اشعار را سرود:

مردم به خوبی دانستند که سهم من (در ترویج) اسلام از همه فزونتر است.
و احمد، پیامبر خدا (ص) برادر و خویشاوند و پسر عموی منست.
و منم، که عرب و عجم را به سوی اسلام راهبری میکنم.
و منم که بزرگان و گردنکشان و دلیران کفار را به خاک و خون کشیدم.
این قرآن است که همگان را به دوستی و پیروی از من خواند.
و همچنانکه هارون برادر موسی، وصی و جانشین او بود، منهم برادر محمّدم همین است فخر من.
و بر این اساس، مرا در غدیر خم، پیشوای مسلمین نمود.
حال. با این همه فضائل کدامیک از شما در اسلام آوردن و خویشاوندی، و سوابق درخشان می‌تواند با من برابری کند.
وای بر آنکه، فردای قیامت، هنگام ملاقات با خدا، به من ظلم کرده باشد و وای بر کسیکه، وجوب طاعتم را انکار کند و حقم را پایمال نماید.
و وای بر آن بدبختیکه از روی سفاهت، بدون اینکه تقصیری در من بیند، با من دشمنی نماید.

این روایت و اشعار را، واحدی از قاضی میبدی شافعی، در شرح دیوان منسوب به أمیر المؤمنین (ع) ص 405- 407 و قندوزی حنفی در (ینابیع المودة) ص 68 نقل میکند.

شخصیت سراینده این اشعار
او، امیر مؤمنان، سید مسلمانان، رهبر پیشکسوتان در ایمان، و خاتم اوصیاء است.
اولین کسی است که به رسالت محمّد (ص) ایمان آورد و وفادارترین مردم به عهد الهی است، در مزایای انسانی بزرگترین مردم، و در پایداری در راه حق استوار ترین آنان است.
داناترین مردم به احکام خدا، پرچم هدایت خلق، تابشگاه ایمان،در حکمت، خود باخته و بی‌قرار در ذات خدا و جانشین پیغمبر «1» است که درود بر محمّد و او باد.

او، علی بن ابیطالب (ع) است، پاک مردی از خاندان هاشم، که در خانه خدا دیده به جهان گشود، کسی است که خانه خدا را از بتها پاک نمود، و بالاخره در سال 40، در خانه خدا (مسجد کوفه)، در محراب عبادت به شهادت رسید، پایان زندگیش چنان گذشت که ابتدای تولدش بود: زاده خانه خدا، در پایان زندگی در خانه‌ای که از بزرگترین خانه‌های خداست شربت شهادت نوشید و مسیر زندگی او در بین این مبدء و منتهی پیوسته با مبدء اعلی بود.

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 63

متن عربی

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 63

و یروى لأمیر المؤمنین علیه السلام

ما أخرجه الإمام علیُّ بن أحمد الواحدی، عن أبی هریرة، قال: اجتمع عدّةٌ من أصحاب رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم منهم: أبو بکر، و عمر، و عثمان، و طلحة، و الزبیر، و الفضل بن عبّاس، و عمّار، و عبد الرحمن بن عوف، و أبو ذر، و المقداد، و سلمان، و عبد اللَّه بن مسعود فجلسوا و أخذوا فی مناقبهم، فدخل علیهم علیٌّ علیه السلام فسألهم: فیم أنتم؟ قالوا: نتذاکر مناقبنا ممّا سمعنا من رسول اللَّه، فقال علیٌّ: اسمعوا منّی ثمّ أنشأ یقول:

لقدْ عَلِمَ الأُناس بأنَّ سهمی             من الإسلام یَفْضُلُ کلَّ سهمِ‏

و أحمدٌ النبیُّ أخی و صِهری             علیهِ اللَّهُ صلّى و ابن عمّی‏

و إنّی قائدٌ للناسِ طُرّا             إلى الإسلام من عُرْبٍ و عُجْمِ‏

و قاتلُ کلِّ صندیدٍ رئیسٍ             و جبّارٍ من الکفّار ضَخْمِ‏

و فی القرآن ألزَمَهمْ ولائی             و أوجب طاعتی فرضاً بعزمِ‏

کما هارون من موسى أخوهُ             کذاک أنا أخوه و ذاک اسمی‏

لذاک أقامنی لهمُ إماماً             و أخبرهمْ به بغدیرِ خُمّ‏

فمن منکم یعادلنی بسهمی             و إسلامی و سابقتی و رحمی‏

فویلٌ ثمّ ویلٌ ثمّ ویلٌ             لمن یلقى الإله غداً بظلمی‏

و ویلٌ ثمّ ویلٌ ثمّ ویلٌ             لجاحدِ طاعتی و مریدِ هضمی‏

و ویلٌ للذی یشقى سفاهاً             یرید عداوتی من غیرِ جرمِ‏

 

و ذکره عن الواحدی القاضی المیبذیّ الشافعیّ فی شرح الدیوان المنسوب إلى أمیر المؤمنین (ص 405- 407)، و القندوزیّ الحنفیّ فی ینابیع المودّة «1» (ص 68).

 

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏2، ص: 64

الشاعر

أمیر المؤمنین، و سیّد المسلمین، و قائد الغرّ المحجَّلین، و خاتم الوصیّین، و أوّل القوم إیماناً، و أوفاهم بعهد اللَّه، و أعظمهم مزیّة، و أقومهم بأمر اللَّه، و أعلمهم بالقضیّة، و رایة الهدى، و منار الإیمان، و باب الحکمة، و الممسوس فی ذات اللَّه، خلیفة النبیِّ الأقدس «1» صلّى اللَّه علیهما و آلهما- علیُّ بن أبی طالب، الهاشمیّ الطاهر، ولید الکعبة المشرَّفة، و مطهِّرها من کلِّ صنم و وثن، الشهید فی البیت الإلهیّ جامع الکوفة- فی محرابه حال صلاته سنة (40)، و قد اتّصل هاهنا المنتهى بالمبدأ، فولید البیت فاض شهیداً فی بیتٍ هو من أعظم بیوت اللَّه، و بین الحدّین لم تزل عُرى حیاته متواصلة بالمبدأ الأعلى سبحانه.