اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۳ آذر ۱۴۰۳

غدیر خم روز عقد اخوت بود

متن فارسی

نویری در کتاب «نهایة الارب فی فنون الادب» جلد 1 صفحه 177 ضمن ذکر عیدهای اسلامی گوید: … و دیگر از اعیاد عیدی است که شیعه بوجود آورده وآنرا عید غدیر نامیده اند و سبب تشکیل برادری پیغمبر صلی اللّه علیه و آله بوده است با علی بن ابی طالب در آنروز- و غدیر (گودالی است که) چشمه آبی در آن ریخته میشود و دور آن درختان بزرگ و بهم پیچیده ای وجود دارد و بین غدیر (گودال مزبور) و چشمه آب مسجد رسول خدا صلی اللّه علیه و آله است و روزی که آنرا روز عید قرار داده اند هجدهم ذی الحجه است، زیرا در سال دهم از هجرت که حجة الوداع در آن سال انجام یافته در چنین روزی برقراری آئین برادری فیما بین مسلمین صورت گرفته، شیعه شب آنروز را بنماز و عبادت میگذرانند و در بامداد آنروز تا قبل از ظهر دو رکعت نماز بجا میآورند و رویّه و شعارشان در این روز پوشیدن لباس نو و آزاد کردن بردگان و نیکی حتی به بیگانگان و قربانی کردن گوسفندان است.
و اول کسیکه این عید را ابداع نموده، معزّ الدوله، ابو الحسن علی بن بویه است بشرحی که در اخبار مربوط باو و وقائع سال 352 انشاء اللّه ذکر خواهیم نمود، و در قبال این عید که شیعه بوجود آورد و آنرا بعنوان یکی از سنن (و آداب مذهبی) ادامه داد، عوام اهل سنت هم در سال 389 روز سروری نظیر آن برای خود اختراع نمودند و آنروز هشت روز بعد از عید شیعه است و گفتند که در چنین روزی داخل شدن رسول خدا صلی اللّه علیه و آله با ابو بکر صدیق در غار صورت گرفته و مراسمی را در آن روز مشتمل بر آرایش و نصب قبه ها و افروختن آتش اجراء کردند!

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 1، ص: 535

متن عربی

 قال الأوّل فی نهایة الأَرَب فی فنون الأَدَب «1» (1/177) فی ذکر الأعیاد الإسلامیّة:

وعید ابتدعته الشیعة، و سمّوه عید الغدیر، و سبب اتّخاذهم له مؤاخاة النبی صلی الله علیه و سلم علیَّ بن أبی طالب یوم غدیر خُمّ، و الغدیر: تصبّ فیه عین و حوله شجر کثیر ملتفّ بعضها ببعض، و بین الغدیر و العین مسجد رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم، و الیوم الذی ابتدعوا فیه هذا

                        الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 1، ص: 535

العید هو الثامن عشر من ذی الحجّة؛ لأنّ المؤاخاة کانت فیه فی سنة عشر من الهجرة، و هی حجّة الوداع، و هم یُحیون لیلتها بالصلّاة، و یُصلّون فی صبیحتها رکعتین قبل الزوال، و شعارهم فیه لبس الجدید و عتق الرقاب و برّ الأجانب و الذبائح.

و أوّل من أحدثه معزُّ الدولة أبو الحسن علیّ بن بویه علی ما نذکره إن شاء اللَّه فی أخباره فی سنة (352)، و لمّا ابتدع الشیعة هذا العید و اتّخذوه من سننهم عمل عوامّ السنّة یوم سرور نظیر عید الشیعة فی سنة (389)، و جعلوه بعد عید الشیعة بثمانیة أیام، و قالوا: هذا یوم دخول رسول اللَّه صلی الله علیه و سلم الغار هو و أبو بکر الصدّیق، و أظهروا فی هذا الیوم الزینة و نصب القباب و إیقاد النیران. انتهی.