اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۵ بهمن ۱۴۰۳

محبوب ترین افراد در نظر پیامبر(ص)

متن فارسی

13- از عبادة بن صامت روایت شده که «به تنهائى با پیامبر خدا (ص) بودم. پرسیدم: کدامیک از اصحابت برایت دوست داشتنى ترند تا او را که دوست مى دارى آن چنان که دوست مى دارى دوست بدارم؟ فرمود: گفته ام را تا زنده ام پنهان نگه خواهى داشت اى عبادة؟ گفتم: آرى. فرمود: ابوبکر، بعد عمر، سپس على. آنگاه خاموش گشت. پرسیدم: بعد که اى پیامبر خدا! فرمود: چه کسى ممکن است پس از اینها باشد جز زبیر و طلحه و سعد و ابو عبیده و معاذ و ابو طلحه و ابو ایوب و تو اى عباده! و ابى بن کعب و ابو درداء و ابو مسعود و ابن عوف و ابن عفان، آنگاه این جماعت بردگان آزاد شده: سلمان و صهیب و بلال و سالم برده آزاد شده ابى حذیفه. اینها اصحاب خاص منند و همه اصحابم برایم عزیزند و دوست داشتنى گر چه برده اى حبشى باشد» ابو عبد اللّه صنابحى مى گوید: از عباده پرسیدم: حمزه و جعفر را ذکر نکرد؟ عباده گفت: آن دو روزى که در این خصوص از او پرسیدم، به شهادت رسیده بودند و این در اواخر عمر حضرتش بود … «2»
شگفت نیست که پیامبر عظیم الشان از اظهار آنچه مورد نیاز امتش مى باشد خوددارى ورزد و براى سئوال کننده شرط کنند که فرمایشش را تا آخر عمرش مکتوم دارد، در حالى که روزهاى آخر عمرش را مى گذراند؟! مگر حضرتش نبوده که بنابر نوشته «خجندى» به عائشه فرمود: «دوست داشتنى مرد برایم على است و گرامى ترین على» و «دوست داشتنى فرد مردم در میان مردان برایم على است» و «على براى من از همه شان دوست داشتنى تر است و براى خدا نیز از همه شان دوست داشتنى تر است»؟
آیا اصحاب پس از آن همه آیات و احادیث که در حق مولاى ما امیر المؤمنین على (ع) بر زبان پیامبر اکرم رفته نمى دانستند چه کسى به نزد پیامبر (ص) از همه مردم دوست داشتنى تر است؟ یا مگر این روایت از عائشه به صحت نپیوسته که بخدا ندیدم کسى بیش از على براى پیامبر خدا دوست داشتنى تر باشد، و نه در روى زمین زنى از همسرش (فاطمه) دوست داشتنى تر باشد برایش»؟
آیا حافظان حدیث، این گفته «بریده» و ابى بن کعب را صحیح نشمرده اند که «دوست داشتنى تر براى پیامبر خدا (ص) از همه مردمان فاطمه بود و از میان مردان على»؟ «1» وانگهى چگونه پیامبر خدا (ص) یاران بزرگش را که قرآن در باره شان فرود آمده و خود بسیار ستوده شان از یاد برده است مانند عمویش عباس و ابوذر و عمار و مقداد و ابن مسعود و نظائرشان؟ و چه عاملى سبب گشت که با وجود برخوردارى ایشان از فضائل و افتخاراتى که اگر نگوئیم همگى اصحاب به استثناى سرور خاندان پیامبر (ص) مى توان گفت همه آن نامبردگان از آن محروم بودند، از دوستى و محبت پیامبرشان بى بهره بمانند؟! آیا محقق اندیشمند مى تواند معتقد شود که ابو عبیده گورکن مثلا بیش از ابوذر «صدیق» که در میان امت محمد (ص) به لحاظ هدایت و نیکوکارى و پارسائى و زهد و راستگوئى و کوشش و خلقت و اخلاق شبیه عیسى است از ابوذرى که چون به حضور پیامبر (ص) مى- بود فقط او را از میان اصحابش به نزدیک خویش مى نشاند و چون غایب بود به ملاقاتش مى رفت «2» بیش از ابوذر محبوب پیامبر (ص) باشد؟! یا از عمار که پوست میان دو دیده پیامبر خدا (ص) بوده است و پاکیزه پاکیزه خوئى که سر تا قدمش آکنده از ایمان بوده و ایمان به سر تا پایش آمیخته و ایمان به گوشت و خونش در آمیخته بوده و با حق بود و حق با او و به هر کجا که حق بگردد مى گردیده است «3»؟! پناه بر خدا از گزاف گوئى و سخن یاوه و بى اندیشه و به تو هم گفتن!

  الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 124

متن عربی

13- عن عبادة بن الصامت قال: خلوت برسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم فقلت: أیّ أصحابک أحبّ إلیک حتّى أُحبّ من تحبّ کما تحبّ؟ فقال: اکتم علیّ یا عبادة حیاتی، فقلت: نعم، فقال: أبو بکر، ثم عمر، ثم علیّ. ثم سکت، فقلت: ثم من یا نبیّ اللَّه؟ فقال: من عسى أن یکون بعد هؤلاء إلّا الزبیر، و طلحة، و سعد و أبو عبیدة، و معاذ، و أبو طلحة، و أبو أیّوب، و أنت یا عبادة، و أُبیّ بن کعب، و أبو الدرداء، و ابن مسعود، و ابن عوف، و ابن عفّان، ثم هؤلاء الرهط من الموالی: سلمان، و صهیب، و بلال، و سالم مولى أبی حذیفة، هؤلاء خاصّتی، و کلّ أصحابی علیّ کریم حبیب إلیّ و إن کان عبداً حبشیّا. قال أبو عبد اللَّه الصُّنَابحی: قلت لعبادة: لم یذکر حمزة و لا جعفراً، فقال عبادة: إنّهما کانا أصیبا یوم سألت عن هذا، إنّما کان هذا بآخرة أو کما قال.

تاریخ ابن عساکر «2» (5/38 و 7/210).

قال الأمینی: ألا تعجب من نبیّ العظمة أن یتحاشى عن بیان ما یهمّ الأُمّة عرفانه و یعهد إلى السائل بأن یکتمه علیه فی حیاته و هو فی أُخریاتها؟ ألیس هو القائل لعائشة فیما أخرجه الخجندی: إنّ علیّا أحبّ الرجال إلیّ و أکرمهم علیّ؟

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 124

و القائل أحبّ الناس إلیّ من الرجال علیّ؟ و القائل: علیّ أحبّهم إلیّ و أحبّهم إلى اللَّه؟

هلّا کانت الصحابة یعرفون أحبّ الناس إلیه صلى الله علیه و آله و سلم بعد تلکم الآیات و النصوص النبویّة الواردة فی مولانا علیّ أمیر المؤمنین؟ أما صحّ عن عائشة قولها: و اللَّه ما رأیت أحداً أحبّ إلى رسول اللَّه من علیّ، و لا فی الأرض امرأة کانت أحبّ إلیه من امرأته؟

و هلّا صحّح الحفّاظ قول بریدة و أبیّ بن کعب: أحبّ الناس إلى رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم من النساء فاطمة و من الرجال علیّ «1».

ثم ما الذی أنسى رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم أعاظم صحابته الذین نزل فیهم القرآن و أثنى صلى الله علیه و آله و سلم علیهم بما لا یزید علیه، کعمّه العباس، و أبی ذر، و عمّار، و المقداد، و ابن مسعود، إلى آخرین من أمثالهم؟ و ما الذی بخس حظّهم من حبّ نبیّهم الأقدس إیّاهم مع تلکم الفضائل و الفواضل الجمّة، و لا یدانیهم فیها غیرهم حتى جُلّ المذکورین إن لم نقل کلّهم غیر سیّد العترة؟

أفی وسع الباحث أن یرى أبا عبیدة حفّار القبور- مثلًا- أحبّ إلى رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم من أبی ذرّ الصدّیق شبیه عیسى فی أُمّة محمد صلى الله علیه و آله و سلم هدیاً، و برّا، و نسکاً، و زهداً، و صدقاً، و جدّا، و خلقاً، و خُلقاً؟ من أبی ذرّ الذی کان صلى الله علیه و آله و سلم یدنیه دون أصحابه إذا حضر، و یتفقّده إذا غاب «2».

أو من عمّار جلدة ما بین عینی رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم و أنفه. الطیّب المطیّب الذی مُلئ إیماناً إلى مُشاشه، الذی خُلط الإیمان ما بین قرنه إلى قدمه، خُلط الإیمان بلحمه و دمه، الذی کان مع الحقّ و الحقّ معه، یدور مع الحقّ أینما دار «3».

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج 10، ص: 125

أعوذ باللَّه من التقوّل و التحدّث بالزعمات بلا تعقّل.