1- انس بن مالک گوید: پیامبر( ص) دوشنبه مبعوث شد و علی روز سه شنبه آن اسلام آورد، و در تعبیر دیگر گوید: پیامبر  (ص )روز دوشنبه مبعوث شد و علی سه شنبه آن نماز گزارد.ترمذی در جامعش ج2،ص214 ، طبرانی، حاکم در مستدرکش ج3،ص112 ، ابن عبد البردر استیعاب ج3:ص32 ، ابن اثیر در جامع الاصول بنابر آنچه در تلیخص او تیسیرالوصول  ج3:ص271 آمده است، حمویی در فرائد السمطین باب 48 ، این حدیث را نقل کرده اند، و عراقی در التقریب بدان اشاره کرد و در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج3،ص253 و تذکره السبط ص63 و سراج المنیر شرح جامع الصغیر ج2،ص424 و شرح المواهب ج1،ص241 یافت می شود.

2-  بریده اسلمی گوید: روز دوشنبه به پیامبر  (ص )وحی رسید و روز سه شنبه علی (ع )نماز گزارد. حاکم در مستدرک ج2،ص112 آنرا نقل کرده و اعتراف به صحتش نموده و ذهبی نیز آنرا پذیرفته است.

3- زید بن ارقم گوید: اول کسی که بخدا بعد از پیامبر (ص) ایمان آورد علی بن ابیطالب است، تاریخ طبری با دو سند صحیح که هر دو سند رجالش مورد وثوقند، مسند احمد ج4،ص368 ، مستدرک حاکم ج4،ص336 صحت آنرا اعتراف کرده اند و ذهبی آنرا پذیرفته است{کامل ابن اثیر ج2،ص22 }

4- زید بن ارقم گوید: اول کسی که با رسول خدا نماز گزارد علی (ع )بود، احمد و طبرانی بر طبق آنچه در مجمع هیثمی ج9،ص103آمده، این جمله را از او نقل کرده اند و هیثمی گوید: رجال احمد، همان رجال صحیحین است، و نیز ابو عمرو در استیعاب ج2،ص459آن را نقل کرده است.

5- زید بن ارقم گفته است: اول کسی که بعد از پیامبر خدا (ص )، بخدا ایمان آورد، علی بن ابیطالب بود  {الاستیعاب ج2:ص  45}

6-  عبد اله بن عباس گوید: اول کسی که نماز گزارد علی(ع ) بود .{جامع ترمذی ج2:ص215 ، تاریخ طبری ج2،ص241 با سندهای صحیح، کامل ابن اثیر ج2:ص22 ، شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدیدج3،ص256 }

 7- عبد اله بن عباس گوید : علی (ع ) را چهار خصلت بود که دیگران از آن محرومند: او اول مردی از عرب و عجم است که باپیامبر خدا(ص )به نماز ایستاد.{مستدرک حاکم  ج3،ص11 ، استیعاب ج2،ص457}  

8- عبد اله بن عباس گوید: مجاهد گفته است: اول کسی که با پیامبر (ص)  رکوع کرد علی بن ابیطالب بود و درباره او این آیه نازل گردید:«اقیموا الصلوه و ارکعوا مع الراکعین »ت{تذکره سبط ص8}

9- عبد اله بن عباس در سخنانش گفت: فرزند جگرخوار، از میان مردم شام، گروهی از اراذل و اوباش را برای مخالفت با علی بن ابیطالب، پسرعم و داماد پیامبر خدا و اولین مردی که با او نماز خواند، با خود همدست کرد .{کتاب صفین ابن مزاحم ص360، شرح ابن ابی الحدید ج1،ص504 ، حمیره الخطیب ج1،ص175 }

10- عبد اله بن عباس گوید: برای علی طلب غفران را خدای بزرگ در قرآن بر هر مسلمانی واجب کرده است آنجا که گوید:اللهم اغفر لنا و لاخواننا الذین سبقونا بالایمان از این رو بر هر مسلمانی که بعد از علی به اسلام گرویده، واجب است برای علی استغفار کند{شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ج3،ص256}  

11- و نیز عبد اله بن عباس گوید: اول کسی که اسلام آورده، علی بن ابیطالب است .{الاستیعاب ج2،ص458 ، مجمع الزوائدج9،ص102}

12- باز از عبد اله بن عباس است: علی اول کسی بود که از میان مردم بعداز خدیجه رضی اله عنه، ایمان آورد .{استیعاب ج2:ص457}  و گوید: ابو عمرو- رضی اله عنه- گفته: این نسبت را احدی در صحت و وثاقت نقلش تردید ندارد و زرقانی در شرح المواهببه ج 1:ص242 صحت آن اعتراف کرده است .

 13-  ابن عباس در جانب زمزم در مکه سخن میگفت و ما نزد او بودیم هنگامیکه سخنش بپایان رسید مردی برخاست گفت: ای ابن عباس من مردی ازاهل حمص شام می باشم، از مردمی هستم که از علی بن ابیطالب رضوان اله علیه بیزاری جسته، او را لعن میکنند، ابن عباس گفت: خدا آنان رادر دنیا و آخرت لعن کند و عذاب خوار کننده ای برای آنها فراهم سازد.آیا بخاطر فاصله ای که از نظر انتساب با پیغمبر دارد؟ یا بخاطر اینکه او اولین مرد مسلمانی بود که در جهان بخدا و پیامبرش گروید؟و یا او اول کس بود که نماز گزارد و رکوع کرد و به کارهای نیک پرداخت؟ مرد شامی گفت بخدا سوگند اینان قرابت و سابقه ی اورا انکار نمی کنند چیزی که هست می پندارند او مردم را بکشتن داد… تا آخر حدیث {المحاسن و المساوی بیهقی  ج1،ص30}

 14-  عفیف گوید:  در زمان جاهلیت بمکه آمدم میخواستم برای خانواده ام از لباسها و عطریات مکه خریداری کنم، نزد عباس بن عبد المطلب که مرد بازرگانی بود نشسته بودم و به کعبه می نگریستم، درآن وقت خورشید در وسط آسمان در نهایت اوج خود بود ناگاه جوانی پدیدار شد، دیده بر آسمان گشود و در برابر کعبه ایستاد آنگاه دیری نپائید پسری آمد پهلوی او قرار گرفت و سپس مدتی نگذشت، که زنی آمد پشت سر آنها ایستاد. جوان رکوع کرد، پسر جوان و آن زن بااو به رکوع رفتند، جوان سر برداشت وآن دو سر برداشتند، جوان سجده کرد، پسر و زن هم بسجده افتادند. گفتم: ای عباس امر عظیمی روی داده عباس گفت: آری امر  عظیمی روی داده است. آیا میدانی این جوان کیست؟ گفتم: نه، گفت: این جوان محمد بن عبد اله پسر برادر من است. و آیا میدانی این پسرکیست؟ این پسر علی، برادرزاده من است، و آیا میدانی این زن کیست؟ این زن خدیجه دخت خویلد همسر آن جوان است، این برادر زاده من، بمن خبر داده است پروردگارش، پروردگار آسمان و زمین، او را به دینی که اظهار میکند، امر کرده است.بخدا سوگند در تمام روی زمین کسی جز این سه تن بر این دین نگرویده اند .{خصائص نسائی ص3، تاریخ طبری  ج2،ص21، ریاض النضره  ج2،ص158، استیعاب ج2،ص459 ،عیون الاثر ج1،ص93 ، کامل ابن اثیر ج2:ص22 ، سره الحلبیه ج1،ص288}

15-سلمان فارسی گوید: اول کسی که از این امت بر پیامبرش در حوض کوثر وارد شود اولین اسلام آورنده، علی بن ابیطالب رضی الله عنه خواهد بود.{ استیعاب  ج2،ص457 ، مجمع الزوائد ج9،ص 102 }و اشاره کرده که رجالش همه مورد وثوق اند و این راویان را در ردیف کسانی که اولین اسلام آورنده را علی بن ابیطالب معرفی می کنند، این عده بر شمرده اند .{اسکافی در رساله اش بر عثمانیه، ابو عمر در استیعاب، عراقی در شرح التقریب  ج1،ص85 ، قسطلانی در مواهب ج1،ص45 }

16-ابو رافع گوید: پیامبر (ص )روز دوشنبه ای که مبعوث شد، اول روز خودش نماز گزارد و آخر همان روز خدیجه و روز شنبه فردای آنروز علی (ع). این روایت را طبرانی طبق اظهار شرح المواهب ج1،ص240 و عیون الاثر ج1،ص92 نقل کرده است و با روایت قبلی هردو را در ریاض النضره ج2،ص158 و شرح ابن ابی الحدید ج3،ص258 می توان یافت.

17- ابو رافع گوید: علی (ع)  تا مدت هفت سال و چند ماه مخفیانه پیش از آنکه دیگری نماز گزارد بنماز می پرداخت. طبرانی، هیثمی در مجمع، ج9،ص103 و حمویی در فرائد باب 47 روایت فوق را نقل کرده اند  .

 18- از کسانی که روایت کرده اند علی بن ابیطالب (ع ) اولین مسلمان بود یکی ابوذر غفاری را نقل کرده اند .{استیعاب ج2،ص452 ،التقریب و شرح آن ج1،ص 85 مواهب اللدنیه  ج1،ص45 }

19- خباب بن الارت گوید: دیدم علی( ع ) را که پیش از دیگر مردم با پیغمبر (ص ) نماز میگزارد، او در آن روز بطور کامل بالغ شده بود. {رساله اسکافی، و در استیعاب ج2،ص452 خباب را در ردیف کسانی که اولین مسلمان راعلی روایت کرده اند برشمرده  ، و المواهب اللدنیه ج1،45}

 20- مقداد بن عمرو کندی، یکی از کسانی است که روایت اولین مسلمان بودن علی  (ع) را نقل کرده.  {استیعاب ج2،ص456 ، تقریب و شرح آن  ج1،ص85 ، مواهب اللدنیه ج1،ص45}  

 21- جابربن عبد اله انصاری گوید: پیامبر ( ص) روز دوشنبه مبعوث گردید و علی (ع)  روز سه شنبه نماز گزارد. {طبری ج2،ص211 ، کامل ابن اثیر ج2،ص22 ، شرح ابن ابی الحدید ج3،ص258 }و ابو عمرو، عراقی، قسطلانی جابر را از کسانی که اولین اسلام آورنده علی بن ابیطالب را معرفی کرده است، نام برده اند.

 22- ابو سعید خدری روایت کرده که علی بن ابیطالب اولین اسلام آورنده است .{استیعاب ج2،ص456، شرح تقریب  ج1،ص85، مواهب اللدنیه ، ج1،ص45

 23- حذیفه بن الیمان گوید: روزی که ما سنگ را پرستش میکردیم و مشروب می نوشیدیم، علی (ع ) چهارد ه ساله فرزندی بود که ایستاده شب و روز با پیامبر ( ص)  نماز می گزارد. در آن روز قریش پیامبر  (ص ) را نابخرد می خواندند و هیچکس جز علی (ع ) از او دفاع نمی کرد. {شرح نهج ابن ابی الحدید ج3،ص360 }

 24- عمر بن الخطاب یکی دیگر از این راویان است. عبد اله بن عباس گوید: شنیدم وقتی گروهی نزد عمر بودند، سخن ازسابقین در اسلام به میان آمد، عمر گفت: اما درباره علی شنیدم رسول خدا  (ص) سه خصلت درباره او می گفت، که بسیار آرزو می کردم یکی از آن خصلتها برای من بود. رسیدن به این آرزو از هر چه خورشید بر آن بتابد برای من محبوب تر است. من و ابو عبیده و ابوبکر و گروهی از اصحاب پیغمبر(ص) در نزد آن حضرت بودیم که دست به پشت علی رضی اله عنه می زد، و بدو می گفت: یا علی تو اول مومنی هستی که ایمان آورده و اول مسلمانی که به اسلام گرویده و نسبت تو به من، مانند هارون به موسی است .{ رساله اسکافی، مناقب خوارزمی، و شرح ابن ابی الحدیدج3،ص258 )

 25- عبد اله بن مسعود گوید: اول حدیثی که در امر پیامبر خدا (ص) دانستیم این بود که با بنی اعمامبه مکه آمدیم… آنگاه حدیث عفیف را که در صفحه قبل متذکر شدیم نقل کرده است. مراجعه کنید به رساله اسکافی .

26- از ابو ایوب انصاری، طبرانی روایت کرده که گفت:  اول الناس اسلاما علی بن ابیطالب (ع ) {شرح تقریب، ج1،ص85 ، شرح زرقانی  ج1،ص242}

 27- ابو مرازم یعلی بن مره کسی است که زرقانی در شرح المواهب ج1،ص242 ، او را یکی از آنان که علی را نخستین مسلمان می داند نام برده است.

28- هاشم بن عتبه مرقال به علی گفت: شما ای امیر مومنان از همه مردم نسبت به رسولخدا (ص ) نزدیکتر و سابقه ات از همه برتر و مقدم تر است .{کتاب نصر ص125 جمهره الخطب ج1،ص151}

29- در گفتاری از هاشم بن عتبه، در روز صفین آمده است که گفت: همانا امیر ما اول کسی است که با رسول خدا نماز خواند و داناترین فرد در دین خدا و مقدم از دیگران نسبت به رسول خدا است .{کتاب نصر ص403 ، تاریخ طبری ج6،ص24 ، کامل ابن اثیر  ج3،ص135}و این هاشم بن عتبه در روز صفین گفته است: پسر عم احمد بزرگوار که پیامبر از راه هدایت در او تجلی کرده است، او اولین تصدیق کننده اش، و اولین نمازگزاری است که تا حد درگیری سخت با کفار جنگیده است.

30- مالک بن حارثاشتر، در یکی از سخنرانی هایش گوید: با ما است پسر عم رسول خدا (ص )و شمشیری از شمشیرهای او، علی بن ابیطالب. او که با پیامبر (ص ) نماز گزارد و هیچ مردی در نماز گزاران با پیامبر بر او پیشی نگرفت . در همه دوران زندگی، از کودکی تا کهولت هیچگونه اثری از حالات کودکی وکوتاهی ها و لغزش های جوانی در او دیده نشده، او همیشه در دین خدا دانا و بحدود الهی عالم بوده است .{ کتاب نصر ص268 ، شرح ابن ابی الحدید ج1،ص584 ، جمهره الخطب ج1،ص 183}

31- عدی بن حاتم در سخنرانی اش خطاب به معاویه گوید: ما تو را می خوانیم به مردی که برترین این امت از نظر سابقه و بهترین آنان از لحاظ تاثیر در اسلام است بپیوندی.{ کتاب نصرص221  ، تاریخ طبری ج6،ص2  ، شرح ابن ابی الحدید ج1،ص344 } و در تعبیر ابن اثیر در کامل: پسر عم تو، سرور مسلمانان و از لحاظ سابقه از همه برتر است.

32- عدی بن حاتم در سخن دیگرش گوید: اگر او را بر شما فضیلت است، شما را یارای همانندی بااو نیست بنابراین یا تسلیم او گردید ویا در مقابلش پیکار کنید، بخدا سوگند اگر از لحاظ علم به کتاب و سنت بنگرید، او داناترین افراد به کتاب و سنت است، و اگر از لحاظ اسلام بررسی کنید، او برادر پیامبر خدا  (ص ) و سر سلسله اسلام است .{الامامه و السیاسه  ج1،ص103}

 33- محمد بن الحنفیه، سالم بن ابی الجعدگوید به محمد گفتم: آیا ابوبکر اسلامش از همه مقدم بود؟ گفت: نه .{ استیعاب ج2،ص458}و وقتی ثابت شد ابوبکر اولین مسلمان نبوده بی تردید اول مسلمان علی  (ع ) بوده است.

34- طارق بن شهاب احمسی در سخنانش آمده: آنگاه گفتم علی را، که اول مومنان در ایمان بخدا و پسرعم پیامبرش و وصی اوست، فرا خوانید، این برتر است… تا آخر {شرح ابن ابی الحدید ج1،ص76}  

 35- عبد اله بن هاشم مرقال در سخنرانی اش گوید: ایها الناس همانا هاشم در راه اطاعت پسر عم رسول خدا و اولین مومن به او، و  داناترین مردم در دین خدا، به جهاد پرداخت .{کتاب نصر  ص405}

36- عبد اله بن حجل گفت: ای امیر مومنان شما در میان ما اولین ایمان آورنده و آخرین کسی هستی که تادم آخر با پیامبر (ص ) همدم بوده ای .{الامامه و السیاسه ج1،ص103  کتاب نصر}

37- ابو عمره بشیر بن محصن در اجتماعی از اصحاب علی و معاویه گفت: سرور ما  علی  (ع )  از همه خلق از لحاظ فضیلت، و دینداری، و سابقه در اسلام، و نزدیکی با پیامبربه امر خلافت شایسته تر است  {کتاب نصر ص210 }

38- عبد اله خباب بن الارت- ابن قتیبه درباره اش گوید: گروهی از خوارج که بر علی (ع) خروج کرده بودند در حال حرکت به مردی که زنش را بر الاغی سوار کرده و آنرا هدایت میکرد، رسید ند در آنوقت او، رود فرات را عبور میکرد به او گفتند: کیستی تو؟ گفت: مردی از مومنانم، گفتند: درباره علی بن ابیطالب (ع) چه میگوئی؟ گفت میگویم او امیر مومنان بود و نخستین کسی است که بخدا و رسولش ایمان آورد، گفتند:  نامت چیست؟ گفت:  من عبد الله بن خباب بن الارت یکی از صحابه رسول خدا یم  (الامامه و

  السیاسه ج1،ص122)  

 39- عبد اله بن بریده گوید: از مردان اولین کسیکه اسلام آورد علی بن ابیطالب است و آنگاه گروه سه نفری: ابوذر، بریده و یکی از پسر عموهای ابوذر می باشند.این حدیث را محمد بن اسحاق مدنی در جلد اول مغازی نقل کرده است.

40- محمد بن ابی بکر- در قسمتی از نامه ای که به معاویه نوشت، چنین آمده است:

نخستین کسی که اسلام را پذیرفت و بدرگاه خدا رو آورد و تصدیق و موافقت رسول خدا (ص)  را نموده و اسلام آورده و تسلیم او گردید، برادر و پسر عمش علی بن ابیطالب بود…. تا آنجا که گوید: او از میان همه مردم، در اسلام مقدم و در اندیشه راستگوتر بود…. تا آنجاکه گوید:وای بر تو ای معاویه  تو خود را با علی همطرازمیدانی و حال آنکه او وارث پیامبر (ص)  و وصی او، و پدر فرزندانش، و اولین پیروانش بود، و او آخرین کسی است که با پیامبر (ص) ملاقات داشت، پیامبر اسرار خود را با او در میان نهاد و در کار خود تنها او را شریک گردانید.{ کتاب صفین ص115،جمهره الخطب ج1،ص149}

41- عمرو بن حمق به علی (ع) گفت: من برای پنج خصلت بشما ارادت میورزم و شما را دوست دارم: شما پسر عم رسول خدا (ص)، و اول مؤمن به او، (و در تعبیر دیگر اولین اسلام آورنده) و پدر فرزندان پیامبر (ص)، در میان ما هستی و از نظر جهاد بزرگترین مردان مهاجر میباشی (کتاب صفین 115، جمهرة الخطب 1/149).
اشعار پیرامون اولین مسلمان
42- سعید بن قیس همدانی در صفین با این سخنش رجز میخواند: «1» اینست علی، پسر عم مصطفی، اول اجابت کننده دعوت او، این امامی است که راهش از ضلالت جدا است «2».
43- عبد اللّه بن ابی سفیان در پاسخ ولید این دو بیت را خواند:
صاحب اختیار امت بعد از محمد علی است که در همه احوال ملازم او بود.
او حقا وصی رسول خدا، داماد او و اول کسی است که نماز خواند و روی موافق نشان داد (مراجعه کنید رساله اسکافی) و نیز حافظ کنجی در کفایه 48 از فضل بن غباس آنرا نقل کرده است.
44- خزیمة بن ثابت انصاری یکی دیگر از این شعرا است، عراقی او را در شرح التقریب 1/85 و زرقانی در شرح المواهب 1/242 از کسانی که علی (ع) را اول الناس اسلاما میداند، بر شمرده و گفته اند شعر زیر را «مرزبان» از او درباره علی انشاد کرده است:
آیا او اول کس نبود که به قبله شما نماز گزارده و آیا او داناترین مردم به کتاب و سنت نیست؟
اسکافی در رساله اش اشعاری از خزیمة بن ثابت بنابر آنچه در شرح ابن-
ابی الحدید 3/259 آمده است، نقل کرده که در زیر آورده میشود:
«او در میان خاندانش تنها وصی پیامبر و از روز نخست یکه سوار این میدان بوده است»
«بخدای ذو المنن سوگند جز نخبه زنان (خدیجه)، او اول کسی است که بین همه مردم، نماز گزارده است».
این دو بیت شعر را حاکم در مستدرک 3/114 با دو بیت قبلی اش باین مضمون ذکر کرده:
«وقتی ما با علی بیعت کردیم دیگر ابو الحسن ما را از فتن و حوادثی که بیم آنها را داریم، کافی است».
«او را برترین مردم، نسبت بمردم و حاذقترین آنان نسبت به کتاب و سنت یافتیم «1».»
45- کعب بن زهیر یکی دیگر از این شاعران است. زرقانی در شرح المواهب 1/242 از قصیده او در مدح امیر المؤمنین این ابیات را آورده است.
علی مردی است آزموده و در کارهای شایسته معروف.
او داماد پیغمبر و بهترین همه مردم است و هر کس بدو افتخار کند مفتخر است.
او وقتی همه مردم کافر بودند قبل از دیگران با پیامبر امی نماز گزارد «2».
46- ربیعة بن حارث بن عبد المطلب. گروهی از بزرگان ابیاتی به او نسبت داده و عده ای این ابیات را ذکر کرده و به دیگران نسبت داده اند و ابیات اینست:
من به فکرم نمیرسید این امر (امر خلافت) از بنی هاشم و آنگاه از شخص ابی الحسن، عدول کند.
آیا او اول کسی نبود که به قبله آنان نماز گزارد و آیا او از همه به کتاب و سنت داناتر نیست؟
و آیا او آخرین فردی نبود که از پیغمبر مفارقت کرد؟ و آیا او نبود که جبرئیل در غسل و کفن پیامبر او را مدد کرد؟
«بی شک او همه آنچه خوبان دارند را یک جا دارد در عین حال هیچکدام از مزایای او را دیگران ندارند»
«ما نمیدانیم این چه گرفتاری است که شما را از او باز داشته! همانا بیعت شما روز سقیفه آغاز فتنه و فساد بود»
اسکافی در رساله اش تنها بیت نخست را آورده و آنرا به ابی سلیمان بن حرب بن امیة بن عبد شمس، در وقت بیعت ابی بکر، نسبت داده است. (شرح ابن ابی الحدید 3/259)
47- فضل بن ابی لهب در قصیده ولید بن عقبه چنین سروده است:
«بهترین مردم بعد از محمد، مراقب و همکار او در امر بمعروف و نهی از منکر»
«فرد برگزیده او در خیبر، و نماینده اش در اعلام آیات برائت از مشرکان برتر از ابو بکر»
«اول کسی که نماز گزارد، داماد پیامبر و اول کسیکه گمراهان را در بدر بجای خود نشانید.»
«این شخص نیک سیرت علی است و کیست که بر او فائق آید، ابو الحسن صاحب عهد و قرابت و دامادی پیامبر»
48- مالک بن عبادة الغافقی هم پیمان حمزة بن عبد المطلب در اشعارش گوید:
«علی (ع) را دیدم که چون او را فرا خوانند، فرصت لباس پوشیدن و عمامه سر نهادن بخود نمیدهد»
«او اول مسلمان و اول کسی است که در اسلام نماز خوانده، روزه گرفته و لا اللّه الا اللّه گفته است.»
49- ابو الاسود دؤلی، در حالیکه طلحه و زبیر را تهدید میکند گوید:
«همانا علی (ع) شیرمردی است که شیران معرکه به او مانند.»
«آخر نه او اول عبادت پیشگان مکه بود، در روزی که احدی خدا را نمی پرستید؟ «1»»
50- جندب بن زهیر در روز صفین در رجز خود چنین میگفت:
«این علی است که در حقیقت مشعل هدایت است پروردگارا نگهدارش و تباهش مساز.»
«اوست که تنها از تو می ترسد تو هم او را بر افراز و ما او را علیه دشمنانش مدد کردیم.»
«او داماد پیامبر مصطفی و اول پیرو اوست و اول کسی که با او بیعت کرد و از او تبعیت نمود «2»»
51- زفر بن یزید بن حذیفة الاسدی گوید:
اطراف علی (ع) را داشته باشید و بیاری اش برخیزید، او وصی است و در اسلام نخستین نخستین.»
«اگر از یاری اش در میان حوادث دست بدارید در زمین خود دیگر حق حرکت نخواهید داشت.»
52- نجاشی فرزند حارث بن کعب گوید:
«به آن شخص گمراهی که طالب نجات باشد و به کسی که فاسد را بجای کامل گرفته است.»
«شما پسر هند و طرفدارانش را مانند علی (ع) تصور کردید آیا حیا نمیکنید؟»
«حیا، از اولین مرد مسلمان بعد از پیامبر (ص)، کسی که در میان همه عالمیان او تنها پیامبر را پاسخ گفت.»
«داماد رسول و کیست مانند او، روزی که از شدت ترس جوانان پیر میگردند»
53- جریر بن عبد اللّه البجلی گوید:
«درود پروردگار بر احمد فرستاده خدائی که نعمت را بر ما تمام کرد.»
«و درود بر پاکیزگان پس از او، خلیفه قائم ما، که از او مدد میگیرد.»
«مقصودم علی (ع) وصی پیامبر است که خداوند گمراهان امت را از او دور میسازد.»
«علی (ع) که دارای فضیلت و سبقت در دین و کرامات است و از اهل بیت است نه دیگران.»
54- عبد اللّه بن حکیم تمیمی گوید:
«زبیر و طلحه، بعد از آنکه بیعت خود را شکستند، ما را به بیعت خود فرا خواندند.»
«گفتیم: ما دیگر بیعت خود را کرده ایم، اگر شما عهد شکنید، باید از راه ما بدر روید، آیاشما بیعت علی (ع) را که اسلامش بر همه شما مقدم است، می شکنید؟»
55- عبد الرحمن بن حنبل (جعل) جمحی، هم پیمان قبیله بنی المجمع گوید:
«بجانم سوگند، اگر با کسی که محافظ دین و معروف به پاکدامنی و توفیق
است، بیعت کنید.»
«کسیکه از هر کار زشتی دامنش پاک است، بزرگواری سپید چهره؛ بسیار راستگو و از دیر باز بخدا مومن.»
«یعنی ابا الحسن، پس بدین بیعت خوشنود باشید و با او بیعت کنید که او گفتارش مانند کسانی که پر از عیب اند، نیست.»
«علی، وصی مصطفی و وزیر اوست و اول کسی است که در نزد خدا نماز گزارد و پرهیزکاری کرد «1»».
56- ابو عمرو، عامر شعبی کوفی گوید: اول کسی از مردان که اسلام پذیرفت علی بن ابیطالب (ع) بود که در آن زمان نه ساله بود. (رساله اسکافی چنانکه در شرح ابن ابی الحدید 3/260 آمده است.)
57- ابو سعید حسن بصری گوید: بعد از خدیجه، علی اول کسی است که اسلام آورد. این روایت را احمد از عبد الرزاق، از معمر، از قتاده، از حسن بصری نقل کرده است. و اسکافی آنرا در رساله ای که از عبد الرزاق دارد بر طبق شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید 3/260 روایت کرده است:
روزی عده ای از تابعین نزد حسن بصری بودند و نام علی بن ابیطالب (ع) به میان آمده بود حجاج که در مجلس حاضر بود به حسن گفت: تو در این باره چه می گوئی؟ حسن گفت: من چه گویم، او اول کسی است که بر قبله نماز گزارد و دعوت رسول خدا را اجابت کرد و برای علی (ع) نزد پروردگارش مقام بلندی است. و او نسبت به رسول خدا، قرابت و نزدیکی دارد. و برای او سوابقی است که کسی نمی تواند آنها را انکار کند.
حجاج بشدت خشمگین شد، از تخت امارتش برخاست و به خانه رفت.
مردی به حسن گفت: چرا هیچگاه ندیده ایم تو علی (ع) را مدح و ثنا گوئی؟
گفت: من چگونه به اینکار اقدام کنم در حالیکه از شمشیر حجاج خون می ریزد.علی اول کسی است که اسلام آورد و این تنها ثنای علی (ع)، شما را کافی است. (رساله اسکافی بر طبق شرح ابن ابی الحدید 3/258)

58- امام محمد بن علی الباقر (ع) فرماید: اول من آمن باللّه علی بن ابیطالب و هو ابن احدی عشرة سنة. (شرح ابن ابی الحدید 3/260)
59- قتاده بن دعامة الاکمه البصری گوید: علی بعد از خدیجه اول کسی است که اسلام را پذیرفت. و چنانکه یاد شد این روایت را احمد نقل کرده و قسطلانی او را در شمار معتقدان به آن آورده است. (مواهب 1/45. شرح مواهب 1/242.)
60- محمد بن مسلم معروف به ابن شهاب «1»، قسطلانی او را در مواهب 1/45 در شمار آورده و زرقانی در شرحش 1/242 او را از طرفداران این عقیده که علی (ع) اول کسی است که اسلام آورده، نام برده است.
61- ابو عبد الله محمد بن المنکدر مدنی گوید: علی اول من اسلم، «علی (ع) اول کسی است که اسلام آورد.» (تاریخ طبری 2/212، کامل ابن اثیر 2/22.)
62- ابو حازم سلمة بن دینار مدنی گوید: علی اول من اسلم (تاریخ طبری 2/213، کامل ابن ایثر 2/22).
63- ابو عثمان ربیعة بن ابی عبد الرحمن مدنی گوید: علی اول من اسلم (تاریخ طبری 2/213، کامل ابن اثیر 2/22).
64- ابو النصر محمد بن سائب الکلبی گوید: علی اول من اسلم و او در وقت اسلام آوردن نه ساله بود. (تاریخ طبری 2/213، کامل ابن اثیر 2/22.)
65- محمد بن اسحاق گوید: اول مردی که به رسول خدا (ص) ایمان آورد و با او نماز گزارد و او را در آنچه از جانب خدای بزرگ آورده بود، تصدیق کرد، علی بن ابیطالب (ع) بود. که در آن روز فرزندی ده ساله بود «2». و یکی از نعمتهائی که خدا بر علی بن ابیطالب (ع) ارزانی داشت، اینستکه از اسلام، در دامان
پیغمبر (ص) پرورش یافت.
و گوید: پاره ای از اهل علم متذکر شده اند که رسول خدا (ص) در هنگام نماز به سوی شعاب مکه خارج می شد، و علی بن ابیطالب پنهان از دید عموی پیامبر ابی طالب و عموهای دیگر و سایر اقوامش بیرون شده، نمازهای خود را با او در آنجا می گزارد. و در آخر روز به مکه باز می گشتند و بدین ترتیب مدتی دراز، عمل کردند تا آنگاه پس از دیر زمانی، روزی ابو طالب متوجه کار آنها شد، در حالیکه هر دو بنماز ایستاده بودند به پیامبر (ص) گفت: برادر زاده! این چه دینی است؟ …
تا آخر حدیث.
(تاریخ طبری 2/213، سیره ابن هشام 1/264، 265، سیره ابن سید الناس) 1/93، کامل ابن اثیر 4/22، شرح ابن ابی الحدید 3/260، سیره حلبیه 1/287.)
66- جنید بن عبد الرحمن گوید: از «حوران» به «دمشق» برای دریافت عطایم آمده بودم، نماز جمعه را خوانده و از «باب الدرج» بیرون می شدم که پیرمردی را که ابو شیبه القاص می گفتند، دیدم برای مردم داستان می گفت. او مردم را ترغیب بدین می کرد و ما تحت تأثیرش واقع شده بودیم، می ترسانید و ما گریان می شدیم وقتی سخنش بپایان رسید، گفت بیائید مجلس را به لعن ابو تراب پایان دهیم.
آنگاه همه به لعن ابو تراب پرداختند.
کسی که پهلوی من بود رو به من کرد من او را گفتم: ابو تراب کیست؟ او گفت: علی بن ابیطالب ابن عم رسول خدا (ص) و شوهر دخترش و اول کسی از مردم که اسلام آورده و پدر حسن و حسین.
گفتم: این قصه گو، کار درستی نکرد! آنگاه بزودی رفتم و ریش و موی سرش را که خیلی هم بلند بود بدست گرفتم و سیلی های محکمی بر او زده سرش را سخت به دیوار کوفتم فریادش بلند شد، خدمه مسجد جمع شدند عبایم را بگردنم افکنده مرا کشان کشان آوردند تا بر هشام بن عبد الملک وارد کردند، در آن حال ابو شیبه در پیشاپیش من فریاد زد: یا امیر المؤمنین! داستان گوی تو، و قصه پرداز پدران و
اجدادت را ببین امروز بر او چه مصیبت بزرگی گذشته است؟
هشام گفت: چه کسی با تو چنین کرد؟ گفت: این مرد!! هشام که در حضورش رجال و أشراف نشسته بودند، رو به طرف من کرد و گفت: ای أبا یحیی! تو چه وقت آمدی؟ گفتم: دیروز آمدم، و امروز سر راه بودم که بر امیر المؤمنین وارد شوم، در نماز جمعه گیر افتادم، نماز را خواندم و از باب الدرج که بیرون می شدم، این پیرمرد ایستاده بود قصه می گفت، من هم نشستم و بگوش دادن پرداختم او خواند و ما شنیدیم، گاهی مردم را به هیجان و نشاط و گاهی به ترس و بیم می انداخت. بعد دعا کرد و ما آمین گفتیم، و در آخر سخنش گفت: بیائید مجلس را به لعن ابو تراب پایان دهیم، پرسیدم: ابو تراب کیست؟ گفتند: علی بن ابیطالب. أولین مسلمان، پسر عم رسول خدا، پدر حسن و حسین و همسر دخت پیامبر خدا.
بخدا سوگند یا امیر المؤمنین! اگر در آنچه گفت می دانستم پشت گرمی اش به قرابت با شما است و به اتکاء شما چنین لعنی را مرتکب شده من غیر از عملی که با او کردم کار دیگری انجام نمی دادم. آیا من چگونه می توانم برای داماد پیغمبر خدا و همسر دخترش خشم نگیرم؟ هشام گفت: او بد غلطی کرده است. (تاریخ ابن عساکر 3/407)
این بود پاره ای از نصوص نبوی و سخنان مأثور از امیر المؤمنین و صحابه و تابعین در اینکه علی (ع) اول مسلمان بوده است، و تعداد این نصوص بالغ بر یکصد نص می شود، علاوه بر اینها در جلد 2/276 همین کتاب متذکر شدیم که امیر المؤمنین پیشتاز این امت است، همه اینها را ضمیمه می کنیم با آنچه در جلد 2/306 نیز بدان اشاره کردیم که آن حضرت صلوات اله علیه صدیق (بسیار راستگوی) این امت است و اوست صدیق اکبر. با این حال آیا شما مجوزی برای مکابره و جدال ابن کثیر در برابر این حقیقت ثابت که می گوید: روایت شده او اول مسلمان است …، می توانید پیدا کنید.
اگر مطلبی به این وضوح، صحیح نباشد دیگر چه چیز می تواند صحیح باشد.
و اگر این همه احادیث صحت ندارد پس چه ارزشی برای کتابهای مشتمل بر این احادیث است.
کَلَّا إِنَّها کَلِمَةٌ هُوَ قائِلُها وَ مِنْ وَرائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلی یَوْمِ یُبْعَثُونَ
«1».
این مرد را ملاحظه کردید، چگونه سخنان و تصریحات عده کثیری را که بحکم حافظان ثبت و سخت گیر در امر حفظ احادیث، همه آنها صحیح است، با یک جمله شکننده رد می کند، ولی در مقابل هر مطلبی را که میلش اقتضا کند، برای اثبات آن به هر گونه روایتی اعم از روایات مرسل، روایات تقطیع شده، روایات آحاد و روایات افراد مجهول، و روایات کسانی که اصلا وجود خارجی ندارند، اعتماد و استدلال می کند!

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 3، ص: 317