1- از عایشه رضى اللّه عنها به طور مرفوع آمده است: «رسول خدا فرمود: جبرئیل پیشم آمد و گفت: پروردگارت به تو فرمان میدهد به بقیع بروى و براى آنان طلب آمرزش کنى. عایشه میگوید: من چگونه دعایشان کنم اى رسول خدا؟ فرمود: بگو: درود بر مؤمنان و مسلمانانى که در این دیار آرمیدهاند، خدا پیشگامان و پس گامانمان را بیامرزد، و ما نیز ان شاء اللّه به شما ملحق خواهیم شد». مسلم در صحیحش و بسیارى از فقهاء و محدثین آن را نقل کردهاند.
و در روایت دیگرى چنین آمده است: «درود بر مؤمنان و مسلمانانى که در این دیار آرمیدهاند، و ما نیز انشاء اللّه به شما ملحق خواهیم شد، از خدا براى ما و شما عافیت میطلبم» بیهقى در سنن کبرایش جلد 4 صفحه 79 آن را آورده است.
2- از ابى هریره رضى اللّه عنه آمده است که: رسول خدا به قبرستان آمد و گفت: «درود بر شما مؤمنانى که در این خانه آرمیدهاید، و ما ان شاء اللّه به شما ملحق خواهیم شد».
3- از ابن عباس آمده است که: رسول خدا از قبور مدینه میگذشت و رو به آنها کرد و فرمود: «درود بر شما اى اهل قبور، خدا ما و شما را بیامرزد، شما پیشگامان مائید و ما به دنبالتان خواهیم آمد».
ترمذى و بغوى در «مصابیح جلد 1 صفحه 116 آن را روایت کردهاند.
4- از بریده آمده است که: رسول خدا هنگامى که مردم بسوى قبرستان میرفتند تعلیمشان میفرمود که بگویند: «درود بر شما مؤمنان و مسلمانان که در این دیار سکونت دارید، و ما نیز ان شاء اللّه به شما ملحق خواهیم شد، و شما پیشرو قافله مائید و ما نیز پیروتان خواهیم بود، از خدا خواستار عافیتیم». بیهقى در سنن جلد 4 صفحه 79 آن را آورده است.
5- از مجمع بن حارثه آمده است که: پیامبر اکرم دنبال جنازهاى راه افتاد و تا قبرستان آن را تشییع کرد و در آنجا سه بار فرمود: «درود بر اهل قبور، آنهائى که مؤمن و مسلمانند، شما پیشروان ما و ما به دنبالتان خواهیم آمد، خدا به شما عافیت عنایت فرماید» در مجمع الزوائد جلد 3 صفحه 60 این روایت آمده است.
6- امیر المؤمنین على بن ابیطالب در زیارت قبور کوفه گفته است: «درود بر شما اى مؤمنان و مسلمانانى که در این دیار آرمیدهاید، شما پیشروان قافله مائید و ما نیز به زودى به شما ملحق خواهیم شد، خدایا ما و آنها را بیامرز و از سر تقصیراتمان درگذر، خوشا به حال کسى که تصمیم رفتن به سوى معاد دارد و اعمال نیکو انجام میدهد و به مقدار احتیاج قناعت کرده و از خدا راضى و خشنود است».
طبرانى آن را چنانکه در مجمع الزوائد جلد 9 صفحه 299 آمده، روایت کرده است. و جاحظ در البیان و التبیین جلد 3 صفحه 99 با عباراتى نظیر آن آورده است.
7- على بن ابیطالب «امیر المؤمنین» کرم اللّه وجهه، هنگامى که وارد قبرستان میشد، میفرمود: «درود بر شما اى مؤمنان و مسلمانان که ساکنان خانههاى وحشتناک و محلههاى خراب هستید، خدایا ما و آنها را بیامرز، و با عفوت از ما و آنها درگذر».
سپس میفرمود: «سپاس خداى راست که زمین سریع الحرکة را مرکز زندهها و مردهها قرار داد، سپاس خداى راست که از زمین ما را آفرید و دوباره به آن برخواهیم گشت و روى آن محشور خواهیم شد، خوشا به حال کسى که یاد معاد کند و اعمال نیکو انجام دهد و به مقدار احتیاج قناعت کند و از خدا خشنود باشد».
8- فیروزآبادى، صاحب قاموس در کتاب «سفر السعادة» صفحه 57 گفته است:
«از عادات رسول خدا زیارت قبور و دعاء و استغفار براى مردگان بوده است و مانند این زیارت مستحب است».
آنگاه اضافه میکند: «هنگامى که قبرستان را دیدید بگوئید: درود بر شما اى اهل دیار … سپس گفته است: هنگام زیارت بخواند از نوع دعائى که هنگام نماز میت میخوانده است».
9- محمد بن حنفیه بالاى قبر حسن بن على امام رضى اللّه عنهما ایستاد و در اثر شدت ناراحتى بغض گلو شده بود، و قدرت بر سخن گفتن نداشت سپس به سخن آمد و گفت: «اى ابا محمد خدا ترا رحمت کند، و اگر حیاتت عزت بخش بوده مرگت ذلت آور است و بهترین روح، روحى است که با بدنت منضم بوده و بهترین بدن بدنى است که در کفنت قرار دارد و چگونه چنین نباشد که تو بقیه فرزندان پیغمبران و راه هدایت و پنجم اصحاب کسائى، از دستهاى حق و حقیقت تغذیه کردى و در دامن اسلام تربیت شدى، پس در زمان حیات و مرگ پاک و پاکیزه بودى، اگر چه با فراقت، دل ما خونین است و خیر را برایت شک نداریم» «1».
10- على بن ابى طالب «امیر المؤمنین» روى قبر «خباب» ایستاد و فرمود:
«خدا خباب را رحمت کند که با رغبت اسلام آورد، و در راه بندگى کوشش نمود، و زندگى را با جهاد گذراند، و حوادث را پشت سر گذاشت، و خدا پاداش کسى را که عمل نیک انجام دهد ضایع نمیکند» «2».
11- عایشه روى قبر پدرش ابى بکر صدیق ایستاد و گفت: «خدا رویت را نیکو بگرداند و اعمال شایستهات را پاداش دهد، با پشت کردن به دنیا آن را خوار و با اقبال به آخرت آن را عزیز کردى، و اگر مصیبتت بعد از مصیبت رسول خدا بزرگترین مصائب و حوادث بوده، کتاب خدا ما را وعده به صبر بر مصیبت داده و ما نیز در شکیبائى پیرو آنیم، پس میگویم: «ما ملک خدائیم و به سویش باز میگردیم» و برایت طلب آمرزش زیاد میکنم، پس درود خدا بر تو اگر ترا از ما گرفته است حیاتت را دشمن نداشته و از مرگت دل خوش نبوده است.» «3»
12- حسن بصرى، هنگامى که وارد قبرستان میشد میگفت: «خدایا اى آفریدگار این جسدهاى کهنه شده و استخوانهاى پوسیدهاى که از دنیا خارج شدند، در حالى که به تو مؤمن بودند، بر آنها روحى از ناحیهات داخل کن و از ناحیه ما به آنها برسان» «4».
13- ابن سماک روى قبر ابى سلیمان داود بن نصیر طائى، متوفى در سال 165 ه ایستاد و گفت: اى داود شبت را در حالى که مردم به خواب بودند به صبح میآوردى، و در وقتى که مردم غرق در گناه بودند، تو سالم بودى، و هنگامى که مردم زیان میکردند تو سود میبردى، تا آنکه تمام فضائلش را شمرد» «1».
در اینجا الفاظ زیادى درباره زیارت قبور، منقول از ائمه و بزرگان مذاهب اربعه وجود دارد که نشان میدهد: زائر میتواند مرده را زیارت کند و با هر لفظى که بخواهد برایش دعا کند، و هر فضیلتى از فضائلش را که بخواهد بشمرد، و با یاد آوردن صفات نیکویش توجه عنایت خدا را نسبت به او جلب نماید و الفاظ یاد شده در زیارت پیامبر اکرم و شیخین این حقیقت را به خوبى روشن میکند.
الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج5، ص: 248