الملل و النحل «1»این کتاب هر چند در بی منطقی مانند الفصل نیست ولی درفرازهای آن نسبت های مجعول، آراء ساختگی، و دروغهای فراوانی وجود دارد که خواننده نمی تواند آنها را نادیده بگیرد برای نمونه:
1- گوید: «هشام بن حکم» متکلّم شیعه قائل است که خداوند جسمی است دارای ابعاد در هفت وجب خودش، و در جای مخصوص، و جهت خاصی قرار گرفته «2»
2- هشام درباره علی گوید: او خدای واجب الطاعة است.
3- هشام بن سالم گوید: خدا به صورت انسانی است که در بالا تو خالی و در زیر تو پر، و او نوری است درخشان، نور افشانی می کند. دارای حواس خمس است و دستی و پائی و بینی ای و گوش و چشمی و دهانی دارد، با موهای بلند سیاهی برگوشهایش و او نوری است سیاه ولی گوشت و خون نیست- و این هشام گناه را بر پیغمبران با اعتقاد به عصمت ائمه، جائز می داند.
4- «زرارة بن اعین» می گوید: خداوند قبل از پیدایش صفاتش نه عالم بود، نه قادر، نه حیّ نه بصیر، نه مرید و نه متکلّم.
5- «ابو جعفر محمّد بن نعمان» گوید: خداوند نوری است به صورت انسان ولی جسم نیست.
6- «یونس بن عبد الرحمن» قمی: فرشتگان را حامل عرش پندارد و عرش را حامل پروردگار، و او یکی از شیعیان مشبّهه «3» است که در این باره کتابهائی هم
برای اهل تشبیه تألیف کرده است.
پاسخ- مسلما اینها عقائد باطلی است ولی او این اباطیل را به آن عده از رجال شیعه افترا بسته که پیروان جدّی أئمه خود می باشند و همچون سایه، دنبال رهبران خود گام بر می دارند، و در هر نوع عقیده، آموزش، حکمت، رای، و نظری که ابراز می دارند، از پیشوایان خود برهانی قاطع، و بیانی صریح، و غیر قابل تردید دارند.
از این مطلب که بگذریم، این بزرگان نامبرده را، احادیثی است که در کتابهای شیعه در زمینه عقائد، احکام، و معارف الهی منتشر شده و در دسترس عموم است، این آثار نفیس که دیدگان را مجذوب، و دلها را شیفته خود کرده، درست با تهمت های این مرد، نسبت معکوس دارد.
بیائید به بینید، این کتابها، و این آثار جاودانه آنان است، نه تنها کمترین ارتباطی با این نسبتها در بین نیست، بلکه با زبانی صریح و قاطع نسبت های وارده را محکوم و مخالف آنها را ابراز می دارد.
تعریف و تمجیدی که ائمه دین (ع) از آنها کرده اند، مشهور است. هر گاه از یکی از آنان یک مورد از این آراء سخیف را می دانستند به جای تعریف، حملات سختی بر آنها می کردند تا گروه شیعه از فریب خوردن از ناحیه آنان در امان بمانند چنانکه این عمل را در مورد بدعت گذاران و گمراهان نشان دادند.
و این دانشمندان علم رجال شیعه اند که شرح احوالشان را به تفصیل متعرض شده و همه به یک سخن آنا را از هر نوع بد اندیشی منزّه دانسته اند. بدیهی است علمای شیعه بهتر از دیگران آنان را می شناسند مخالفانشان از آنها دورند و آشنائی- هائی نسبت به آنان و احوالشان ندارند و با آنها در نشست و برخاست نبوده اند.
در میان شیعه از قدیم الایام تا امروز کسی نیست که فرقه هائی به نام: «هشامیة» «زراریه»، «یونسیه» و … فرق دیگری را که شهرستانی و دیگران به شیعه نسبت داده اند، به پذیرد و یا حتی بشناسد.
شیخ علامه «ابو بکر بن عتایقی» حلی در رساله ای که در نحل موجوده (فرقه- های موجود) به خط خود دارد، این فرقه ها را نفی کرده؛ و سید «مرتضی علم- الهدی» در «الشافی» و سید علامه «مرتضی الرازی» در «تبصرة العوام» نسبت هائی را که به شیعه داده اند همه را تکذیب کرده و گوید: این نسبت ها جز در کتب مخالفان فکری شیعه به منظور بی ارزش جلوه دادن آنها در مقابل عموم، در جای دیگر دیده نمی شود، در مقابل، شیعیان که با آنها (هشام، زراره و …) مربوطند و بیش از دیگران به افکارشان نزدیک، این تهمت را نمی شناسند، و نمی پذیرند، و در کتابهاشان چیزی از این قبیل دیده نمی شود، و آنچه دیده می شود خلاف این نسبت ها است.
چنانکه آیة اللّه «علامه حلّی» در «مناهج الیقین» و دیگر اعلام شیعه وجود هیچکدام از این فرق را قبول ندارند.
حال آیا این مرد می تواند دلیلی بر اثبات این دعاوی خود، در مقابل امامیه ارائه دهد؟ نه و اللّه.
و آیا در کتب کلام و تاریخ قبل از خلقت شهرستانی، به هشام نسبت عقیده به الوهیت علی داده شده است؟! نه و اللّه.
و آیا هیچ انسان چیزی دیده، یا گوشهایش و لو یک کلمه از کتابهائی که به «یونس بن عبد الرحمن» نسبت می دهد که در تشبیه نوشته، شنیده است؟! نه و اللّه حتی شهرستانی هم نه دیده، و نه شنیده است.
از اینها شگفت تر گوید:
7- پس از وفات «علی بن محمّد العسکری» بار دیگر شیعه اختلاف کرد، گروهی امامت «جعفر بن علی» را پذیرفتند، و برخی به امامت «حسن بن علی» قائل شدند، و آنها رئیسی داشتند که او را «علی بن فلان طاحن» می گفتند، او به بحث های مذهبی وارد بود، مقدمات کار جعفر بن علی را فراهم ساخت، و مردم را به او سوق داد و «فارس بن حاتم بن ماهویه» به او کمک می رساند، و دلیلش این بود که وقتی محمّد ازدنیا رفت و حسن عسکری را به جای گذارد، گفتند ما حسن را امتحان کردیم و فهمیدیم او علمی ندارد، و کسانی را که به امامت حسن قائل اند «حماریه» نامیدند، و کار جعفر پس از وفات حسن بالا گرفت، و دلیل آوردند که حسن چون بدون فرزند از دنیا رفت، پس امامتش باطل شد، زیرا امام باید پیوسته فرزند داشته باشد.
و جعفر میراث حسن را، با وجود ادعائی که علیه او شده بود، مبنی بر اینکه برخی از کنیزان حسن و یا دیگر کسان از او بار دارند، تصاحب کرد. و کارشان نزد سلطان و مردم و عارف و عامی بر ملا گردید و کسانی که به امامت حسن قائل بودند متفرق شده اصناف کثیری را تشکیل دادند، فرقه ای بر امامت جعفر ثابت مانده و بسیار کسان که به امامت حسن قائل بودند به او رجوع کردند یکی از آنها حسن بن علی بن فضال یکی از بزرگترین شخصیت ها و دانشمندان شیعه است که فقه و حدیث بسیار می داند.
آنگاه بعد از جعفر به علی بن جعفر و فاطمه بنت علی خواهر جعفر گرویدند.
و گروهی دیگر علی بن جعفر، را امام دانستند نه فاطمه، بانوی نامبرده را، آنگاه پس از مرگ علی و فاطمه به اختلافی سخت گرفتار آمدند.
پاسخ- مردم به کاباره ها، و تآترها می روند تا موضوعات تفریحی و خنده آوری بیابند یا برای گذراندن وقت موضوعات مضحکی از جنبه های خاصی بشنوند، غافل از اینکه کتاب ملل و نحل شهرستانی برای مقاصد آنان جالب تر از آن محافل است.
چیزی که هست اگر نادانی نویسنده خنده آور باشد، از این نظر که در محققان مسلمین کسی پیدا شود که از بدگوئی درباره یکی از ملت های خودش، خوشش بیاید ولی نداند چگونه بدگوئی کند؛ گریه آور است آری اگر او چیزهائی بنویسد که ناشی از نادانی آمیخته با بدخواهی، از یک طرف، و ناشی از تهمت های دروغین، از طرف دیگر باشد، برای این امر باید گریه کرد.
ای کاش او قبل از نوشتن، از احوال این قوم و عقائد و تاریخ و رجالشان،
کاوش می کرد، و گناه چیزهائی را که به آنها بسته است، گردن نمی گرفت، و به گمراهی کورکورانه نمی افتاد، و چیزی که نمی دانست نمی نوشت.
فان کان لا یدری فتلک مصیبة و ان کان یدری فالمصیبة اعظم
«اگر او نمی داند (و چیز می نویسد) که مصیبتی است و اگر می داند پس مصیبت بزرگتر است»
کاش من می دانستم چه وقت در امر امامت بین امام حسن عسکری و برادرش جعفر که بعد از وفات برادرش مدعی امامت شد، اختلاف روی داده؟!
و آیا علی بن فلان طاحن که مقدمات کار جعفر را فراهم ساخت، و مردم را به او سوق داد کیست؟ و در چه وقتی خلق شده؟ و کی از دنیا رفته است؟ و من نمی دانم این شخص مجهول کدام هی بن بی است؟ و آیا او برای خود در عالم وجود جائی پیدا کرد؟ من که نمی دانم، شهرستانی هم نمی داند، ستاره شناس نیز نمی دادند.
و چگونه جعفر را فارس بن حاتم بن ماهویه توانست کمک کند در حالیکه او را جنید به امر پدرش امام علی الهادی (ع) کشته بود؟!
و آیا محمّدی که امام حسن عسکری را بجای گذارد کی بود؟ آیا او امام محمّد جواد است؟ او که کسی را جز فرزندش امام هادی (ع) به جای خود نگذارد، یا او ابو جعفر محمّد بن علی صاحب قبه مقدسه نزدیک بلد (معروف به سید محمّد) است، او هم که در زمان حیات پدر بزرگوارش که امامت برای پدرش مستقر بود از دنیا رفت. او چه وقت امام بود و چه موقع ادعای امامت کرد تا کسی را جای خودش بگذارد؟!
و آیا آنها که امام حسن عسگری را آزمودند و دانستند او علمی ندارد، چه کسانی بودند؟ و اینان چگونه علم را نزد جعفر یافتند که چیزی از او غیر از ادعای باطل امامت بعد از برادرش شناخته نشده است؟ و نهایت حسن نیّتی که ما درباره او ابراز می کنیم آن است که موفق به توبه شده باشد. ولی در جائی از علم او چیزی در دست نیست، و در شرح حالش در هیچ کتابی به کمترین فضیلتی از او بر نمی خوریم. و در هیچ کتاب حدیثی هیچگونه علمی از علمهائی که شهرستانی برای او ادعا می کند، و برای او خوابش را می بیند دیده نمی شود. ولی حسن- عسکری (ع) را در کتابهای شرح حال، و فهرست های هر دو فرقه، به علم و وثوق یاد می کنند، و کتابهای علمی و حدیثی ما از تعالیم و معارفش آکنده است.
و آیا آنان که پیروان حسن (ع) را «حماریه» نامیدند، کیانند؟ بلی به اهل بیت نبوت همیشه، رشگ می برده اند، از این رو برای هر کدام از آنها در زمانشان، کسانی پیدا می شدند که به آنها بدگوئی کرده، پیروانشان را ناسزا گویند، ولی این بدگوئی ها برای آنان و پیروانشان هیچگاه لقب نمی شود، این فحاشیها و بدگوئی ها، جمع می شود. و مانند کثافتها که به جاهای پست می ریزد، جای پست خودش را پیدا می کند.
و آیا چه موقع حسن بن علی بن فضّال در عهد امام حسن عسگری وجود داشته؟ تا از امام حسن عسکری به جعفر باز گردد. روزی که ابن فضّال در سال 221 وفات کرد هنوز نطفه حسن (ع) و جعفر، منعقد نشده بود و پدر بزرگوارشان امام هادی متولد 212، هنوز به سن بلوغ نرسیده بود.
و آیا چه کسی برای امام علی الهادی دختری به نام فاطمه، نقل کرده تا کسی قائل به امامتش گردد؟ امام هادی از اولاد ذکور تنها حسن، حسین و جعفر و از اولاد اناث فقط «علیّه» را به اتفاق مورخین از خود، به جای نهاد.
این بود، مجموع نادانیها و تهمت های طبله عطاری شهرستانی که صفحه ای از کتابش و برگی از تاریخ زندگی اش را بدانها سیاه و تباه کرده، و چه بسیار صفحاتی نظیر این صفحه دارد که جز نادانی عامل دیگری او را به این پرتگاه سقوط، سوق نداده است. تا جائیکه درباره امام هادی که در مورد آن حضرت و پدرش به
اشتباه افتاده بود، به اشتباهی بزرگ تر افتاده، می گوید مدفنش در قم «1» است در صورتیکه سامرای مشرفه، به مرقد مطهّر او و در کنار او مرقد فرزند پاکش امام عسکری که سال ها پیش از شهرستانی در آن دفن شده اند، می درخشد، همان قبه زرین که به آسمان بلند می بالد، و بر روشنائی هوش و خرد برتری می جوید و این فرهنگ ها و تواریخ است که متفقا این مرقد مقدس را از آن او و فرزند او میدانند لی شهرستانی اینها همه را نمی داند.
8- امتیازات شیعه در نظر شهرستانی:
گوید: از خصوصیات شیعه: عقیده به تناسخ، حلول و تشبیه است 2 ر 25
پاسخ- «آیا شما را آگاه سازم بر چه کسی شیاطین فرود آید؟ بر هر دروغگوی گنهکار «2»»
بین شما و عقائد شیعه که در کتابهای کلامی آنها از قدیم و جدید مدوّن است هیچگونه مانع و رادعی نیست، شما دستتان را به هر کدام گشودید، کسی آن را کوتاه نمی کند و یا چون نگاه کردید کسی، جلو چشم شما را نمی گیرد. چشم خود و دیده بصیرتتان را دقیقا بگشائید یا از هر کس می خواهید از علما و عرفای شیعه بپرسید حتی حاضریم با شما تنازل کرده به نادانهاشان مراجعه کنیم و از این عقائدی که شهرستانی در قرون وسطی به شیعه نسبت داده و طه حسین و امثالش در قرون اخیر نسبت می دهند پرسش بعمل آورید، از آنها بپرسید آیا شما برای معتقدان به این عقائد ارزش دینی قائلید و آنانرا مسلمان می دانید؟! به این ترتیب ارزش کتاب شهرستانی و پایگاه امانت داری او را خواهید دانست.
من در فرهنگ سخن دانی تعبیری که بتواند حقیقت شهرستانی و کتابش را معرفی کند نمی یابم این مقدار از دروغها و ادعاهای باطلش از نشاندادن کنه معایب
و پیچیدگیهای روح او کوتاه است، چیزی که هست معاصرش محمّد خوارزمی چنانکه در معجم البلدان 5 ر 315 آمده است، سخنی دارد که می تواند روحیه او را نشان دهد و این صریح کلام اوست. بعد از بیان مشایخش در فقه و اصول و حدیث گوید:
«اگر اشتباهاتش در عقائد و میلش به کفر و الحاد، نبود حقا او امام می گردید بسیاری از اوقات ما از فضل فراوان و عقل کامل او تعجب می کنیم که چگونه او به چیزی که هیچ اصلی ندارد، متمایل گشته، و امری را که هیچ دلیلی از عقل و نقل با آن مساعد نیست، اختیار کرده است.
نعوذ باللّه من الخذلان و الحرمان من نور الایمان.
و این نیست جز به خاطر روی گرداندنش از نور شریعت و سرگرمی به تیرگیهای فلسفه. میان ما و او گفتگوها و بحث هائی درگیر شد، او در طرفداری از مذاهب فلاسفه و دفاع از آنها مبالغه می کرد. من بسیاری از مجالس وعظ او را حاضر شدم نه یک جمله قال اللّه یا قال رسول اللّه (ص) در بیانش بود و نه پاسخ به مسائل شرعی، و خدا بحالش آگاه تر است».
آیا دیده ای آنکس که هوای نفسش را خدای خود گیرد، و خدایش او را با آگاهیش گمراه سازد، و بر گوش و دلش مهر زند و بر دیده اش پرده افکند بدین صورت آیا چه کسی جز خدا می تواند او را هدایت کند، چرا متذکر نمی شوید؟ «1»
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 3، ص: 204
1- گوید: «هشام بن حکم» متکلّم شیعه قائل است که خداوند جسمی است دارای ابعاد در هفت وجب خودش، و در جای مخصوص، و جهت خاصی قرار گرفته «2»
2- هشام درباره علی گوید: او خدای واجب الطاعة است.
3- هشام بن سالم گوید: خدا به صورت انسانی است که در بالا تو خالی و در زیر تو پر، و او نوری است درخشان، نور افشانی می کند. دارای حواس خمس است و دستی و پائی و بینی ای و گوش و چشمی و دهانی دارد، با موهای بلند سیاهی برگوشهایش و او نوری است سیاه ولی گوشت و خون نیست- و این هشام گناه را بر پیغمبران با اعتقاد به عصمت ائمه، جائز می داند.
4- «زرارة بن اعین» می گوید: خداوند قبل از پیدایش صفاتش نه عالم بود، نه قادر، نه حیّ نه بصیر، نه مرید و نه متکلّم.
5- «ابو جعفر محمّد بن نعمان» گوید: خداوند نوری است به صورت انسان ولی جسم نیست.
6- «یونس بن عبد الرحمن» قمی: فرشتگان را حامل عرش پندارد و عرش را حامل پروردگار، و او یکی از شیعیان مشبّهه «3» است که در این باره کتابهائی هم
برای اهل تشبیه تألیف کرده است.
پاسخ- مسلما اینها عقائد باطلی است ولی او این اباطیل را به آن عده از رجال شیعه افترا بسته که پیروان جدّی أئمه خود می باشند و همچون سایه، دنبال رهبران خود گام بر می دارند، و در هر نوع عقیده، آموزش، حکمت، رای، و نظری که ابراز می دارند، از پیشوایان خود برهانی قاطع، و بیانی صریح، و غیر قابل تردید دارند.
از این مطلب که بگذریم، این بزرگان نامبرده را، احادیثی است که در کتابهای شیعه در زمینه عقائد، احکام، و معارف الهی منتشر شده و در دسترس عموم است، این آثار نفیس که دیدگان را مجذوب، و دلها را شیفته خود کرده، درست با تهمت های این مرد، نسبت معکوس دارد.
بیائید به بینید، این کتابها، و این آثار جاودانه آنان است، نه تنها کمترین ارتباطی با این نسبتها در بین نیست، بلکه با زبانی صریح و قاطع نسبت های وارده را محکوم و مخالف آنها را ابراز می دارد.
تعریف و تمجیدی که ائمه دین (ع) از آنها کرده اند، مشهور است. هر گاه از یکی از آنان یک مورد از این آراء سخیف را می دانستند به جای تعریف، حملات سختی بر آنها می کردند تا گروه شیعه از فریب خوردن از ناحیه آنان در امان بمانند چنانکه این عمل را در مورد بدعت گذاران و گمراهان نشان دادند.
و این دانشمندان علم رجال شیعه اند که شرح احوالشان را به تفصیل متعرض شده و همه به یک سخن آنا را از هر نوع بد اندیشی منزّه دانسته اند. بدیهی است علمای شیعه بهتر از دیگران آنان را می شناسند مخالفانشان از آنها دورند و آشنائی- هائی نسبت به آنان و احوالشان ندارند و با آنها در نشست و برخاست نبوده اند.
در میان شیعه از قدیم الایام تا امروز کسی نیست که فرقه هائی به نام: «هشامیة» «زراریه»، «یونسیه» و … فرق دیگری را که شهرستانی و دیگران به شیعه نسبت داده اند، به پذیرد و یا حتی بشناسد.
شیخ علامه «ابو بکر بن عتایقی» حلی در رساله ای که در نحل موجوده (فرقه- های موجود) به خط خود دارد، این فرقه ها را نفی کرده؛ و سید «مرتضی علم- الهدی» در «الشافی» و سید علامه «مرتضی الرازی» در «تبصرة العوام» نسبت هائی را که به شیعه داده اند همه را تکذیب کرده و گوید: این نسبت ها جز در کتب مخالفان فکری شیعه به منظور بی ارزش جلوه دادن آنها در مقابل عموم، در جای دیگر دیده نمی شود، در مقابل، شیعیان که با آنها (هشام، زراره و …) مربوطند و بیش از دیگران به افکارشان نزدیک، این تهمت را نمی شناسند، و نمی پذیرند، و در کتابهاشان چیزی از این قبیل دیده نمی شود، و آنچه دیده می شود خلاف این نسبت ها است.
چنانکه آیة اللّه «علامه حلّی» در «مناهج الیقین» و دیگر اعلام شیعه وجود هیچکدام از این فرق را قبول ندارند.
حال آیا این مرد می تواند دلیلی بر اثبات این دعاوی خود، در مقابل امامیه ارائه دهد؟ نه و اللّه.
و آیا در کتب کلام و تاریخ قبل از خلقت شهرستانی، به هشام نسبت عقیده به الوهیت علی داده شده است؟! نه و اللّه.
و آیا هیچ انسان چیزی دیده، یا گوشهایش و لو یک کلمه از کتابهائی که به «یونس بن عبد الرحمن» نسبت می دهد که در تشبیه نوشته، شنیده است؟! نه و اللّه حتی شهرستانی هم نه دیده، و نه شنیده است.
از اینها شگفت تر گوید:
7- پس از وفات «علی بن محمّد العسکری» بار دیگر شیعه اختلاف کرد، گروهی امامت «جعفر بن علی» را پذیرفتند، و برخی به امامت «حسن بن علی» قائل شدند، و آنها رئیسی داشتند که او را «علی بن فلان طاحن» می گفتند، او به بحث های مذهبی وارد بود، مقدمات کار جعفر بن علی را فراهم ساخت، و مردم را به او سوق داد و «فارس بن حاتم بن ماهویه» به او کمک می رساند، و دلیلش این بود که وقتی محمّد ازدنیا رفت و حسن عسکری را به جای گذارد، گفتند ما حسن را امتحان کردیم و فهمیدیم او علمی ندارد، و کسانی را که به امامت حسن قائل اند «حماریه» نامیدند، و کار جعفر پس از وفات حسن بالا گرفت، و دلیل آوردند که حسن چون بدون فرزند از دنیا رفت، پس امامتش باطل شد، زیرا امام باید پیوسته فرزند داشته باشد.
و جعفر میراث حسن را، با وجود ادعائی که علیه او شده بود، مبنی بر اینکه برخی از کنیزان حسن و یا دیگر کسان از او بار دارند، تصاحب کرد. و کارشان نزد سلطان و مردم و عارف و عامی بر ملا گردید و کسانی که به امامت حسن قائل بودند متفرق شده اصناف کثیری را تشکیل دادند، فرقه ای بر امامت جعفر ثابت مانده و بسیار کسان که به امامت حسن قائل بودند به او رجوع کردند یکی از آنها حسن بن علی بن فضال یکی از بزرگترین شخصیت ها و دانشمندان شیعه است که فقه و حدیث بسیار می داند.
آنگاه بعد از جعفر به علی بن جعفر و فاطمه بنت علی خواهر جعفر گرویدند.
و گروهی دیگر علی بن جعفر، را امام دانستند نه فاطمه، بانوی نامبرده را، آنگاه پس از مرگ علی و فاطمه به اختلافی سخت گرفتار آمدند.
پاسخ- مردم به کاباره ها، و تآترها می روند تا موضوعات تفریحی و خنده آوری بیابند یا برای گذراندن وقت موضوعات مضحکی از جنبه های خاصی بشنوند، غافل از اینکه کتاب ملل و نحل شهرستانی برای مقاصد آنان جالب تر از آن محافل است.
چیزی که هست اگر نادانی نویسنده خنده آور باشد، از این نظر که در محققان مسلمین کسی پیدا شود که از بدگوئی درباره یکی از ملت های خودش، خوشش بیاید ولی نداند چگونه بدگوئی کند؛ گریه آور است آری اگر او چیزهائی بنویسد که ناشی از نادانی آمیخته با بدخواهی، از یک طرف، و ناشی از تهمت های دروغین، از طرف دیگر باشد، برای این امر باید گریه کرد.
ای کاش او قبل از نوشتن، از احوال این قوم و عقائد و تاریخ و رجالشان،
کاوش می کرد، و گناه چیزهائی را که به آنها بسته است، گردن نمی گرفت، و به گمراهی کورکورانه نمی افتاد، و چیزی که نمی دانست نمی نوشت.
فان کان لا یدری فتلک مصیبة و ان کان یدری فالمصیبة اعظم
«اگر او نمی داند (و چیز می نویسد) که مصیبتی است و اگر می داند پس مصیبت بزرگتر است»
کاش من می دانستم چه وقت در امر امامت بین امام حسن عسکری و برادرش جعفر که بعد از وفات برادرش مدعی امامت شد، اختلاف روی داده؟!
و آیا علی بن فلان طاحن که مقدمات کار جعفر را فراهم ساخت، و مردم را به او سوق داد کیست؟ و در چه وقتی خلق شده؟ و کی از دنیا رفته است؟ و من نمی دانم این شخص مجهول کدام هی بن بی است؟ و آیا او برای خود در عالم وجود جائی پیدا کرد؟ من که نمی دانم، شهرستانی هم نمی داند، ستاره شناس نیز نمی دادند.
و چگونه جعفر را فارس بن حاتم بن ماهویه توانست کمک کند در حالیکه او را جنید به امر پدرش امام علی الهادی (ع) کشته بود؟!
و آیا محمّدی که امام حسن عسکری را بجای گذارد کی بود؟ آیا او امام محمّد جواد است؟ او که کسی را جز فرزندش امام هادی (ع) به جای خود نگذارد، یا او ابو جعفر محمّد بن علی صاحب قبه مقدسه نزدیک بلد (معروف به سید محمّد) است، او هم که در زمان حیات پدر بزرگوارش که امامت برای پدرش مستقر بود از دنیا رفت. او چه وقت امام بود و چه موقع ادعای امامت کرد تا کسی را جای خودش بگذارد؟!
و آیا آنها که امام حسن عسگری را آزمودند و دانستند او علمی ندارد، چه کسانی بودند؟ و اینان چگونه علم را نزد جعفر یافتند که چیزی از او غیر از ادعای باطل امامت بعد از برادرش شناخته نشده است؟ و نهایت حسن نیّتی که ما درباره او ابراز می کنیم آن است که موفق به توبه شده باشد. ولی در جائی از علم او چیزی در دست نیست، و در شرح حالش در هیچ کتابی به کمترین فضیلتی از او بر نمی خوریم. و در هیچ کتاب حدیثی هیچگونه علمی از علمهائی که شهرستانی برای او ادعا می کند، و برای او خوابش را می بیند دیده نمی شود. ولی حسن- عسکری (ع) را در کتابهای شرح حال، و فهرست های هر دو فرقه، به علم و وثوق یاد می کنند، و کتابهای علمی و حدیثی ما از تعالیم و معارفش آکنده است.
و آیا آنان که پیروان حسن (ع) را «حماریه» نامیدند، کیانند؟ بلی به اهل بیت نبوت همیشه، رشگ می برده اند، از این رو برای هر کدام از آنها در زمانشان، کسانی پیدا می شدند که به آنها بدگوئی کرده، پیروانشان را ناسزا گویند، ولی این بدگوئی ها برای آنان و پیروانشان هیچگاه لقب نمی شود، این فحاشیها و بدگوئی ها، جمع می شود. و مانند کثافتها که به جاهای پست می ریزد، جای پست خودش را پیدا می کند.
و آیا چه موقع حسن بن علی بن فضّال در عهد امام حسن عسگری وجود داشته؟ تا از امام حسن عسکری به جعفر باز گردد. روزی که ابن فضّال در سال 221 وفات کرد هنوز نطفه حسن (ع) و جعفر، منعقد نشده بود و پدر بزرگوارشان امام هادی متولد 212، هنوز به سن بلوغ نرسیده بود.
و آیا چه کسی برای امام علی الهادی دختری به نام فاطمه، نقل کرده تا کسی قائل به امامتش گردد؟ امام هادی از اولاد ذکور تنها حسن، حسین و جعفر و از اولاد اناث فقط «علیّه» را به اتفاق مورخین از خود، به جای نهاد.
این بود، مجموع نادانیها و تهمت های طبله عطاری شهرستانی که صفحه ای از کتابش و برگی از تاریخ زندگی اش را بدانها سیاه و تباه کرده، و چه بسیار صفحاتی نظیر این صفحه دارد که جز نادانی عامل دیگری او را به این پرتگاه سقوط، سوق نداده است. تا جائیکه درباره امام هادی که در مورد آن حضرت و پدرش به
اشتباه افتاده بود، به اشتباهی بزرگ تر افتاده، می گوید مدفنش در قم «1» است در صورتیکه سامرای مشرفه، به مرقد مطهّر او و در کنار او مرقد فرزند پاکش امام عسکری که سال ها پیش از شهرستانی در آن دفن شده اند، می درخشد، همان قبه زرین که به آسمان بلند می بالد، و بر روشنائی هوش و خرد برتری می جوید و این فرهنگ ها و تواریخ است که متفقا این مرقد مقدس را از آن او و فرزند او میدانند لی شهرستانی اینها همه را نمی داند.
8- امتیازات شیعه در نظر شهرستانی:
گوید: از خصوصیات شیعه: عقیده به تناسخ، حلول و تشبیه است 2 ر 25
پاسخ- «آیا شما را آگاه سازم بر چه کسی شیاطین فرود آید؟ بر هر دروغگوی گنهکار «2»»
بین شما و عقائد شیعه که در کتابهای کلامی آنها از قدیم و جدید مدوّن است هیچگونه مانع و رادعی نیست، شما دستتان را به هر کدام گشودید، کسی آن را کوتاه نمی کند و یا چون نگاه کردید کسی، جلو چشم شما را نمی گیرد. چشم خود و دیده بصیرتتان را دقیقا بگشائید یا از هر کس می خواهید از علما و عرفای شیعه بپرسید حتی حاضریم با شما تنازل کرده به نادانهاشان مراجعه کنیم و از این عقائدی که شهرستانی در قرون وسطی به شیعه نسبت داده و طه حسین و امثالش در قرون اخیر نسبت می دهند پرسش بعمل آورید، از آنها بپرسید آیا شما برای معتقدان به این عقائد ارزش دینی قائلید و آنانرا مسلمان می دانید؟! به این ترتیب ارزش کتاب شهرستانی و پایگاه امانت داری او را خواهید دانست.
من در فرهنگ سخن دانی تعبیری که بتواند حقیقت شهرستانی و کتابش را معرفی کند نمی یابم این مقدار از دروغها و ادعاهای باطلش از نشاندادن کنه معایب
و پیچیدگیهای روح او کوتاه است، چیزی که هست معاصرش محمّد خوارزمی چنانکه در معجم البلدان 5 ر 315 آمده است، سخنی دارد که می تواند روحیه او را نشان دهد و این صریح کلام اوست. بعد از بیان مشایخش در فقه و اصول و حدیث گوید:
«اگر اشتباهاتش در عقائد و میلش به کفر و الحاد، نبود حقا او امام می گردید بسیاری از اوقات ما از فضل فراوان و عقل کامل او تعجب می کنیم که چگونه او به چیزی که هیچ اصلی ندارد، متمایل گشته، و امری را که هیچ دلیلی از عقل و نقل با آن مساعد نیست، اختیار کرده است.
نعوذ باللّه من الخذلان و الحرمان من نور الایمان.
و این نیست جز به خاطر روی گرداندنش از نور شریعت و سرگرمی به تیرگیهای فلسفه. میان ما و او گفتگوها و بحث هائی درگیر شد، او در طرفداری از مذاهب فلاسفه و دفاع از آنها مبالغه می کرد. من بسیاری از مجالس وعظ او را حاضر شدم نه یک جمله قال اللّه یا قال رسول اللّه (ص) در بیانش بود و نه پاسخ به مسائل شرعی، و خدا بحالش آگاه تر است».
آیا دیده ای آنکس که هوای نفسش را خدای خود گیرد، و خدایش او را با آگاهیش گمراه سازد، و بر گوش و دلش مهر زند و بر دیده اش پرده افکند بدین صورت آیا چه کسی جز خدا می تواند او را هدایت کند، چرا متذکر نمی شوید؟ «1»
الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج 3، ص: 204