اولین دایرةالمعارف دیجیتال از کتاب شریف «الغدیر» علامه امینی(ره)
۲۲ آذر ۱۴۰۳

راویان دروغگو و جاعلان حدیث | حرف «ح»

متن فارسی

150- حارث بن عبد الرحمن بن سعد مثنی دمشقی، غلام مروان بن حکم، یا غلام ابی الجلال کذاب است «4».
151- حامد بن آدم مروزی، کذاب است و از کسانی است که مشهور به وضع حدیث است «5».
152- حباب بن حبله دقاق، کذاب است «6».
153- حبیب بن ابی حبیب ابو محمد مصری، متوفی در 218 ه کاتب مالک بوده، ولی حدیث ساز و از دروغگوترین افراد است و حدیث‏هایش همه ساختگی است «7».
154- حبیب ابن ابی حبیب خرططی مروزی، کذاب و به نام ثقات حدیثمی‌ساخته است «1».
155- حبیب بن جحدر، که احمد و یحیی او را تکذیب کرده‌اند «2».
156- حرب بن میمون عبدی ابو عبد الرحمن بصری مجتهد و عابد، ولی از دروغگوترین افراد است و در سال صد و هشتاد و چند فوت کرده است «3».
157- حسان بن غالب مصری، اخبار را دگرگون می‌کرده و از افراد مورد اعتماد مطالبی را روایت می‌نموده که جز بر سبیل اعتبار نقل آنها روا نیست. او از مالک احادیث ساختگی نقل کرده است «4».
158- حسن بن حسین بن عاصم هسنجانی، که محمد بن ایوب گفته است:ما و علی بن شهاب شکی درباره اینکه او کذاب است، نداریم «5».
159- حسن بن دینار ابو سعید تمیمی، کذاب است و مورد اعتماد نیست «6».
160- حسن بن زیاد ابو علی لؤلؤی، کوفی، متوفی در سال 204 ه که یکی از فقها، اصحاب ابی حنیفة بوده کذاب و خبیث و متروک الحدیث و غیر مورد اعتماد و غیر مأمون است «7» و ابن کثیر در نهایة ج جلد 5 صفحه 354 گفته است: بسیاری از ائمه او را ترک کرده و تصریح به دروغگوئیش نموده‌اند.
161- حسن بن شبل کرمینی بخاری، شیخ کذاب و از جمله کسانی است که حدیث می‌ساخته است «8».
162- حسن بن عثمان، ابو سعید تستری، کذاب و حدیث ساز است «1».
163- حسن بن طیب بلخی، متوفی در سال 307 ه خبری را که نشنیده بوده حدیث می‌کرده است. از «مطین» نقل شده که گفته است او کذاب و حدیث دزد بوده است «2».
164- حسن بن علی اهوازی ابو علی، متوفی در سال 446 ه در حدیث و قرائت کذاب است او از دروغگوترین افراد است. کتابی تصنیف کرده در آن احادیث ساختگی و چیزهای فضیحت آور نقل کرده است «3».
165- حسن بن علی ابو علی نخعی، معروف به ابی الاشنان، که ابن عدی گفته است: او را در بغداد دیدم که دروغ‏های فاحش می‌گفت و از مردمی که ندیده بود، حدیث می‌کرد و احادیثی را که اختصاص به قومی داشته، به دیگران می‌چسبانده است «4».
166- حسن بن علی بن زکریا ابو سعید عدوی بصری، متوفی در سال 317 یا 318 و یا 319 ه شیخ کم حیا و کذاب و تهمت زننده است و به نام رسول خدا حدیث می‌ساخته و دزدی حدیث می‌کرده و آن را به دیگران نسبت می‌داده و از مردمی که نمی‌شناخته، حدیث می‌کرده و بر رسول خدا دروغ نسبت می‌داده است. ابن حبان گفته است: شاید او از ثقات بیش از هزار حدیث ساختگی نقل کرده است «5».
167- حسن بن علی بن عیسی ازدی معانی، حدیث ساز است. از مالکاحادیث موضوعه روایت کرده است «1».
168- حسن بن عمارة بن مضرب، ابو محمد کوفی، متوفی در سال 153 ه فقیه بزرگ و کذاب و متروک الحدیث و حدیث ساز بوده است. شعبه گفته است: هر کس می‌خواهد به دروغگوترین افراد بنگرد، به حسن بن عمارة نگاه کند «2».
169- حسن بن عمرو بن سیف عبدی، کذاب و متروک الحدیث است «3».
170- حسن بن غالب ابو علی تمیمی، معروف به ابن مبارک مقری، متوفی در سال 458 ه که سمرقندی گفته است: او کذاب است «4».
171- حسن بن غفیر مصری عطار، کذاب و حدیث ساز است «5».
172- حسن بن محمد ابو علی کرمانی شرقی، متوفی در سال 495 ه در راه طلب حدیث مسافرت کرده و همت در جمع آن داشته و از افراد زیادی حدیث شنیده و در او عبادت و دین و زهد بوده و نماز شب می‌خواند، لیکن چیزهائی را که نشنیده نیز روایت کرده، در نتیجه شنیده‌هایش را فاسد کرده است و مؤتمن ابو نصر، درباره‌اش می‌گفت: او کذاب است «6».
173- حسن بن یزید مؤذن بغدادی، حدیثش مورد انکار است سندها را دگرگون می‌کرده و از افراد مورد اعتماد چیزهائی نقل می‌کرده که شبیه به احادیث اهل صدق نبوده است «7».
174- حسن بن واصل کذاب است. و گفته شده که فرزند پول است «8».
175- حسین بن ابراهیم کذاب و دجال و حدیث ساز است، او احادیث نمازهای شب‏ها و روزها را ساخته است «1».
176- حسین بن ابی السری «متوکل» عسقلانی، متوفی در سال 240 ه کذاب است»
177- حسین بن حمید بن ربیع کوفی خزار متوفی در سال 282 ه کذاب پسر کذاب پسر کذاب است «3».
178- حسین بن داود ابو علی بلخی، متوفی در سال 282 ه حدیث ساز است و مورد اعتماد نیست. حدیثش ساختگی است. او از یزید بن هارون از حمید بن انس نسخه‌ای را روایت کرده که اکثرش ساختگی است«4».
179- حسین بن عبد اللّه بن ضمیره حمیری، کذاب و متروک الحدیث است.
گفتارش ارزش ندارد. و با هیچ غیر ثقة و غیر مأمونی برابر نیست «5».
180- حسین بن عبید اللّه (عبد اللّه) عجلی ابو علی، به نام افراد مورد اعتماد حدیث می‌ساخته است «6».
181- حسین بن علوان بن قدامة ابو علی، در بغداد سنه 200 ه حدیث می گفته، اما کذاب و خبیث و حدیث ساز بوده است «7».
182- حسین بن فرج خیاط، کذاب و حدیث دزد بوده است «1»
183- حسین بن قیس، ملقب به حنش کذاب است. احادیثش جدا نا درست است و نباید حدیثش نوشته شود «2».
184- حسین بن محمد ابو عبد اللّه خالع بغدادی، متوفی در سال 422 ه که ابو الفتح صواف مصری گفته است: من در بغداد از کسانی که گفته می‌شد دروغگو هستند، چیزی ننوشته‌ام مگر از چهار نفر که یکی از آنها عبد اللّه خالع بوده است «3».
185- حسین بن محمد بزری، متوفی در سال 423 ه کذاب است. و یکی از مشایخ دروغگوی بغداد بوده است «4».
186- حصن بن عمر ابو عمر احمسی کوفی، کذاب منکر الحدیث و گفتارش پوچ است «5».
187- حفص بن سلیمان ابو عمر اسدی بزار، متوفی در سال 180 ه و گفته شده نزدیک به 190 ه فوت کرده است. او حفص بن ابی داود قاری، نزیل بغداد است که کذاب و متروک الحدیث و حدیث ساز و باطل گو است «6». و ابو حاتم گفته است:
او متروک الحدیث است گفتارش قابل تصدیق نیست. و ابی عدی گفته است:
حدیثهایش محفوظ نیست و ابن حبان گفته است: سندها را دگرگون می‌کرده و مراسیل را بالا می‌برده و برای آنها سند درست می‌کرده است «7».
188- حفص بن عمر الرفا که ابو حاتم گفته است: او کذاب و نسیان در حدیث داشته است. از شعبه حدیثی روایت کرده که دروغ بوده است «8».
189- حفص بن عمر بن دینار ایلی که ابو حاتم درباره‌اش گفته است: شیخ کذابی است و عقیلی گفته است: از ائمه روایت‏های نادرست نقل می‌کرده و «ساوجی» گفته: او دروغگو بوده است «1».
190- حفص بن عمر رازی، دروغگو بوده است «2».
191- حفص بن عمر حبطی رملی، نزیل بغداد، مورد اعتماد نبوده، احادیثش مأمون از دروغ نیست «3». و ازدی گفته است: او متروک الحدیث است. و ابن عدی گفته است: جز چند حدیث الباقی احادیثش مورد اعتماد و محفوظ نیست او از مشایخ به نادرست حدیث نقل می‌کرده است «4».
192- حفص بن عمر قاضی حلب، کذاب و حدیث ساز بوده است. ابو حیان گفته است: او از ثقات احادیث ساختگی روایت می‌کرده که نمی‌شود طبق آنها عمل کرد «5».
193- حفیدة بن کثیر بن عبد اللّه، کذاب است. شافعی گفته است: او رکنی از ارکان دروغ است «6».
194- حکم بن عبد اللّه ابو سلمة، کذاب و حدیث ساز است. از طریق زهری از ابن مسیب حدود پنجاه حدیثی که اصل نداشته روایت کرده است «7».
195- حکم بن عبد اللّه ایلی، غلام حارث بن حکم بن ابی العاص،کذاب و دروغ ساز است. احمد گفته است: تمام احادیثش ساختگی است «1».
196- حکم بن عبد اللّه ابو المطیع بلخی فقیه، مصاحب ابی حنیفه، کذاب و حدیث ساز است. و ابن عدی گفته است: ضعف او در حدیث آشکار است، عموم چیزهائی که روایت می‌کند قابل اعتماد و عمل نیست. او در سال 199 ه فوت کرده است «2».
197- حکم بن مصقلة، که ازدی گفته است: او کذاب است «3».
198- حماد بن عمرو نصیبی، کذاب و حدیث ساز است و به نام ثقات احادیثی وضع می‌کرده که جز برای تعجب، نوشتن آنها روا نبود. یحیی بن معین گفته است: او از افرادی است که معروف به دروغ و حدیث سازی است «4».
199- حماد بن ابی حنیفة امام حنفی‌ها (نعمان بن ثابت کوفی) که جریر او را تکذیب کرده و به قتیبه گفت: به او بگو: ترا با حدیث چه کار؟ روش تو دعوی و دشمنی است. و ابن عدی گفته است: برای او روایت درستی نمی‌شناسم «5».
200- حماد بن ابی یعلی دیلمی کوفی، شهیر به حماد الرّوایة، متوفی در سال 155 ه که مشهور به دروغ در روایت و شعر بوده، اشعاری می‌ساخته و آنها را به پیشینیان نسبت می‌داده تا جائی که گفته‌اند که او شعر را فاسد کرده است «6».
201- حماد مکی، از دروغگویان بوده است «7».
202- حمزة بن حمزه جزری، کذابی حدیث ساز بوده، حدیثش پشیزیارزش نداشته، تمام روایت شده‌هایش ساختگی بوده است «1».
203- حمزة بن حسین دلال، متوفی در سال 428 ه، کذاب است «2».
204- حمید بن ربیع ابو الحسن لخمی خزاز کوفی، متوفی در سال 358 ه.یحیی بن معین درباره‌اش گفته است: دروغگویان زمان ما چهار نفرند:حسین بن عبد الاول، ابو هشام رفاعی، حمید بن ربیع و قاسم بن ابی شیبة.آنگاه گفته است: او کذاب، خبیث، غیر ثقة و غیر مأمون از دروغ و اشتباه است.و ابن عدی گفته است: او حدیث می‌دزدیده و روایات بی سند را سند دار می‌کرده است «3».
205- حمید بن علی بن هارون قیسی، که حاکم گفته است: او کذاب و خبیث است. در بصره بعد از سیصد سال از عبد الواحد بن غیاث و شاذ کونی، احادیث موضوعه حدیث کرده است. و نقاش نیز، نظیر این گفته است«4».

الغدیر فی الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 333

متن عربی

حرف الحاء المهملة

150- حارث بن عبد الرحمن بن سعد المثنى الدمشقی: مولى مروان بن الحکم أو مولى أبی الجُلَاس «1»، کذّاب. تاریخ الشام (3/442).

151- حامد بن آدم المروزی: کذّاب، ممّن اشتهر بوضع الحدیث. میزان الاعتدال»

 (1/208)، مجمع الزوائد (1/37).

152- حُبَاب بن جَبَلة الدقّاق: کذّاب. میزان الاعتدال «3» (1/208).

153- حبیب بن أبی حبیب أبو محمد المصری المتوفّى (218): کاتب مالک، کان یضع الحدیث، کان من أکذب الناس، أحادیثه کلّها موضوعة «4». تهذیب التهذیب (2/181)، میزان الاعتدال (1/210)، تذکرة الموضوعات (ص 90)، أسنى المطالب (ص 216) اللآلئ المصنوعة (1/8، 230)، خلاصة التهذیب (ص 60)، مجمع الزوائد (9/74)، تاریخ بغداد (13/396).

154- حبیب بن أبی حبیب الخرططی المروزی: کذّاب، کان یضع الحدیث على

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 334

الثقات «1». میزان الاعتدال (1/209)، تهذیب التهذیب (1/182)، اللآلئ المصنوعة (1/14).

155- حبیب بن جحدر: کذّبه أحمد و یحیى. لسان المیزان «2» (2/169).

156- حرب بن میمون العبدی أبو عبد الرحمن البصری: مجتهد عابد، هو أکذب الخلق، توفّی سنة بضع و ثمانین و مائة «3». تهذیب التهذیب (2/227)، خلاصة التهذیب (ص 63).

157- حسّان بن غالب المصری: کان یقلّب الأخبار، و یروی عن الأثبات الملزقات، لا تحلُّ الروایة عنه إلّا على سبیل الاعتبار، له عن مالک أحادیث موضوعة. میزان الاعتدال «4» (1/223).

158- الحسن بن الحسین بن عاصم الهسنجانی: قال محمد بن أیّوب: کنّا لا نشکُّ نحن و علیُّ بن شهاب أنّه کذّاب. لسان المیزان «5» (2/200).

159- الحسن بن دینار أبو سعید التمیمی: کذّاب، لیس بثقة «6». تهذیب التهذیب

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 335

 (2/276)، لسان المیزان (2/205)، اللآلئ المصنوعة (2/173).

160- الحسن بن زیاد أبو علیّ اللؤلؤی الکوفی المتوفّى (204): أحد الفقهاء من أصحاب أبی حنیفة، کذّاب خبیث متروک الحدیث، غیر ثقة و لا مأمون «1». تاریخ بغداد (7/317)، میزان الاعتدال (1/228). و قال ابن کثیر فی البدایة و النهایة «2» (5/354): ترکه غیر واحد من الأئمّة، و صرّح کثیر منهم بکذبه.

161- الحسن بن شبل الکرمینی البخاری: شیخ کذّاب، من جملة من یضع الحدیث. میزان الاعتدال «3» (1/229).

162- الحسن بن عثمان أبو سعید التستری: کذّاب، یضع الحدیث و یسرقه «4». میزان الاعتدال (1/233)، لسان المیزان (2/220)، اللآلئ المصنوعة (2/193).

163- الحسن بن الطیّب البلخی المتوفّى (307): حدّث بما لم یسمع عن مطین، کذّاب، حدّث بأحادیث سرقها «5». میزان الاعتدال (1/233).

164- الحسن بن علیّ الأهوازی أبو علیّ المتوفّى (446): کذّاب فی الحدیث و القراءة، کان من أکذب الناس، صنّف کتاباً أتى بالموضوعات و فضائح «6». میزان الاعتدال (1/237)، اللآلئ المصنوعة (1/15).

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 336

165- الحسن بن علیّ أبو علیّ النخعی، المعروف بأبی الأشنان: قال ابن عدی «1»: رأیته ببغداد یکذب کذباً فاحشاً و یحدِّث عن قوم لم یرهم، و کان یلزق أحادیث قوم تفرّدوا به على قوم لیس عندهم «2». تاریخ بغداد (7/377)، میزان الاعتدال (1/236).

166- الحسن بن علیّ بن زکریّا أبو سعید العدوی البصری المتوفى (317، 318، 319): شیخ قلیل الحیاء، کذّاب أفّاک یضع الحدیث على رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم، و یسرق الحدیث و یلزقه على قوم آخرین، و یحدِّث عن قوم لا یُعرفون، و عامّة ما حدّث- إلّا القلیل- موضوعات یُتیقّن أنّه هو الذی وضعه، کذّاب على رسول اللَّه صلى الله علیه و آله و سلم، یقول علیه ما لم یقل، قال ابن حبّان «3»: لعلّه قد حدّث عن الثقات بالأشیاء الموضوعات ما یزید على ألف حدیث «4». تاریخ بغداد (7/383)، میزان الاعتدال (1/236)، طبقات الحفّاظ (3/32)، شذرات الذهب (2/281)، اللآلئ المصنوعة (1/59، 226).

167- الحسن بن علیّ بن عیسى الأزدی المعانی: وضّاع، روى عن مالک أحادیث موضوعة. تاریخ الشام «5» (4/230).

168- الحسن بن عُمارة بن المُضرّب أبو محمد الکوفی المتوفّى (153): فقیه کبیر کذّاب، ساقط متروک، و کان یضع الحدیث. قال شعبة: من أراد أن ینظر إلى أکذب

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 337

الناس فلینظر إلى الحسن بن عمارة «1». تاریخ بغداد (7/349)، میزان الاعتدال (1/239)، إرشاد الساری (6/73).

169- الحسن بن عمرو بن سیف العبدی: کذّاب، متروک «2». تهذیب التهذیب (2/311)، میزان الاعتدال (1/239).

170- الحسن بن غالب أبو علیّ التمیمی المعروف بابن مبارک المقری المتوفّى (458): قال السمرقندی: کان کذّاباً «3». المنتظم (8/243)، البدایة و النهایة (12/94).

171- الحسن بن غُفَیر المصری العطّار: کذّاب، کان یضع الحدیث. میزان الاعتدال «4» (1/240).

172- الحسن بن محمد أبو علیّ الکرمانی الشرقی المتوفّى (495): رحل فی طلب الحدیث و عنى بجمعه و سمع الکثیر، و کان فیه دین و عبادة و زهد، یصلّی اللیل؛ لکنّه روى ما لم یسمع فأفسد ما سمع، و کان المؤتمن أبو نصر یقول: هو کذّاب «5». المنتظم (9/132).

173- الحسن بن یزید المؤذِّن البغدادی: منکر الحدیث عن الثقات، یقلّب الأسانید، و لا یشبه حدیثه حدیث أهل الصدق «6». تاریخ بغداد (7/452).

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 338

174- الحسن بن واصل: کذّاب. اللآلئ المصنوعة «1» (2/45) قد یقال: إنّه هو ابن دینار.

175- الحسین بن إبراهیم: کذّاب، دجّال وضع الحدیث، وضع أحادیث صلاة الأیّام و اللیالی «2». میزان الاعتدال (1/248)، أسنى المطالب (ص 217).

176- الحسین بن أبی السریّ- المتوکّل- العسقلانی المتوفّى (240): کذّاب «3». میزان الاعتدال (1/251)، تهذیب التهذیب (2/365)، خلاصة التهذیب (ص 72).

177- الحسین بن حُمید بن ربیع الکوفی الخزّار المتوفّى (282): کذّاب ابن کذّاب ابن کذّاب. تاریخ بغداد (8/38)، میزان الاعتدال «4» (2/280).

178- الحسین بن داود أبو علیّ البلخی المتوفّى (282): وضّاع، لیس بثقة، حدیثه موضوع، روى عن یزید بن هارون، عن حمید بن «5» أنس نسخة أکثرها موضوع «6». تاریخ بغداد (8/44)، میزان الاعتدال (1/250)، اللآلئ المصنوعة (2/187).

179- الحسین بن عبد اللَّه بن ضمیرة الحمیری: کذّاب، متروک الحدیث،

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 339

لا یساوی شیئاً، لیس بثقة و لا مأمون. میزان الاعتدال»

 (1/252).

180- الحسین بن عبید اللَّه «2» العجلی أبو علیّ: کان یضع الحدیث على الثقات «3». میزان الاعتدال (1/253)، تاریخ بغداد (8/56)، نصب الرایة (1/143)، مجمع الزوائد (1/206)، اللآلئ المصنوعة (1/164).

181- الحسین بن علوان بن قدامة أبو علیّ: حدّث ببغداد سنة (200)، کذّاب خبیث، کان یضع الحدیث «4». تاریخ بغداد (8/63)، میزان الاعتدال (1/254)، تذکرة الموضوعات (ص 63، 102، 116)، اللآلئ المصنوعة (1/109 و 2/50، 65، 119).

182- الحسین بن الفرج الخیّاط: کذّاب، کان یسرق الحدیث. میزان الاعتدال «5» (1/255).

183- الحسین بن قیس الملقّب بحنش: کذّاب أحادیثه منکرة جدّا، لا یُکتب حدیثه «6». تذکرة الموضوعات (ص 90)، اللآلئ المصنوعة (2/13)، میزان الاعتدال (1/255).

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 340

184- الحسین بن محمد أبو عبد اللَّه الخالع البغدادی المتوفّى (422): قال أبو الفتح الصوّاف المصری: لم أکتب ببغداد عمّن أطلق علیه الکذب من المشایخ غیر أربعة، أحدهم أبو عبد اللَّه الخالع. تاریخ بغداد (8/106).

185- الحسین بن محمد البزری: المتوفّى (423): کذّاب، أحد الأربعة المشایخ الکذّابین ببغداد. تاریخ بغداد (8/107)، میزان الاعتدال «1» (1/256).

186- حصن «2» بن عمر أبو عمر الأحمسی الکوفی: کذّاب، منکر الحدیث، لیس بشی‏ء «3». تاریخ بغداد (8/264).

187- حفص بن سلیمان أبو عمر الأسدی البزّاز المتوفّى (180) و قیل قریباً من (190)، و هو حفص بن أبی داود القارئ نزیل بغداد: کذّاب متروک، یضع الحدیث، یحدّث عن جمع أحادیث بواطل. تاریخ بغداد (8/188). و قال أبو حاتم «4»: متروک لا یصدّق. و قال ابن عدیّ «5»: أحادیثه غیر محفوظة. و قال ابن حبّان «6»: یقلّب الأسانید و یرفع المراسیل «7». میزان الاعتدال (1/261)، مجمع الزوائد (4/195).

188- حفص بن عمر الرفّا: قال أبو حاتم «8»: کذّاب، ذاهب الحدیث، روى عن شعبة حدیثاً کذب فیه. لسان المیزان «9» (2/327).

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 341

189- حفص بن عمر بن دینار الأیلی: قال أبو حاتم «1»: کان شیخاً کذّاباً. و قال العقیلی «2»: یحدِّث عن الأئمّة بالبواطیل. و قال السّاجی: کان یکذب «3». لسان المیزان (2/325).

190- حفص بن عمر الرازی: کان یکذب «4». میزان الاعتدال (2/328).

191- حفص بن عمر الحبطی الرملی نزیل بغداد: لم یکن بثقة و لا مأمون، أحادیثه أحادیث کذب. تاریخ بغداد (8/201). و قال الأزدی: متروک. و قال ابن عدیّ «5»: لیس له إلّا الیسیر، و أحادیثه غیر محفوظة، و قال: حدّث بالبواطیل. لسان المیزان «6» (2/326).

192- حفص بن عمر: قاضی حلب، کذّاب، یوصف بوضع الحدیث، قال ابن حبّان «7»: یروی عن الثقات الموضوعات، لا یحلُّ الاحتجاج به «8». میزان الاعتدال (1/264)، تذکرة الموضوعات (ص 103)، اللآلئ المصنوعة (1/129).

193- حفیدة بن کثیر بن عبد اللَّه: کذّاب. قال الشافعی: رکن من أرکان

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 342

الکذب. حاشیة السندی على سنن ابن ماجة (2/148).

194- الحکم بن عبد اللَّه أبو سلمة: کذّاب، کان یضع الحدیث، روى عن الزهری، عن ابن المسیّب نحو خمسین حدیثاً لا أصل لها «1». تاریخ الشام (4/394)، میزان الاعتدال (1/268)، اللآلئ المصنوعة (1/209)، مجمع الزوائد (1/136).

195- الحکم بن عبد اللَّه أبو عبد اللَّه الأیلی: مولى الحارث بن الحکم بن أبی العاص. کذّاب، کان یفتعل الحدیث، قال أحمد: أحادیثه کلّها موضوعة «2». تاریخ الشام (4/395)، میزان الاعتدال (1/268).

196- الحکم بن عبد اللَّه أبو المطیع البلخی الفقیه- صاحب أبی حنیفة-: کذّاب یضع، و قال ابن عدیّ «3»: هو بیّن الضعف، عامّة ما یرویه لا یُتابع علیه، توفّی سنة (199). اللآلئ المصنوعة «4» (1/20).

197- الحکم بن مصقلة: قال الأزدی: کذّاب. لسان المیزان «5» (2/339).

198- حمّاد بن عمرو النصیبی: کذّاب، کان یضع الحدیث وضعاً على الثقات، لا یحلُّ کتب حدیثه إلّا على متعجِّب «6»، قال یحیى بن معین «7»: إنّه من المعروفین

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 343

بالکذب و وضع الحدیث «1». تاریخ بغداد (8/155)، میزان الاعتدال (1/280)، مجمع الزوائد (9/317)، لسان المیزان (2/351).

199- حمّاد بن أبی حنیفة- إمام الحنفیّة- نعمان بن ثابت الکوفی: کذّبه جریر، و قال لقتیبة: قل له: ما لک و للحدیث؟ إنَّما دأبک الخصومات، و قال ابن عدی «2»: لا أعلم له روایة مستویة. لسان المیزان»

 (2/346).

200- حمّاد بن أبی لیلى الدیلمی الکوفی الشهیر بحمّاد الراویة المتوفّى (155): کان مشهوراً بالکذب فی الروایة و عمل الشعر و إضافته إلى المتقدِّمین حتى یقال: إنّه أفسد الشعر «4». لسان المیزان (2/352).

201- حمّاد المکّی: کان کذّاباً. تحذیر الخواص «5» (ص 45).

202- حمزة بن أبی حمزة الجزری: کذّاب یضع الحدیث، منکر الحدیث، لا یساوی فلساً، عامّة مرویّاته موضوعة «6». میزان الاعتدال (1/284)، تهذیب التهذیب (3/29)، اللآلئ المصنوعة (1/239).

203- حمزة بن حسین الدلّال المتوفّى (428): کذّاب. لسان المیزان «7» (2/359).

الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج‏5، ص: 344

204- حمید بن الربیع أبو الحسن اللخمی الخزّاز الکوفی المتوفّى (258): قال یحیى ابن معین «1»: کذّابو زماننا أربعة: الحسین بن عبد الأوّل، و أبو هشام الرفاعی، و حمید ابن الربیع، و القاسم بن أبی شیبة. و قال: کذّاب خبیث غیر ثقة و لا مأمون. و قال ابن عدی «2»: یسرق الحدیث و یرفع الموقوف «3». تاریخ بغداد (8/164)، میزان الاعتدال (1/287)، لسان المیزان (2/364)، اللآلئ المصنوعة (2/171).

205- حُمید بن علیّ بن هارون القیسی: قال الحاکم: کذّاب خبیث، حدّث بالبصرة بعد الثلاثمائة عن عبد الواحد بن غیاث و الشاذکونی بأحادیث موضوعة، و قال النقّاش نحو ذلک. لسان المیزان «4» (2/366).2

برچسب‌ها: ابن کثیرابو هشام رفاعیابی الاشنانالبدایة و النهایةحارث بن عبد الرحمن بن سعد مثنیحامد بن آدم مروزیحباب بن حبله دقاقحبیب ابن ابی حبیب خرططی مروزیحبیب بن ابی حبیب ابو محمد مصریحبیب بن جحدرحرب بن میمون عبدی ابو عبد الرحمن بصریحسان بن غالب مصریحسن بن حسین بن عاصم هسنجانیحسن بن دینار ابو سعید تمیمیحسن بن زیاد ابو علی لؤلؤیحسن بن شبل کرمینی بخاریحسن بن طیب بلخیحسن بن عثمانحسن بن علی ابو علی نخعیحسن بن علی اهوازی ابو علیحسن بن علی بن زکریا ابو سعید عدویحسن بن علی بن عیسی ازدی معانیحسن بن عمارة بن مضربحسن بن عمرو بن سیف عبدیحسن بن غالب ابو علی تمیمیحسن بن غفیر مصری عطارحسن بن محمد ابو علی کرمانی شرقیحسن بن واصلحسن بن یزید مؤذن بغدادیحسین بن ابراهیمحسین بن ابی السریحسین بن حمید بن ربیعحسین بن داود ابو علی بلخیحسین بن عبد الاولحسین بن عبید اللّهحسین بن علوان بن قدامة ابو علیحسین بن فرج خیاطحسین بن قیسحسین بن محمد ابو عبد اللّه خالعحسین بن محمد بزریحصن بن عمر ابو عمر احمسیحفص بن سلیمان ابو عمر اسدی بزارحفص بن عمر الرفا که ابو حاتمحفص بن عمر بن دینار ایلیحفص بن عمر حبطی رملیحفص بن عمر رازی،حفص بن عمر قاضی حلبحفیدة بن کثیر بن عبد اللّهحماد الرّوایةحماد بن ابی حنیفةحماد بن ابی یعلی دیلمیحماد بن عمرو نصیبیحماد مکیحمزة بن حسین دلالحمزة بن حمزه جزریحمید بن ربیعحمید بن ربیع ابو الحسن لخمیحمید بن علی بن هارون قیسیحکم بن عبد اللّه ابو المطیع بلخی فقیهحکم بن عبد اللّه ابو سلمةحکم بن عبد اللّه ایلیحکم بن مصقلةخبیثساوجیعبد الواحد بن غیاثعسقلانیغلام ابی الجلالقاسم بن ابی شیبةمتروک الحدیثمطینکذابیزید بن هارون