براى حاجى مستحب است که شهداء احد را زیارت کند.
نووى و شرنبلالى و دیگران گفتهاند: بهتر این است که روز پنجشنبه به زیارت برود مخصوصا زیارت قبر حضرت حمزه عموى پیامبر گرامى اسلام.
فاخورى در «الکفایه» گفته است: روز دوشنبه مخصوص به زیارت شهداء احد است. و ابن حجر گفته است: مستحب است با طهارت به زیارت شهداء احد برود و از قبر حمزه رضى اللّه عنه شروع نماید.
و فاکهانى در «حسن الادب» صفحه 83 گفته است: وارد شده است که:
زیارتشان کنید و بر آنان سلام بفرستید، بجانم سوگند، هیچ کس بر آنان سلام نمیکند، مگر آنکه تا روز قیامت جوابش را خواهند داد. و معلوم است که رد کردن آنان سلام را عبارت از دعا کردن در حق زائران است و شکى نیست که دعایشان مستجاب خواهد بود.
زیارت حمزه عموى پیامبر بزرگوار اسلام
زائر در کمال ادب و احترام میگوید: درود بر تو اى عموى پیامبر برگزیده، درود بر تو اى سید الشهداء، درود بر تو اى شیر خدا، درود بر تو اى شیر رسول خدا، خدا از تو راضى گردد و تو را راضى گرداند و بهشت را جایگاهت قرار دهد، درود و رحمت و برکات خدا بر شما اى شهیدان راه خدا.
ابن جبیر در «رحله» اش صفحه 153 گفته است: در اطراف شهداء (در کوه احد) خاک قرمزى است که منسوب به حضرت حمزه است و مردم به آن تبرک میجویند.
زیارت بقیه شهداء:
آنگاه به قبور دیگر شهداء توجه کند (و مشهور این است که شهداء احد هفتاد نفرند) و بگوید: درود بر شما در عوض شکیبائى که در دین نمودید و چه نیکو پایانى در انتظار شما است، درود بر شما اى شهیدان، درود بر شما اى نیکان، خدا از شما راضى گردد و شما را راضى بگرداند.
حمزاوى در «کنز المطالب» صفحه 230 گفته است: وسیله آنها در رسیدن به آرزوهایش متوسل گردد، زیرا آنجا محل فرود آمدن رحمتهاى الهى بوده که رسول خدا فرمود: «براى خدایتان در دوران زندگیتان نسیمهاى روح بخشى است خود را در برابر آن قرار دهید» «1» شکى نیست که این مکان محل پائین آمدن رحمتهاى الهى است، پس شایسته است زائر از این نسیمهاى ربانى بهرهمند گردد. چگونه نباشد در صورتى که آنان دوستان خدا و وسیلههاى بزرگ به سوى پروردگار و رسولش هستند، پس سزاوار است براى کسى که به آنها متوسل شده به آرزوهایش نائل و به درجات عالى فائز گردد، چون آنان کریمان زندهاى هستند کسى که به آنها توجه کند، محروم بر نمیگردد و زائرشان بدون اکرام مراجعت نمیکند.
سمهودى در «وفاء الوفاء» جلد 2 صفحه 113 گفته است: ابن النجار اسمهاى شهداء احد را مرتب آورده من نیز از او پیروى میکنم. باشد کسى که میخواهد بر آنها درود بفرستد با اسمشان ابلاغ سلام کند و آن چنین است: حمزة ابن عبد المطلب، عبد اللّه بن جحش، مصعب بن عمیر، عمارة بن زیاد، شماس بن عثمان، عمرو بن معاذ، الحارث بن انس، سلمة بن ثابت، عمر بن ثابت، ثابت بن وقش، رفاعة بن وقش، حسیل بن جابر، صیفى بن قبطى، الحباب بن قبطى، عباد بن سهل، الحارث بن اوس، ایاس بن اوس، عبید بن التهان، حبیب بن زید، یزید بن حاطب، ابو سفیان ابن الحارث، انیس بن قتاده، حنظلة بن ابى عامر، ابو حیة بن مسلمة، عبید اللّه بن جبیر، ابو سعد بن خیثمة، عبد اللّه بن مسلمة، سبیع بن حاطب، عمرو بن قیس، قیس بن عمرو، ثابت بن عمرو، عامر بن مخلد، ابو هبیرة بن الحارث، عمرو بن مطرف، اوس ابن ثبت، انس بن النضر، قیس بن مخلد، عمرو بن ایاس، سلیم بن الحارث، نعمان بن عبد، خارجة بن زید، سعد بن ربیع، اوس بن الارقم، مالک بن سنان، سعد بن سوید، علبة بن ربیع، ثعلبة بن سعد، نقیب بن فروة، عبد اللّه بن عمرو، ضمرة الجهنى، نوفل ابن عبد اللّه، عباس بن عبادة، نعمان بن مالک، المحذر بن زیاد، عبادة بن الحسحاس، رفاعة بن عمرو، عبد اللّه بن عمرو، عمرو بن الجموح، خلاد بن عمرو، ابو ایمن مولى عمرو، عبیدة بن عمرو، عنترة مولى عبیدة، سهل بن قیس، ذکوان بن عبد قیس، عبید بن المعلى، مالک بن نمیلة، الحارث بن عدى، مالک بن ایاس، ایاس بن عدى، کیسان مولى بنى النجار.
کسى که میخواهد تفصیل اسامى و شخصیت خانوادگى این شهیدان راه خدا را بداند، به «سیره ابن هشام» جلد 3 صفحه 75- 81 مراجعه کند و براى سمهودى در وفاء الوفاء جلد 2 صفحه 114- 119 درباره قبور شهداء احد گفتار مفید و با ارزشى است که نباید آن را نادیده گرفت.
کمال ابن همام محقق حنفیها گفته است: خود کوه احد را زیارت کند و در صحیح آمده است: احد کوهى است که ما را دوست دارد، ما نیز آن را دوست داریم.
امینى گفته است: بخارى در صحیحش در پایان جنگ احد بابى تحت عنوان: «احد ما را دوست دارد و ما آن را دوست داریم» قرار داده است.
الغدیر فى الکتاب و السنه و الادب، ج5، ص: 235